Morgunblaðið - 01.09.2021, Síða 11

FRÉTTIR 11Erlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 1. SEPTEMBER 2021
Álfheimum 74, 104 Rvk, sími 568 5170
Verið velkomin
Nýjar
haust-
vörur
Stefán Gunnar Sveinsson
sgs@mbl.is
Helstu leiðtogar talíbana fögnuðu í
gærmorgun sigri sínum í Afganist-
anstríðinu með því að kanna aðstæð-
ur á alþjóðaflugvellinum í Kabúl,
sem nú er á þeirra valdi eftir að
Bandaríkjaher lauk brottflutningum
sínum í fyrrakvöld.
Zabihullah Mujahid, einn af tals-
mönnum talíbana, sagði að sigur ta-
líbana í stríðinu væri sigur afgönsku
þjóðarinnar og óskaði henni til ham-
ingju. Þá fæli ósigur Bandaríkjanna
í sér „mikla lexíu fyrir aðrar innrás-
arþjóðir og framtíðarkynslóðir okk-
ar,“ sagði Mujahid.
Hann sagði þó einnig að „íslamska
emírdæmið“, eins og talíbanar kalla
Afganistan, vildi eiga góð samskipti
við öll ríki, þar með talið Bandaríkin.
Væri það von sín að í fyllingu tímans
myndu Bandaríkjamenn og Afganar
aftur eiga góð samskipti.
Antony Blinken, utanríkisráð-
herra Bandaríkjanna, sagði hins
vegar í fyrrinótt að talíbanar myndu
þurfa að vinna sér inn traust og sýna
að þeir myndu ekki skerða ferða-
frelsi Afgana, vega að mannréttind-
um kvenna og minnihlutahópa eða
leyfa landinu að verða að bækistöð
hryðjuverkahópa, áður en hægt yrði
að viðurkenna stjórn talíbana.
Eyðilögðu þyrlur og flugvélar
Heldur hráslagalegt var um að lit-
ast á flugvellinum, þar sem flug-
stöðvarbyggingin lá í eyði og skot-
hylki lágu eins og hráviði á jörðu. Þá
mátti einnig finna fjölda flugvéla og
herþyrlna sem Bandaríkjaher hafði
skilið eftir, en sjá mátti upptökur á
samfélagsmiðlum af talíbönum,
haldandi á bandarískum herrifflum
að virða Chinook-þyrlur fyrir sér.
John Kirby, talsmaður bandaríska
varnarmálaráðuneytisins, sagði hins
vegar að þyrlurnar og flugvélarnar
hefðu allar verið eyðilagðar fyrir
brottför hersins. „Þeir geta skoðað
þær eins og þeim sýnist, þeir geta
horft á þær, þeir geta gengið um, en
þeir geta ekki flogið þeim.“
Sagði Kirby að það eina sem
Bandaríkjaher hefði skilið eftir í not-
hæfu ástandi væru lyftarar og
slökkvibílar, þar sem flugvöllurinn
væri óstarfhæfur án þeirra. Þá hefði
herinn einnig tekið í sundur eld-
flaugavarnakerfi flugvallarins, en
síðasta verk þess var að verja flug-
völlinn fyrir eldflaugaárás frá Kho-
rasan-hópi hryðjuverkasamtakanna
Ríki íslams.
Mujahid sagði ljóst að það myndi
taka nokkurn tíma fyrir talíbana að
gera völlinn aftur flughæfan eftir
brottför Bandaríkjahers. Hafa talíb-
anar beðið Tyrkland um að sjá um
rekstur vallarins meðan þeir sjái um
öryggismál, en tyrknesk stjórnvöld
hafa ekki svarað þeirri bón enn.
Þó að brottflutningi vestrænna
ríkja sé formlega lokið er ljóst að
fjöldi erlendra ríkisborgara er enn í
Afganistan, sem og nokkur hópur
fólks, sem talið er að sé í hættu á að
vera fyrir hefndarverkum frá víga-
mönnum talíbana. Bandaríkjastjórn
áætlar að enn séu á bilinu 100-200
Bandaríkjamenn í Afganistan og
bresk stjórnvöld telja að svipaður
fjöldi Breta sé enn í landinu.
Brýnt að halda vellinum opnum
Angela Merkel Þýskalandskansl-
ari sagði í gær að það skipti lykilmáli
að flugvöllurinn héldist áfram starf-
hæfur, ekki bara vegna þeirra sem
vildu yfirgefa landið, heldur einnig
vegna þess að mannúðaraðstoð og
lyf þyrftu að komast til landsins í
gegnum flugvöllinn.
Sagði Merkel að Þjóðverjar væru
reiðubúnir til þess að veita tækni-
lega aðstoð til þess að reka flugvöll-
inn, en auk þess væru viðræður í
gangi við nágrannaríki Afganistans
um að þau myndu gera flóttafólki
kleift að fara landleiðina frá landinu.
Viðurkenndi Merkel þó að þau ríki
væru fremur treg til þess að leyfa
slíkt.
Innanríkisráðherrar Evrópusam-
bandsríkjanna funduðu í gær í
Brussel og ræddu þar leiðir til þess
að koma í veg fyrir að aftur myndi
skapast flóttamannavandi á landa-
mærum sambandsins, líkt og gerðist
árið 2015 vegna ástandsins í Sýr-
landi og Líbíu.
Samþykktu þeir ályktun um að
nágrannaríki landsins, einkum Pak-
istan og Tadjíkistan, yrðu hvött til
þess að taka við megninu af þeim
sem vilja flýja Afganistan, og að
skoðað yrði að sambandið myndi
veita þeim fjárhagsstuðning, líkt og
Tyrkir hafa fengið vegna flótta-
manna frá Sýrlandi.
AFP
Hinir nýju valdhafar Forkólfar talíbana skoðuðu í gær flugvöllinn í Kabúl og fögnuðu um leið sigri sínum.
Talíbanar fagna sigrinum
- Ósigur Bandaríkjamanna „lexía fyrir innrásarþjóðir“ - Talíbanar segjast vilja
góð samskipti við Bandaríkin og öll ríki heims - Halda verði flugvellinum opnum
Minnst fjórir hafa látist af völdum
fellibylsins Ídu í Bandaríkjunum, en
yfirvöld í ríkjunum Louisiana og
Mississippi mátu í gær þann skaða
sem hlotist hefði af fellibylnum. Fóru
björgunarsveitir um á hraðbátum og
jeppum til að leita í byggðum sem ein-
angruðust þegar Ída skall á.
Enn var rafmagnslaust í New Or-
leans-borg, tveimur dögum eftir að
bylurinn reið yfir. Orkufyrirtækið
Entergy sagði í yfirlýsingu að það
gæti tekið nokkra daga að meta tjónið
og laga það, þar sem enn væri ókleift
að komast að mörgum svæðum. Hef-
ur verið áætlað að um milljón fast-
eignir hafi misst raforku vegna
stormsins.
Þá var flugvelli New Orleans-borg-
ar lokað í gær, og var allt að 200 flug-
ferðum, sem áttu að vera í dag, aflýst.
Tvö dauðsföll hafa verið staðfest í
Louisiana-ríki, en einn lést þegar tré
féll á hann í bænum Prairieville, en
annar drukknaði þegar hann reyndi
að keyra í gegnum flóðasvæði.
Í Mississippi-ríki létust tveir þegar
vegur hrundi, og tíu slösuðust. Þar af
fóru þrír á gjörgæslu.
Gert er ráð fyrir að mannfallstölur
muni enn hækka eftir því sem leit og
björgun í ríkjunum tveimur heldur
áfram.
Joe Biden Bandaríkjaforseti hefur
lýst yfir neyðarástandi í ríkjunum, en
slík yfirlýsing er forsenda þess að al-
mannavarnir alríkisins geti veitt fé og
aðstoð til ríkjanna vegna náttúru-
hamfaranna. Hafa um 5.200 manns úr
her og þjóðvarðliði verið kallaðir út í
þeim ríkjum sem hafa orðið fyrir
barðinu á Ídu.
Þó að kraftur fellibylsins sé nú
minni eftir landgönguna fylgir honum
enn mikið úrhelli. Hafa yfirvöld í Ohio
og Tennessee varað við flóðum í dag
vegna þessa.
Fjórir látnir eftir
fellibylinn Ídu
- Enn rafmagnslaust í New Orleans
AFP
Fellibylur Ída hefur valdið umtals-
verðu tjóni í Louisiana og víðar.
Ursula von der Leyen, forseti fram-
kvæmdastjórnar Evrópusambands-
ins, sagði í gær að 70% af íbúum að-
ildarríkjanna á fullorðinsaldri, eða
um 250 milljónir manns, væru nú
fullbólusett gegn kórónuveirunni.
Sagði hún það mikinn áfanga, en
ESB hafði stefnt að 70% bólusetn-
ingarhlutfalli fyrir lok sumars.
Alþjóðaheilbrigðismálastofnunin
WHO hefur hins vegar varað við
því að um 236.000 manns gætu lát-
ist af völdum heimsfaraldursins í
Evrópu á næstu þremur mánuðum,
þar sem Delta-afbrigðið breiðist nú
hratt á milli manna. Hefur Evrópu-
sambandið því kallað eftir að aðild-
arríkin reyni að bólusetja sem
flesta, og undirbúi jafnframt að
gefa bólusettum örvunarskammta
ef þörf krefur.
EVRÓPUSAMBANDIÐ
AFP
Bólusett 70% fullorðinna innan ESB
hafa nú verið bólusett gegn Covid-19.
70% fullorðinna
hafa verið bólusett
Úkraínski herinn sagði í gær að
einn hermaður hefði fallið og tveir
særst í skærum við aðskilnaðar-
sinna í austurhéruðum landsins. Er
það sjöundi hermaðurinn sem fellur
á síðustu tveimur vikum.
Í yfirlýsingu hersins sagði að að-
skilnaðarsinnar í Donetsk- og Lug-
ansk-héruðunum hefðu ráðist ellefu
sinnum að hermönnum vopnaðir
sprengjuvörpum og vélbyssum á
undanförnum sólarhring með þess-
um afleiðingum.
Átta úkraínskir hermenn særð-
ust á laugardaginn eftir árás að-
skilnaðarsinna með sprengjuvörp-
um og stórskotaliði, en Volodymyr
Zelenskí, forseti Úkraínu er nú í
Washington-borg og mun funda í
dag með Joe Biden Bandaríkja-
forseta.
ÚKRAÍNA
Einn felldur og tveir
særðir í skærum