Morgunblaðið - 11.12.2021, Blaðsíða 23

FRÉTTIR 23Erlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 11. DESEMBER 2021
STIGA
ST5266 P
40 ár
á Íslandi
Hágæða
snjóblásarar
Fjölbreytt úrval
Askalind 4 | Kópavogi | Sími 564 1864 | vetrarsol.is
VETRARSÓL er umboðsaðili
Gulltryggð gæði
Breskum stjórnvöldum er heimilt
að að verða við kröfu Bandaríkja-
stjórnar og framselja Julian Ass-
ange, stofnanda Wikileaks, til
Bandaríkjanna til að svara þar til
saka. Úrskurður um þetta var kveð-
inn upp af tveimur breskum dóm-
urum við áfrýjunardómstól í Lond-
on í gærmorgun. Þeir sneru þannig
við fyrri úrskurði í málinu frá því í
janúar á þessu ári. Þá var framsals-
beiðni Bandaríkjastjórnar hafnað
með þeim rökum að það gæti
reynst andlegri heilsu Assange
hættulegt að vera í fangelsi vestan-
hafs. Hætta væri á því að hann
myndi reyna að stytta sér aldur.
Læknar höfðu sagt andlega heilsu
hans slæma.
Ákærður fyrir njósnir
Julian Assange sætir ákæru í
Bandaríkjunum fyrir njósnir. Vef-
síðan sem hann stofnaði, Wikileaks,
birti fyrir um áratug þúsundir
leynilegra skjala frá bandaríska
hernum. Skjölin vörpuðu nýju ljósi
á hernað Bandaríkjamanna í Írak
og Afganistan og komu sér mjög
illa fyrir Bandaríkjastjórn.
Lögmenn Assange hafa fullyrt að
hann geti hlotið fangelsisdóm til allt
að 175 ára í Bandaríkjunum ef hann
verður framseldur. Vestanhafs er
aftur á móti giskað á að dómur yfir
honum verði varla meiri en fjögurra
til átta ára fangelsi.
Assange hefur verið í einangr-
unarvist í fangelsi í London frá
2019 þegar hann var gerður brott-
rækur úr sendiráði Ekvador í borg-
inni þar sem hann hafði dvalist frá
2012. Assange leitaði upphaflega
hælis í sendiráðinu eftir að hann
var eftirlýstur af Interpol, sakaður
um nauðgun í Svíþjóð. Nauðg-
unarmálið var fellt niður nokkrum
árum seinna.
Eftir að framsalinu var synjað af
dómara í janúar áfrýjaði Banda-
ríkjastjórn úrskurðinum og lagði
jafnframt fram margs konar trygg-
ingar fyrir því að réttindi og hagur
Assange vestanhafs yrðu ekki fyrir
borð borin. Dómarar áfrýjunar-
dómstólsins töldu þessar trygg-
ingar nægilegar og heimiluðu því
framsalið.
AFP
Mótmæli Stuðningsmenn Assange söfnuðust saman fyrir utan réttarsalinn í
London í gær og mótmæltu því að hann yrði framseldur.
Heimilt að framselja
Assange til Bandaríkjanna
- Áfrýjunardómstóll telur öryggi hans nægilega tryggt
Líklegt er að lög-
menn Donalds
Trump, fyrrum
forseta Banda-
ríkjanna, biðji
Hæstarétt að
stöðva afhend-
ingu skjala frá
embættistíð hans
til þeirra sem
rannsaka árásina
á þinghúsið í Washington í byrjun
þessa árs. Þeir hafa tvær vikur til
að taka ákvörðun um það. Á
fimmtudaginn hafnaði áfrýj-
unardómstóll beiðni Trump um að
skjölin verði ekki afhent. Óljóst er
hvað Hæstiréttur gerir berist
beiðnin. Hann gæti vísað málinu
frá, stutt kröfu Trumps eða hafnað
henni. Rætur málsins liggja í grun-
semdum um að Trump og ráðgjafar
hans hafi ýtt undir árásina á þing-
húsið og jafnvel borið að einhverju
leyti ábyrgð á henni. Telja rann-
sóknaraðilar að gögnin varpi ljósi á
þetta.
BANDARÍKIN
Trump-skjölin lík-
lega til Hæstaréttar
Donald Trump
Hinn nýi kanslari
Þýskalands, Olaf
Scholz, var í gær
í París og Bruss-
el til viðræðna
við Macron
Frakklands-
forseta og æðstu
stjórnendur
NATO og ESB,
Jens Stoltenberg
og Úrsúlu von
der Leyen. Þetta er fyrsta utan-
landsferð hans eftir að hann tók við
embættinu af Angelu Merkel. Mörg
stór og brýn mál eru til umræðu á
fundunum, þar á meðal vaxandi
spenna í samskiptunum við Rússa
vegna Úkraínumálsins. Scholz hef-
ur varað Pútín Rússlandsforseta
við því að áframhaldandi ögranir
Rússa við landamæri Úkraínu geti
haft áhrif á byggingu Nord Stream
2 gasleiðslunnar til Þýskalands.
ÞÝSKALAND
Scholz fundar í
París og Brussel
Olaf Scholz
„Ég stend frammi fyrir ykkur í dag sem fulltrúi
hvers einasta blaðamanns í heimi hér, sem færir
svo ríkulegar fórnir við að gæta að mörkunum,
halda gildum okkar og ætlunarverki til haga: að
færa ykkur sannleikann og krefja valdið reikn-
ingsskila,“ sagði Maria Ressa í ræðu sinni í Ráð-
húsi Óslóar í gær, þar sem þeim Dmitrij Mura-
tov voru veitt friðarverðlaun Nóbels árið 2021
fyrir að standa vörð um tjáningarfrelsið, „skil-
yrði lýðræðis og varanlegs friðar,“ eins og það
var orðað í úrskurðarorðum Nóbelsverðlauna-
nefndarinnar þegar verðlaunahafarnir voru út-
nefndir í haust.
Ressa og Muratov eru blaðamenn, hún filipps-
eysk, hann rússneskur, og hafa hvor tveggju
vakið heimsathygli fyrir skrif sín, Ressa ritstýrir
fréttavefnum Rappler, en Muratov óháða blaðinu
Novaja Gazeta, sem kemur út tvisvar í viku.
Ressa gerði gjörningaveður falsfrétta á lýðnetinu
að umtalsefni og kallaði þær veiru lyga, sem
dafnaði með lesendum og drægi fram ótta, reiði
og hatur. „Ósýnileg kjarnorkusprengja hefur
sprungið í upplýsingavistkerfi okkar og heim-
urinn verður að bregðast við á sama hátt og
hann gerði eftir Hiroshima,“ sagði Ressa.
Muratov vitnaði í rússneska kjarneðlisfræðing-
inn og mannréttindafrömuðinn Andrei Sakharov,
friðarverðlaunahafa ársins 1975, sem sagðist
sannfærður um að frelsi samviskunnar, í samfloti
við önnur borgaraleg réttindi, væri grundvöllur
framfara. „Við erum blaðamenn og verkefni okk-
ar er skýrt – að greina staðreyndir frá hind-
urvitnum,“ sagði Muratov, en nánar er fjallað um
athöfnina á mbl.is í dag. atlisteinn@mbl.is
Ósýnileg kjarnorkusprengja
- Friðarverðlaun Nóbels veitt í Ósló í gær - Maria Ressa réðst gegn falsfrétt-
um á lýðnetinu - Dmitrij Muratov kvað verkefni fjölmiðla heimsins skýrt
Morgunblaðið/Atli Steinn Guðmundsson
Ræðan Maria Ressa líkti falsfréttum við veiru.
Bláfátækir flóttamenn frá Afganistan, Rómafólk
og fólk af öðrum þjóðernisminnihlutum í Ist-
anbúl í Tyrklandi, 16 milljón manna borg með ið-
andi mannlíf, hefur lifibrauð sitt einkum af því
að tína upp plastflöskur, gler og annað nýtilegt
sorp á götum borgarinnar og selja í endur-
vinnslustöðvum. Enginn er ráðinn til þessarar
vinnu og ekkert skipulag er á starfseminni sem
þó heldur Istanbúl hreinni.
Hinir örsnauðu lifa á því að selja sorpið í Istanbúl
AFP
Ekki færri en 53 létust og allt að 100
slösuðust, nokkrir mjög alvarlega, í
gær þegar fólksflutningabíll valt og
fór á hliðina í Chiapas í suðurhluta
Mexíkó. Talið er að fólkið, karlar,
konur og börn, hafi flest verið á
flótta frá einhverju ríkja Mið-Amer-
íku. Ekki er vitað hvað olli slysinu.
Gífurlegur fjöldi flóttamanna
streymir frá ríkjum Mið-Ameríku til
Mexíkó. Margir freista þess síðan að
komast til Bandaríkjanna.
Er fólkið að flýja hungur, fátækt,
ofbeldi og hernaðarátök. Glæpa-
gengi hafa oft milligöngu um slíka
flutninga og skeyta ekkert um ör-
yggi fólksins og ástand farartækj-
anna sem notuð eru.
53 létust í Mexíkó
- Flutningabíll með flóttafólki valt