Fréttablaðið - 04.02.2022, Blaðsíða 8

n Halldór
n Frá degi til dags
ÚTGÁFUFÉLAG: Torg ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Helgi Magnússon FORSTJÓRI OG ÚTGEFANDI: Jón Þórisson RITSTJÓRI: Sigmundur Ernir Rúnarsson ser@frettabladid.is,
FRÉTTASTJÓRAR: Aðalheiður Ámundadóttir adalheidur@frettabladid.is Ari Brynjólfsson arib@frettabladid.is, Garðar Örn Úlfarsson gar@frettabladid.is VEFSTJÓRI: Einar Þór Sigurðsson einarthor@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 80.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í
stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871 FRÉTTABLAÐIÐ Kalkofnsvegur 2, 101 Reykjavík Sími: 550 5000, ritstjorn@frettabladid.is HELGARBLAÐ: Björk Eiðsdóttir bjork@frettabladid.is MENNING: Kolbrún
Bergþórsdóttir kolbrunb@frettabladid.is ÍÞRÓTTIR: Hörður Snævar Jónsson hoddi@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Anton Brink anton@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Það er
afdrifaríkt
að sofna á
verðinum
núna og
ætla sér að
gera eitt-
hvað í mál-
inu þegar
málið er
dautt.
Slík þjón-
usta þarf
að vera
til staðar
óháð
búsetu
í ljósi
þess aug-
ljósa, við
munum öll
deyja.
Björk
Eiðsdóttir
bjork
@frettabladid.is
Umræðan um framtíð íslenskunnar
skýtur reglulega upp kollinum og
mætti að ósekju vera plássfrekari.
Ógnin sem steðjar að örtungumáli
sem einungis um 370 þúsund
manns tala er augljós.
Framtíð íslenskunnar, sjálf æskan, ver mestum
tíma í stafrænum heimi enskunnar. Afleiðing
mikillar aukningar snjalltækja og afþreyingar-
efnis á ensku er sú að fjórtán prósent málum-
hverfis íslenskumælandi barna á aldrinum
þriggja til tólf ára eru ensk og það hlutfall fer
vaxandi með auknum aldri. Þetta kemur fram
í rannsókninni „Greining á málfræðilegum
afleiðingum stafræns málsambýlis“ eftir þær
Irisi Eddu Nowenstein og Sigríði Sigurjóns-
dóttur.
Ógnin sem stafar af hinu nána sambýli við
enska tungu gæti hljómað yfirþyrmandi en
samkvæmt téðri rannsókn hefur það enn ekki
haft alvarleg áhrif á stöðu íslenskunnar.
Samkvæmt umfjöllun fréttaskýringaþáttarins
Kveiks um málefnið nú í vikunni er stærsta
áhyggjuefnið neikvætt viðhorf ungs fólks til
íslenskunnar. Þau tengja enskuna við það sem er
skemmtilegt, svo sem ferðalög, afþreyingarefni
og tölvuleiki, en íslenskuna við skólaverkefni,
leiðréttingar og eldra fólk. Aðalverkefnið er því
að gera íslenskuna og notkun hennar aðlaðandi
og notkunarvæna fyrir unga fólkið sem ver
miklum tíma í rafrænum heimi.
Samkvæmt höfundum rannsóknarinnar
erum við í góðri stöðu – en teikn eru á lofti, ein-
hverjum þeirra erum við farin að bregðast við en
á öðrum sviðum megum við gera betur. Mikil-
vægt er að hlúa betur að börnum á máltöku-
skeiði og þeim sem nota íslensku sem annað
mál. Á öðrum sviðum hafa yfirvöld tekið betur
við sér og var máltækniáætlun, ætluð til að þróa
tækniinnviði þá sem þarf til að íslenska haldi
velli, sett af stað árið 2018. Nýverið var svo farið
að bjóða upp á nám á meistarastigi í gervigreind
og máltækni sem samstarfsverkefni Háskólans í
Reykjavík og Háskóla Íslands. Þar útskrifast fólk
sem býr yfir þekkingu sem getur skipt sköpum
þegar kemur að því að bjarga íslenskunni.
En eins og Eiríkur Rögnvaldsson, prófess-
or emeritus í íslenskri málfræði við Háskóla
Íslands, benti á í Kveiksþættinum, þurfum við
að gera upp við okkur hvort við viljum leggja í
þann kostnað sem fylgir því að tala tungumál
sem aðeins 370 þúsund manns tala.
Stutta svarið hlýtur auðvitað að vera já!
Enda afdrifaríkt að sofna á verðinum núna og
ætla sér að gera eitthvað í málinu þegar málið er
dautt. n
Og málið dautt
100% náttúruleg
hvannarrót
60 HYLKI FÆÐUBÓTAREFNI
hvannarrót
Leyndarmál
hvannarrótar
Loft í maga?
Glímir þú við
meltingartruflanir?
Næturbrölt
Eru tíð þvaglát
að trufla þig?
Fæst í næsta apóteki, heilsuvöru-
verslun, Hagkaupum og Nettó.
Nýverið vakti sveitarstjórn Múlaþings athygli á
stöðu líkhúsa og hver ætti að standa að geymslu
látinna. Í mörgum sveitarfélögum er um þröngan
kost að ræða þar sem helst er aðstaða innan heilsu-
gæslu sem ekki er alltaf heppilegt.
Í Múlaþingi hefur farið fram nokkur umræða um
rekstur slíks húsnæðis enda með öllu óljóst hver á
samkvæmt lögum að halda utan um og veita slíka
þjónustu.
Sjálf verð ég að viðurkenna að hafa ekki hugleitt
það nánar hvar mér er ætlað að gista frá dauðdaga
og að greftrun og virðist sem sama tómrúm ríki um
þetta millibilsástand innan íslenskrar löggjafar.
Ég hef því sett saman þingsályktunartillögu þess
efnis að skipaður verði starfshópur sem geri úttekt
á aðstöðu til umönnunar látinna, geymslu þeirra,
aðgengi að líkhúsum eða viðeigandi húsnæði auk
regluverks þar að lútandi og mögulegts úrbóta á
núverandi lagaumhverfi.
Lagalegt tómarúm
Það virðist sem aðstaða okkar, frá því læknir hefur
staðfest andlát okkar og fram að greftrun, sé heldur
ekki eins um allt land. Aðstæður eru mismunandi
eftir landshlutum og aðgengi að þjónustu sömuleiðis.
Það er vegna þessa sem mikilvægt er að lögfesta
jafnt aðgengi að líkhúsum og aðstöðu til að annast
hin látnu. Slík þjónusta þarf að vera til staðar óháð
búsetu í ljósi þess augljósa, við munum öll deyja.
Sjálfsögð þjónusta
Þá má heldur ekki gleyma að þjónusta sem þessi, sem
ég tel vera sjálfsagða, er þjónusta við aðstandendur
látinna og nokkuð víst að við þurfum öll að reiða
okkur á hana á einhverjum tímapunkti.
Þessu þarf að vinna að af virðingu og alúð jafnt við
hin látnu og aðstandendur þeirra, hvar sem þau eru
búsett. Það er fullt tilefni til að ganga í þetta þarfa
mál af krafti. n
Eins og kveðið er –
Við munum öll deyja
Jódís Skúladóttir
þingmaður
Vinstri grænna
arib@frettabladid.is
kristinnhaukur@frettabladid.is
Fall
Það mætti halda að einhver í
stjórn SÁÁ hafi fallið eftir tíðindi
gærdagsins um að frambærileg-
asti formannsframbjóðandinn
frá upphafi ákvað að draga sig í
hlé. Sannleikurinn er alltaf fyrsta
fórnarlambið í stríði og því hæpið
að hægt verið að komast til botns
í samsæriskenningunum sem þar
grassera innandyra. Auðvelt er
að ráðast á fortíðina í ljósi þess
að allir hafa gengið á vegg eða
veggi í einkalífinu. Barningurinn
innan SÁÁ undanfarin ár hefur
ekki farið fram hjá neinum, allra
síst sjúklingunum, og er farinn að
minna á Rósastríðin eða Krúnu-
leika. En það er fyrrverandi
framkvæmdastjóri sem kyndir
eldana og bíður máske færis.
Keppni í óstarfhæfni
Önnur samtök, nær óstarfhæf
vegna innanhússdeilna, eru Efl-
ing. Mætti halda að keppni stæði
yfir milli þessara tveggja félaga
um fyrirsagnir og dálksenti-
metra fjölmiðlanna. Reyndar er
deilan þar inni orðin svo skrýtin
að erfitt er að átta sig á henni. En
sagan er einhvern veginn á þann
hátt að formaðurinn sagði af sér
út af deilum við skrifstofufólkið
og ætlar nú aftur inn án þess að
nokkuð hafi breyst í þeim efnum,
nema síður sé. Hvað kenna þessar
deilur okkur? Nú kannski að
Íslendingum er hreinlega ekki
fært að starfa í félagasamtökum. n
SKOÐUN FRÉTTABLAÐIÐ 4. febrúar 2022 FÖSTUDAGUR