Fréttablaðið - 12.03.2022, Blaðsíða 104

Ewa Marcinek sendir frá
sér sína fyrstu bók, Ísland
pólerað. Bókin er að hluta
sjálfsævisöguleg og fjallar um
upplifun pólsks innflytjanda
af Íslandi og tengsl íslensku og
pólsku.
tsh@frettabladid.is
Ewa Marcinek er pólskt skáld sem
hefur verið búsett á Íslandi síðan
2013. Hún sendi á dögunum frá sér
sína fyrstu bók, ljóða- og smásagna-
safn, sem ber titilinn Ísland pólerað
og á sér langan aðdraganda.
„Ég byrjaði að skrifa bókina árið
2015, tveimur árum eftir að ég kom
til Íslands, á vegum námskeiðs í
skapandi skrifum. Svo árið 2020
sýndum við leikritið Polishing Ice-
land í Tjarnarbíói eftir Pálínu Jóns-
dóttur, byggt á bókinni minni,“ segir
Ewa.
Það heyrir til tíðinda að bækur séu
fyrst aðlagaðar leiksviðinu áður en
þær eru gefnar út á prenti. Ewa segir
það hafa verið mjög áhugaverða upp-
lifun fyrir sig sem höfund, en hún
beið lengi með að gefa út bókina.
„Ég held að ég hafi verið mjög var-
kár vegna þess að ég var ekki viss
um hver ég var sem höfundur. Ég er
Pólverji sem skrifar á ensku en býr á
Íslandi. Íslenskan mín er ekki full-
komin svo ég vissi ekki alveg hvern-
ig ég ætti að koma bókinni út og
var pínu feimin. Ég held að leikritið
hafi virkilega hjálpað mér að öðlast
kjarkinn til að leita til Forlagsins.“
Ísland pólerað fjallar um unga
pólska konu sem flyst til Íslands
eftir að hafa lent í kynferðisofbeldi
í heimalandinu. Ewa segir bókina
vera að hluta til sjálfsævisögulega en
hún dansi þó á mörkum veruleika og
skáldskapar.
„Þetta er sjálfsævisöguleg bók en
ég er að leika mér með smáatriði
og breyta staðreyndum,“ segir Ewa.
Hún lýsir bókinni sem „creative non-
fiction“, bókmenntagrein sem hefur
verið kölluð sannsaga á íslensku.
„Það er uppáhaldsleiðin mín til að
semja, þegar ég nota lífið mitt en
breyti smáatriðunum.“
Mörg pólsk skáld á Íslandi
Pólverjar eru langfjölmennasti
minnihlutahópurinn á Íslandi en
hér búa rúmlega 20.000 manns
af pólskum uppruna. Birtingar-
myndir Pólverja í íslensku menn-
ingarlífi hafa þó ekki endurspeglað
þennan fjölda og allt þar til nýlega
hefur það heyrt til undantekninga
að bækur eftir innf lytjendur séu
gefnar út hér á landi. Það virðist
þó vera að breytast og segist Ewa
finna fyrir töluverðum meðbyr
með pólsk-íslenskum skáldum og
listamönnum um þessar mundir.
„Ég held að bæði íslenskt þjóð-
félag og pólska samfélagið hér á
landi hafi þurft að koma saman á
réttu augnabliki. Rétt eins og hjá
mér, þá var bókin mín tilbúin svo
lengi en ég var það ekki sjálf. Núna
er það að gerast og við erum að sjá
mögnuð pólsk skáld koma upp eins
og Mao Alheimsdóttur og Jakub
Stachowiak,“ segir Ewa.
Mundirðu seg ja að það vær i
runnið upp pólskt bókmenntavor
á Íslandi?
„Já, ég elska þessa hugmynd um
pólskt vor,“ segir Ewa og hlær.
Kona þýðir að deyja á pólsku
Í Ísland pólerað leikur Ewa sér á
mörkum nokkurra tungumála,
en bókin var upprunalega skrifuð
á ensku og þýdd yfir á íslensku af
Helgu Soffíu Einarsdóttur.
„Ég held að fyrir mig og marga
aðra innf lytjendur sem eru að
reyna að læra tungumálið sé erfitt
hvað tungumálin eru ólík. Pólska
er mjög fjarlæg íslensku svo ég hef
ekki tengingu við orðin og þarf
nánast að smíða sögu fyrir hvert
orð til að geta munað það,“ segir
Ewa.
Þótt íslenska og pólska séu ólík
tungumál þá má f inna ýmsar
áhugaverðar hliðstæður sem Ewa
undirstrikar í ljóðum sínum. Þar
má til dæmis nefna orðið kona
sem þýðir „að deyja“ á pólsku eða
pólska orðið miód sem hljómar
eins og Mjódd og þýðir hunang.
„Annað sem ég geri í bókinni
er að ég vildi sýna hvernig pólski
minnihlutinn notar íslensku í
daglegu tali á pólsku. Það eru sum
íslensk orð sem við notum og fall-
beygjum á pólsku. Þegar við tölum
um að taka sér veikindaleyfi þá
segjum við til dæmis: wzięłam
veikura.“
Ewa segir að þarna sé í raun að
verða til ný mállýska pólsku á
Íslandi. „Það sýnir bara hvernig
þessi tvö tungumál lifa og hrærast
saman og jafnvel þótt þau virðist
vera aðskilin þá eru í þau í raun
mjög náin.“ n
Pólska bókmenntavorið runnið upp
Ewa Marcinek
segir íslensku og
pólsku vera náin
tungumál þótt
þau séu nokkuð
ólík.
FRÉTTABLAÐIÐ/
ANTON BRINK
lokunarsvæði og kerfisbundinni
fækkun bílastæða mun ganga af allri
almennri verslun dauðri.
Það voru því okkur mikil vonbrigði
þegar Hildur Björnsdóttir ein
borgarfulltrúa Sjálfstæðisflokksins
greiddi atkvæði með Degi B og
meirihlutanum um heilsárs lokun
Laugavegar og neðri hluta
Skólavörðustígs, ásamt umtalsverðri
fækkun bílastæða. Þar var hún ekki
að þjóna vilja kjósenda sinna og vilja
meirihluta kjósenda
Sjálfstæðisflokksins.
Björgum Laugavegi
Aðgerðarhópurinn Björgum Miðbænum
Bolli Kristinsson
Ert þú hlynnt(ur) eða andvíg(ur) því að Laugavegur og
Bankastræti, frá Hlemmi og að Þingholtsstræti, og neðri hluti
Skólavörðustígs verði gerður að göngugötu allt árið um kring?
Ert þú hlynnt(ur) eða andvíg(ur) því að Laugavegur og
Bankastræti, frá Hlemmi og að Þingholtsstræti, og neðri hluti
Skólavörðustígs verði gerður að göngugötu allt árið um kring?
Værir þú líklegri eða ólíklegri til að heimsækja
miðborg Reykjavíkur ef áðurnefndar götur yrðu
gerðar að göngugötu allt árið um kring?

Afstaða þeirra er kusu Sjálfstæðisflokkinn Íbúar - höfuðborgarsvæðið Íbúar - höfuðborgarsvæðið
Hildur Björnsdóttir ein
borgarfulltrúa Sjálfstæðisflokksins
greiddi atkvæði með Degi B og
meirihlutanum um heilsárs lokun
Laugavegar fyrir fjölskyldubílnum.
Afgerandi meirihluti
Sjálfstæðismanna í Reykjavík er á
móti lokun Laugavegar og neðri
hluta Skólavörðustígs fyrir bílum
samkvæmt könnun sem Maskína
gerði fyrir Miðbæjarfélagið í
Reykjavík (mars 2020/sjá
skýringarmyndir). Þar kemur einnig
fram að meirihluti íbúa sem tóku
afstöðu á höfuðborgarsvæðinu er
andvígur lokun og enn fleiri telja
ólíklegra að þeir heimsæki
Verslanir sem enn eru á Laugavegi og
hafa líka opnað annarsstaðar svo sem
í Kringlu, Smáralind eða öðrum
stöðum, upplifa stöðugan samdrátt á
Laugavegi og mikla aukningu á
hinum stöðunum. Fólkið fer þangað!
Í átta ár höfum við barist gegn
götulokunum og ekki verið á okkur
hlustað hvað þá talað við okkur. Eina
sem við upplifum er valdhroki og
yfirgangur af hálfu meirihlutans. Nú
er komið að ögurstund um framtíð
verslunar á Laugavegi og neðri hluta
Skólavörðustígs fyrir hinn almenna
Íslending. Áframhaldandi heilsárs
lokunarstefna með enn stærra
miðborgina ef götunum er lokað
(þess skal einnig getið að afgerandi
meirihluti kjósenda Framsóknar-
flokksins, Miðflokksins og Flokks
fólksins eru andvígir
heilsársgötulokunum).
Þetta eru ekki ný sannindi fyrir okkur.
Kaupmenn sjá það á algjöru hruni í
sölutölum og ört fækkandi íslenskum
viðskiptavinum sem kjósa að fara
annað þar sem aðgengi er gott og næg
bílastæði. Af þessum sökum hefur
mikill fjöldi verslana yfirgefið, má
segja flúið, Laugaveg og flutt annað.
Við það eitt lifnar búðin við og gömlu
góðu viðskiptavinirnir koma til baka.
Hlynnt(ur)
41.1%
Í meðallagi
14.7%
Andvíg(ur)
44.2%
Hlynnt(ur)
24.9%
Í meðallagi
10.3% Andvíg(ur)
64.8%
Líklegri
27%
Hvorki né/ myndi engu breyta
37,4%
Ólíklegri
35,6%
52 Menning 12. mars 2022 LAUGARDAGURFRÉTTABLAÐIÐ