Fréttablaðið - 31.03.2022, Blaðsíða 4

kristinnhaukur@frettabladid.is
MENNTAMÁL 81 prósent þjóðarinn-
ar hefur grunnþekkingu tölvunotk-
unar eða meira, samkvæmt nýjum
tölum frá tölfræðistofnun Evrópu-
sambandsins. Þetta er hæsta hlutfall
í álfunni og Ísland eina landið með
80 prósent eða meira. Þar á eftir
koma Finnar, Norðmenn og Hol-
lendingar sem oft hafa verið nefndir
sem tæknivæddasta þjóð heims.
Meðaltal Evrópusambandsins
er rétt rúmlega helmingur, 54 pró-
sent, og í Búlgaríu og Rúmeníu hefur
minna en þriðjungur grunnþekk-
ingu á tölvum.
Tölvuþekking er töluvert meiri
á höfuðborgarsvæðinu en lands-
byggðinni, 84 prósent á móti 73.
Munur milli innfæddra Íslendinga
og innflytjenda er hins vegar aðeins
1 prósent. Kynjamunurinn er aðeins
2 prósent körlum í vil.
Yngra fólk hefur hins vegar
umtalsvert meiri tölvuþekkingu
en það eldra. 91 prósent 16 til 24
ára hefur að minnsta kosti grunn-
þekkingu en í aldurshópnum 65 til
74 hafa hins vegar aðeins 57 prósent
hana. n
Tölvuþekking
er lakari á
landsbyggðinni
ÞVERHOLT 6 • 270 MOSFELLSBÆR • S. 590 2300
OPIÐ VIRKA DAGA 10-17 • LAUGARDAGA 12-16
VERIÐ VELKOMIN Í SÝNINGARSAL OKKAR
LAUGARDAGINN 2. APRÍL KL. 12–16.
ISBAND.IS
GLÆSILEG
BÍLASÝNING Á
LAUGARDAGINN
JEEP WRANGLER PLUG-IN HYBRID
FIAT 500e | 100% RAFMAGN
JEEP COMPASS PLUG-IN HYBRID
RAM 3500 | 37” - 40” BREYTINGAPAKKAR
PLUG-IN HYBRID PLUG-IN HYBRID
Munurinn er mikill eftir aldri en lítill
eftir kynjum. FRÉTTABLAÐIÐ/GETTY
Þar sem skrifstofufólk starfaði
áður hjá borginni er nú hver
einasta vistarvera undirlögð
fyrir flóttafólk. Vondar fréttir
af vígstöðvunum eru daglegt
brauð en örlæti heimafólks
slær á kvalirnar.
bth@frettabladid.is
ÚKRAÍNA Magdalena Kulik, félags-
ráðgjafi sem starfar hjá Miðstöð
félagslegs stuðnings í Gorskiego
í Varsjá, segir að um 60-70 f lótta-
börn frá Úkraínu séu vistuð daglega
í miðstöðinni. Hún nefnir dæmi um
að einstaklingar hafi fórnað öllu
sem þeir gátu til að hjálpa f lótta-
fólkinu. Stundum dugi það varla til.
Þegar f lóttamannabylgjan til
Varsjár reis sem hæst eftir innrás-
ina segir Magdalena að hið opin-
bera, Varsjárborg, ríkið en ekki síst
einstaklingar, hafi sýnt slíka sam-
stöðu að kalla megi útkomuna full-
kominn samhug. Eitt dæmi er að
einkarekin veitingahús í hverfinu
hættu að hugsa um hefðbundna
starfsemi þegar straumurinn hófst.
Stöðunum var lokað fyrir gestum
og eigendurnir létu hagnað af starf-
semi sig engu varða. Veitingafólkið
eldaði fyrir f lóttafólkið þess í stað
og fékk ekki krónu fyrir.
Flóttabörnin sem Magdalena
vinnur við að skjóta skjólshúsi
yfir glíma mörg við alvarleg áföll,
ekki síður en mæður þeirra. Hún
lýsir hvernig sumar f lóttakonur
koma fullar af skömm yfir að hafa
ekki í önnur hús að venda. Sumar
komi skítugar og hungraðar og
börnin í sama ástandi eftir að hafa
verið vikum saman undir árásum.
Stundum hefur öllu verið fórnað til
að bjarga lífinu. En það að þurfa að
reiða sig á aðra sé mörgum erfitt.
„Eftir slíka reynslu eru sumar
konurnar brotnar,“ segir Magda-
lena.
Þegar Fréttablaðið fékk að heim-
sækja miðstöðina í Varsjá í gær
bjuggu 125 f lóttamenn í húsinu.
Þar sem áður sátu borgarstarfs-
menn við skrifstofustörf hafði
húsnæðinu verið umturnað og í
stað skrif borða áður eru nú svefn-
beddar. Miðstöðin er eitt f jöl-
margra dæma í Varsjá um breytt
hlutverk opinberra bygginga, sala
og íþróttahúsa sem nú eru full af
f lóttafólki.
Um 415 f lóttamenn hafa gist hjá
Magdalenu síðan miðstöðin var
opnuð í byrjun mars. Rekstrar-
formið er blanda af einstaklings-
framtaki og opinberum rekstri.
Þegar Fréttablaðið spurði Magda-
lenu hvort full sátt væri meðal Pól-
verja um að opinberu fé væri veitt
til mannúðarmála í slíkum mæli
sem raun ber vitni, sagði hún að
fram til þessa hefðu Pólverjar nán-
ast staðið saman sem einn maður,
en einhver umræða hefði skapast
um leiðir til að tryggja öllum bjarg-
ir í framtíðinni.
Talið er að íbúum í Varsjá hafi
fjölgað um 18 til 20 prósent síðan
holskef lan hófst. Pawel Siedecki,
talsmaður svæðisstöðvanna í
Varsjá, segir að um 300.000 f lótta-
menn dvelji nú í borginni. Bara í því
hverfi sem Fréttablaðið heimsótti
hafa 1.000 nýir nemendur byrjað í
pólska skólakerfinu.
Börnin og mæður þeirra fá þrjár
máltíðir á dag. Þau fá mikla sál-
fræðilega aðstoð og leyfðu sum
sér að brosa framan í blaðamenn
Fréttablaðsins þótt oft sé stutt í
sársaukann. Sum börnin koma
frá borginni Maríupol, sem hefur
að hluta verið jöfnuð við jörðu.
Magda lena sagði sumar konurnar
hafa misst eiginmenn sína í stríðinu
eftir að þær fluttu yfir landamærin
með börnin.
Áætlað er að um 5-7 prósent fjöl-
skyldna sem hafi f lúið til Varsjár
hafi snúið aftur til Úkraínu. Spurð
hve hátt hlutfall f lóttafólksins óski
sér að snúa aftur segist Madgalena
áætla að það séu um 60 prósent.
Ekki séu allir svo heppnir að bíða
eftir því einu að stríðinu ljúki. Marg-
ir hafi misst allt, heimili, vinnu,
fjölskyldu og vini. Þeir hafi ekki að
neinu að hverfa og margir þurfi að
leita að nýju landi til búsetu. n
Sumar brotnar og fullar af skömm
Börnin glíma
við áföll en
bera sig vel eftir
föngum.
FRÉTTABLAÐIÐ/
SIGTRYGGUR ARI
Eftir slíka reynslu eru
sumar konurnar
brotnar.
Magdalena
Kulik, félagsráð-
gjafi í Varsjá
olafur@frettabladid.is
EFNAHAGSMÁL Vilhjálmur Birgis-
son, nýkjörinn formaður Starfs-
g reinasambandsins, og Hall-
dór B enja m í n Þorber g s son ,
f r a m k væmd a st jór i S a mt a k a
atvinnulífsins, eru á einu máli um
að verðbólgutölur séu uggvænlegar
og kalli á að fleiri en aðilar vinnu-
markaðarins verði að koma að borð-
inu til að kveða verðbólgu í kútinn.
Vilhjálmur telur stríðið í Úkra-
ínu og afleiðingar þess sem birtast
í vöruskorti og miklum og vaxandi
verðhækkunum nokkuð sem eng-
inn gat séð fyrir. Þetta ástand kalli
á neyðaraðgerðir stjórnvalda.
Hann segir launafólk og neyt-
endur ekki bera ábyrgð á innfluttri
verðbólgu og því þurfi að tryggja
að hún skelli ekki á af tvöföldum
þunga, fyrst með hvers kyns verð-
hækkunum á vöru og þjónustu og í
kjölfarið með stökkbreytingu verð-
tryggðra lána.
Verðtryggð lán heimilanna eru
um 1.500 milljarðar og síðustu tólf
mánuði hafa þau hækkað um 100
milljarða vegna hækkunar vísitölu
neysluverðs. Vilhjálmur telur að
setja eigi þak á hækkun vísitölunnar
til að verja heimili og fyrirtæki í
landinu.
Halldór Benjamín segir verð-
bólguna rót vandans og að það leysi
engan vanda að breyta mælingunni
á henni. Ná þurfi tökum á henni en
verið sé að stinga höfðinu í sandinn
með því að breyta mælieiningunni.
Báðir eru þeir einhuga um að
ásamt aðilum vinnumarkaðarins
þurfi bæði stjórnvöld og Seðlabank-
inn að koma að borðinu og víðtæk
sátt að nást.
Vilhjálmur segir það kalla á átök
ef velta eigi öllum kostnaðarauka
vegna hárrar verðbólgu á heimilin
í landinu. Launafólk og neytendur
beri ekki ábyrgð á innfluttri verð-
bólgu.
Halldór Benjamín segir alla
ábyrgðaraðila hagstjórnar þurfa
að koma að borðinu; aðila vinnu-
markaðarins, stjórnvöld og Seðla-
bankann. n
Gera þurfi þjóðarsátt til að kveða verðbólguna í kútinn
Halldór Benjamín og Vilhjálmur vilja
alla að borðinu til að ráða niður-
lögum verðbólgunnar.
4 Fréttir 31. mars 2022 FIMMTUDAGURFRÉTTABLAÐIÐ