Fréttablaðið - 03.05.2022, Blaðsíða 28

Gömul hús í Grjótaþorpinu.
FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
sandragudrun@frettabladid.is
Samkvæmt lögum um menningar-
minjar eru öll hús og mannvirki
100 ára eða eldri friðuð. Óheimilt
er að raska friðuðum húsum og
mannvirkjum, spilla þeim eða
breyta, rífa þau eða flytja úr stað
nema með leyfi Minjastofnunar
Íslands. Einnig segir í lögunum
að eigendum húsa og mannvirkja
sem ekki njóta friðunar en byggð
voru 1925 eða fyrr, svo og forráða-
mönnum kirkna sem reistar voru
1940 eða fyrr, sé skylt að leita álits
hjá Minjastofnun Íslands ef þeir
hyggjast breyta þeim, flytja þau
eða rífa.
Ef eigandi friðlýsts húss vill
ráðast í framkvæmdir og við-
hald á eigninni þarf að sækja um
leyfi til Minjastofnunar Íslands.
Ef breytingar hafa verið gerðar
án leyfis Minjastofnunar Íslands
getur stofnunin mælt svo fyrir að
eigandi skuli færa það í fyrra horf
innan hæfilegs frests. Tilgangur
laganna er að stuðla að verndun
menningarminja og tryggja að
íslenskum menningararfi verði
skilað óspilltum til komandi kyn-
slóða. ■
Lög um
friðlýst hús Lítil skref geta gert heimilið um-
hverfisvænna. FRÉTTABLAÐIÐ/GETTY
oddurfreyr@frettabladid.is
Það er hægt að gera ýmislegt
smálegt til að gera heimilið sitt
umhverfisvænna. Hér eru nokkur
dæmi.
Það er til dæmis mikilvægt
að sinna öllu reglulegu viðhaldi
svo hlutirnir virki rétt og endist
sem lengst. Í hvert sinn fólk ver
nokkrum mínútum í viðhald
sparar það sér óþarfa útgjöld til
lengri tíma litið.
Ef eitthvað bilar þarf að laga
það strax, því annars verður
kostnaðurinn alltaf meiri og þetta
getur leitt til þess að þurfa að
kaupa nýja hluti í stað hluta sem
hefðu getað enst, sem er ekki gott
fyrir umhverfið. Athugið líka alltaf
hvort hægt sé að laga hluti áður en
þeim er hent.
Mörg okkar kaupa hluti sem
okkur vantar ekki því við vitum
ekki hvað er til. Þetta getur leitt til
óþarfa sóunar, svo það borgar sig
að athuga alltaf stöðuna áður en
farið er í búð og geyma hluti skipu-
lega til að halda yfirsýn yfir þá.
Það er að sjálfsögðu mjög mikil-
vægt að huga vel að öllum úrgangi,
endurvinna það sem er hægt og
skila öðru á réttan stað.
Það borgar sig líka að skipta í
LED-perur til að minnka orku-
notkun sína og um leið spara
peninga. Slíkar perur nota miklu
minni orku og endast miklu lengur
en þær gömlu. ■
Gerðu heimilið grænna
Eldhúsinnréttingar
Fríform ehf.
Askalind 3,
201 Kópavogur.
562–1500
Friform.is
Mán. – Föst. 10–17
Laugardaga 11–15
2
0
0
0
—
2
0
2
1
8 kynningarblað 3. maí 2022 ÞRIÐJUDAGURVIÐHALD FASTEIGNA
Varast skal að hafa of margar klær í
sama fjöltenginu. FRÉTTABLAÐIÐ/GETTY
thordisg@frettabladid.is
Brunavarnir sem þurfa að vera
til staðar á hverju heimili eru
reykskynjarar, slökkvitæki og eld-
varnarteppi. Einnig er mikilvægt
að heimilisfólk búi til f lóttaleiðir
og þekki að minnsta kosti tvær
flóttaleiðir út af heimilinu komi
upp eldur. Þá er mikilvægt að gæta
varúðar í notkun raftækja og gott
að hafa eftirfarandi gátlista Hús-
næðis- og mannvirkjastofnunar til
hliðsjónar:
■ Ekki yfirgefa raftæki í gangi í
eldhúsinu í miðri eldamennsku.
■ Ekki skilja viskastykki og tuskur
eftir nærri eldavélum og hellu-
borðum.
■ Þrífa skal grill, viftur og aðra
snertifleti svo að fita safnist
síður fyrir.
■ Taka skal tæki úr sambandi sem
ekki þurfa að vera í sambandi.
■ Ekki hlaða of mörgum klóm á
hvert fjöltengi.
■ Halda skal fötum, gardínum,
leikföngum og öðrum eld-
fimum efnum í að minnsta kosti
eins meters fjarlægð frá ofnum
og öðrum hitagjöfum.
■ Farga skal biluðum raftækjum
og öðrum hitagjöfum á réttan
hátt og þau ekki geymd heima.
■ Hreinsa skal þurrkarann reglu-
lega svo að ló safnist ekki saman í
miklu magni.
HEIMILD: HMS.IS
Verum eldklár