Fréttablaðið - 22.06.2022, Blaðsíða 24

Bólginn skógarmítill, búinn að
troðfylla sig af blóði.
FRÉTTABLAÐIÐ/GETTY
thordisg@frettabladid.is
Skógarmítill finnst víða, meðal
annars í Bandaríkjunum, Evrópu,
Kanada, Kína og Japan. Þegar farið
er út í náttúruna þarf því að kynna
sér hvort mítil er þar að finna.
Hér eru leiðbeiningar um hvernig
verjast má biti og draga úr hættu
á að smitast af sjúkdómum sem
mítill getur borið með sér.
Á vorin berst skógarmítill í
miklum mæli til Íslands með far-
fuglum. Hann nærist á blóði og
sogar sig fastan á húð manna og
dýra. Mítill getur borið með sér
bakteríur og veirur sem valdið
geta alvarlegum og lífshættulegum
sjúkdómum, eins og Lyme-sjúk-
dómnum og mítilborinni heila-
himnubólgu. Almennt er ekki
talin hætta á sýkingu fyrr en eftir
að mítill hefur dvalið í sólarhring í
húðinni. Því er mikilvægt að vera á
varðbergi og fjarlægja skógarmítil
um leið og hans verður vart.
■ Til eru sérstakar tangir til að
taka skógarmítil af húð, en einn-
ig má nota hvaða oddmjóu töng
sem er. Ekki er ráðlagt að taka
hann með berum höndum.
■ Best er að klæðast fötum sem
hylja líkamann vel, síðbuxum
og langerma bol eða skyrtu,
einkum ef farið er um skóg eða
kjarrlendi. Nota ljós föt svo
mítlarnir sjáist betur.
■ Nota mýflugnafælandi áburð.
■ Þegar komið er af varasömu
svæði þarf að skoða líkamann
vel til að kanna hvort mítill hafi
bitið sig fast í húðina. Athugið
sérstaklega hársvörðinn.
■ Hafi mítill sogið sig fastan til
að nærast á blóði er rétt að fara
að öllu með gát þegar hann
er fjarlægður. Það er best gert
með því að klemma tangarodda
um munnhluta mítilsins, alveg
upp við húðina, og lyfta honum
beint upp frá húðinni. Forðast
skal að snúa honum í sárinu. Það
kemur í veg fyrir að innihald úr
mítlinum geti spýst í sárið, eða
að hluti hans verði eftir.
■ Hafi skógarmítill bitið sig fastan
við húðina er mikilvægt að
fylgjast með einkennum Lyme-
sjúkdómsins og fá viðeigandi
meðferð ef vart verður ein-
kenna.
■ Hafið í huga að aðeins lítill hluti
skógarmítla ber með sér sjúk-
dóma og að mítill þarf að vera
í 18 til 24 tíma á húðinni til að
valda smiti.
Á vefsíðunni Heilsuvera.is má sjá
gagnlegt myndband um skógar-
mítla og hvernig skal fjarlægja þá
af húð. ■
HEIMILD: HEILSUVERA.IS.
Varasamt kvikindi
Það fer ekki mikið fyrir skógar-
mítlum en þeir eru skeinuhættir.
FRÉTTABLAÐIÐ/GETTY
Sólstingur eða
hitaslag verður
þegar of mikill
hiti truflar kæli-
kerfi líkamans
sem nær ekki að
kæla sig með því
að svitna.
FRÉTTABLAÐIÐ/
GETTY
jme@frettabladid.is
Spánarfarar hafa flestir heyrt um
fyrirbæri sem á spænsku nefnist
„siesta“; stutta kríu, sem oftast er
tekin um miðjan daginn í kjöl-
far hádegisverðar. Síestur voru
algengar víða við Miðjarðarhafið
og Suður-Evrópu, í Mið-Austur-
löndum, Kína og Indlandi.
Helsta ástæðan er sú að flýja
mesta hitann yfir daginn, sem
verður til þess að verslunum og
sumum veitingahúsum er lokað.
Sólböð eru ekki æskileg á þessum
heitasta tíma enda er algengt
að fólk fái sólsting við slíkar
aðstæður. Gott ráð fyrir ferða-
menn á þessum svæðum er að taka
því frekar rólega í síestunni líkt og
heimamenn og finna sér skjól fyrir
sólinni. Sumir vilja taka sér blund
uppi á hótelherbergi á meðan aðrir
leita á náðir loftkældra verslunar-
miðstöðva þar sem þörfin er minni
fyrir starfsfólk að taka síestur. ■
Fáðu þér kríu
8 kynningarblað 22. júní 2022 MIÐVIKUDAGURSUMARVARNIR