Fréttablaðið - 31.08.2022, Blaðsíða 14

Gallarnir við f lugvöll í Hvassa­
hrauni eru augljósari en áður vegna
eldsumbrotanna á Reykjanesi. Því
þarf að skoða upp á nýtt hvar best
er að staðsetja á miðstöð innan­
landsflugsins og aðalvaraflugvöll
fyrir alþjóðaflugið fyrir góða þróun
landsins.
Reykjavíkurflugvöllur
Flugvöllurinn gegnir í aðalatriðum
eftirfarandi hlutverki:
n Miðstöð innanlandsflugs, einka-
flugs, kennsluflugs, sjúkra-,
björgunar- og löggæsluflugs.
n Varaflugvöllur fyrir alþjóðaflug-
völlinn á Miðnesheiði ásamt
Egilsstöðum og Akureyri.
Með væntanlegri tilkomu hágæða
almenningssamgangna, Fluglestar
og Borgarlínu, er nærtækt að flytja
miðstöð innanlandsflugsins á Mið­
nesheiðina. Hins vegar þarf að finna
góða staðsetningu fyrir aðalvara­
flugvöll alþjóðaflugsins.
Hvassahraun
Hagfræðistofnun HÍ hefur metið
þjóðhagkvæmni þess að leggja af
Reykjavíkurf lugvöll og byggja í
staðinn flugvöll í Hvassahrauni yfir
100 milljarða króna á núvirði sem
felst mest í verðmætu byggingar­
landi sem losnar. Það er loftslags­
vænt og gott fyrir gæði og öryggi
lífsins í borginni.
Helstu kostir Hvassahrauns eru
nálægð við höfuðborgarsvæðið. Það
sem hins vegar mælir gegn Hvassa­
hrauni er:
n Náttúruvá svo sem eldvirkni
getur truflað starfsemina á
Miðnesheiði og í Hvassahrauni á
sama tíma.
n Staðirnir eru á svipuðu veður-
svæði.
n Samgöngutenging við höfuð-
borgarsvæðið er sú sama.
n Ógnar mikilvægum vatnsbólum.
Frá öryggissjónarmiði og langtíma
hagkvæmnisjónarmiðum er líklega
betra að hafa aðalvaraflugvöllinn
fyrir alþjóðaflugið í annarri átt frá
höfuðborgarsvæðinu.
Hágæða almenningssamgöngur
REY-KEF
Samfélagslegur ábati af háhraða
fluglest REY­KEF hefur verið metinn
á 40­60 milljarða króna. Borgarlínan
gæti tekið við fólki í Hafnarfirði eða
þar sem þætti henta. Fluglest er talin
hagkvæm sem einka­, opinber­,
samvinnuframkvæmd (PPP). Hún
er umhverfisvæn, þægileg, ódýr og
góð aðkoma að landinu.
Með þessum væntanlegu hágæða
almenningssamgöngum er nær­
tækt að sameina meginstarfsemina
sem nú er á Reykjavíkurflugvelli við
alþjóðaflugið á Miðnesheiði.
Hvað sjúkraf lug varðar þarf á
næstu árum hvort sem er að nýta
sjúkraþyrlur í vaxandi mæli. Þær
geta lent nánast hvar sem er nálægt
slysstað og sjúkrahúsi. Með þeim
styttist líka viðbragðstími sem
bjargar mannslífum og bætir heil­
brigðisþjónustuna mjög.
Með hágæða almenningssam­
göngum getur kennslu­ og einka­
f lug f lust á Miðnesheiðina eða í
Mosfellsbæ ef vilji er til að stækka
flugvöllinn þar.
Suðurlandsflugvöllur
En þá er það aðalmálið. Það þarf
nýjan varaf lugvöll fyrir alþjóða­
flugið á Suðvesturlandi. Það er óhag­
kvæmt og slæmt fyrir loftslagið að
hafa aðalvaraflugvöllinn langt frá
aðalf lugvelli. Samt þarf hann að
vera á öðru veðurfars­ og náttúru­
vársvæði og helst með aðra sam­
göngutengingu við aðal þéttbýlið á
SV­horninu en aðalflugvöllurinn.
Suðurland í nágrenni Selfoss er
augljós kostur í þessu sambandi.
Um 90% erlendra ferðamanna fara
Gullna hringinn og margir, sérstak­
lega þeir sem eru að koma í annað
eða þriðja sinn til landsins, munu
væntanleg nýta sér að koma beint
á Suðurland. Bretar settu þar niður
flugvöll á sínum tíma.
Suðurland er heppilegasta svæði
landsins til að taka við auknu þétt­
býli þegar þrengist um á höfuð­
borgarsvæðinu. Það sést líka á hraðri
uppbyggingu Selfoss og nágrennis
undanfarin ár.
Flugvöllur á Suðurlandi myndi
styrkja landsbyggðina og landið allt.
Hann myndi gera ferðafólki kleift
að fara lengra til austurs og norðurs,
ekki síst ef til koma heilsárs hálend­
isvegir síðar. Byggja mætti Suður­
landsflugvöll með PPP fyrirkomulagi
af lendingargjöldum því hann fengi
talsverða notkun.
Mikill ávinningur
fyrir landsmenn
10 milljónir manna fóru árlega um
Keflavíkurflugvöll fyrir Covid og
útlit er fyrir að flugið sé að ná sér eftir
faraldurinn. Því er spáð að alþjóða­
flug muni vaxa um 5­10% á ári næstu
áratugi. Fjöldi ferðamanna til lands­
ins mun því vaxa mikið og þörf er á
góðum valkosti við aðalflugvöllinn
á Miðnesheiði.
Stjórnvöld þurfa því að láta greina
þessi mál vel og fá til þess mjög hæft
fagfólk víða að, áður en ákvarðanir
eru teknar. Leita þarf hagkvæmra,
umhverfisvænna og öruggra kosta.
Það þarf að horfa á stóra samhengið
fyrir landið og loftslagið, til langs
tíma.
Það hafa verið gerðar vandaðar
úttektir af minni ástæðum. n
Suðurlandsflugvöllur er málið
Guðjón
Sigurbjartsson
viðskipta­
fræðingur úr
Þykkvabænum
Eins og allir vita, samanstendur
samfélag ið af marg v ísleg u m
hópum, og er mér vel við f lesta,
enda fjölbreytileiki eitt af einkenn­
um sköpunarverksins, náttúrulegur
og eðlilegur.
Flest, sem mönnum er áskapað, er
því fyrir mér eðlilegt, og vita flestir,
að menn skapa sig ekki sjálfir og
fá mest af því, sem þeir eru og ein­
kennir, eðli og hneigðir, í vöggugjöf.
Genin og erfðamengið ráða för.
Í síðustu viku skrifaði ég grein hér
í blaðið undir fyrirsögninni „Yfir­
keyrð gleði – fólk eins og við hin“. Í
rauninni sagði þessi fyrirsögn strax
tvennt: 1. Að mér fyndist „gleði“
hinsegin fólks stundum yfirkeyrð.
2. Að ég liti á hinsegin fólk og trans­
fólk nákvæmlega eins og á alla aðra
samfélagshópa; eins og okkur hin.
Ég færði rök fyrir punkti 1, sem
ég hygg, að ekki séu fjarri lagi,
enda hefur enginn andmælt þeim,
og punktur 2 ætti ekki að styggja
neinn, því hann staðfestir það
sjónarmið mitt, að allir séu jafnir
og ættu sama rétt.
Ég tók dæmi, þar sem ég nefndi
aðra hópa, t.a.m. örvhenta, en ég
tel einmitt að hópur örvhentra sé
fyllilega sambærilegur við hin­
segin fólk, en það skýrist af því, að
örvhentir fæðast með hneigð til að
beita höndunum til hreyfinga og
athafna með öðrum hætti, en þorri
manna, á sama hátt og hinsegin fólk
hefur sín sérkenni.
Það er reyndar athyglisvert, að
þessir hópar eiga ýmislegt sam­
eiginlegt, eins og það, að vera sérlega
listhneigðir.
Hvernig gat þessi, að mér fannst,
hlutlæga og líffræðilega greining,
farið fyrir brjóstið á fólki?
Hún gerði það samt greinilega.
Ég fékk víða skömm í hattinn fyrir
þessa grein, og var ég ásakaður um,
að gera árás á hinsegin fólk og grafa
undan réttindabaráttu þess.
Sérstaklega var ég gagnrýndur
fyrir að skilja ekki vilja hinsegin
fólks og transfólks til að vera „sýni­
leg“. Hér bera að skilja „sýnilegur“
sem greinilegur, áberandi.
Góð og gegn kona skrifaði mér,
þegar ég sagði, að erfitt væri að rök­
ræða við fólk, sem stjórnaðist af
tilfinningum eða samúð: „Ómögu­
legt að rökræða við þig um þá til­
finningu þína að hinsegin fólk sé of
sýnilegt.“
Hún taldi það, sem sagt, mikil­
vægt fyrir hinsegin fólk að vera
„sýnilegt“.
Þessu svaraði ég þannig, að, ef ég
væri ráðgjafi hinsegin fólks, myndi
ég ráðleggja þeim þetta:
n Forðist, að vera of sýnileg, láta
of mikið á ykkur bera og berjið
bumbur ykkar hóflega.
n Því, með slíku eruð þið sjálf að
skera ykkur úr, gera ykkur að
sérstökum hópi.
n Leggið heldur áherzlu á, að
ganga inn í samfélagið og sam-
einast því, með hljóðlegum og
mjúkum hætti, renna inn í það
án hávaða og láta, en standið
þó fast á rétti ykkar, ef/þegar á
hann reynir.
Önnur góð kona sagðist ekki skilja
mína nálgun; hvað ég væri að fara
með þessum skrifum.
Svarið er, að ég tel hinsegin fólk
bara venjulegt fólk, og sé enga
ástæðu til að vera að hampa því
sérstaklega. Nær hefði t.a.m. verið
fyrir Reykjavíkurborg að byggja
fleiri rampa fyrir hjólastólafólk, en
að mála götur og stræti hinsegin
fólki til heiðurs.
Þegar samfélagið er skoðað, má
greina marga hópa, sem allir hafa
sín sérkenni, vegna sinna erfða­
mengja og gena, en eiga samt fullan
rétt á að falla inn í samfélagið og
vera fullgildir samfélagsþegnar:
Það er ekkert réttlæti í því, að
taka þarna einn hóp út úr og hampa
honum sérstaklega af opinberum
aðilum, sveitarstjórnum, skólum,
kirkjum, fyrirtækjum o.s.frv. Sér­
staklega finnst mér réttur opinberra
aðila til þessa orka tvímælis.
Til að svara því, hvað mér gangi til
með þessum skrifum, þá eru punkt­
arnir þessir: 1. Að sýna fram á, að
hinsegin fólk og transfólk er eins og
við hin. 2. Það verður að gilda jafn­
vægi og jafnrétti milli allra hópa. 3.
Hinsegin fólk er ekki að styrkja sína
stöðu með því að vilja vera „sýni­
legt“. 4. Kynferðislegir tilburðir hin­
segin fólks í gleðigöngum og öðru
eiga ekki við. 5. Kynferðismál ættu
að vera einkamál manna.
Við lifum sem betur fer í frjálsu
samfélagi, þar sem allir hafa rétt á
að hafa skoðun og tjá hana. Ég er að
nýta mér þann rétt, eins og ég geri
oft, og vona ég, að menn geti metið
þetta innlegg í umræðuna út frá
skynsemi og yfirvegun, en láti ekki
stjórnast af tilfinningasemi eða
ógrundaðri samúð.
Haf i ég sært einhverja með
þessum hugleiðingum mínum og
skrifum, þá biðst ég fyrirgefningar
á því. n
Má ræða viðkvæm mál eða eiga þau að liggja í þagnargildi?
Ole Anton
Bieltvedt
samfélagsrýnir og
dýraverndunar­
sinni
Við lifum sem betur
fer í frjálsu samfélagi,
þar sem allir hafa rétt á
að hafa skoðun og tjá
hana. Ég er að nýta mér
þann rétt.
Flugvöllur á Suður-
landi myndi styrkja
landsbyggðina og
landið allt. Hann
myndi gera ferðafólki
kleift að fara lengra til
austurs og norðurs.
14 Skoðun 31. ágúst 2022 MIÐVIKUDAGURFRÉTTABLAÐIÐ