Fréttablaðið - 10.12.2022, Blaðsíða 74

Árið 2023 hlýtur
að verða betra
að mati við-
mælandanna.
FRÉTTABLAÐIÐ/
ERNIR
Lenya Rún Taha Karim,
varaþingmaður Pírata og
lögfræðinemi, og Stefán
Ingvar Vigfússon uppi-
standari eru sammála um
að árið 2022 hefði getað orðið betra
og að þjóðin sé komin með áfalla-
streituröskun. Fréttablaðið fékk þau
til að gera upp árið á innlendum
vettvangi.
Faraldurinn
Faraldurinn er búinn. Breytti hann
ykkur?
Lenya: Já, ég fer ekki í vinnuna
veik. Viðhorf samfélagsins gagnvart
veikindum hefur breyst. Ef þú ert
veik þá áttu að halda þig heima og
færð ekki samviskubit yfir því. Áður
fyrr fannst mér ég vera aumingi ef ég
var heima með flensu, eins og það
væru ekki nógu mikil veikindi.
Eruð þið hrædd við að það komi
annar?
Stefán: Ég ætla bara að vera með
höfuðið í sandinum þangað til það
gerist.
Lenya: Við erum enn að jafna
okkur á þessum tveimur árum.
Við erum ekki tilbúin til að fara að
hugsa út í annan faraldur.
Stefán: Er ekki heimurinn allur
með áfallastreituröskun eftir þetta?
Það hafa komið svo mörg áföll og
þung. Donald Trump var kosinn
Bandaríkjaforseti, stríð braust út í
Úkraínu og Covid. Síðasti áratugur
er búinn að vera áratugur styrjalda
og pesta. Ég held að samfélagið allt
sé með áfallastreituröskun og þess
vegna erum við öll alltaf svona reið.
Við erum alltaf í „fight mode“ og
hleypum engum nálægt okkur sem
er kannski örlítið ósammála.
Óttuðust þið að apabólan yrði
næsti faraldur?
Lenya: Það fyrsta sem ég hugsaði
var: Ertu ekki að djóka? Ég nenni
þessu ekki. Það hefði samt mátt
finna betra nafn á þetta. SARS-
Covid-19 var hægt að taka alvarlega.
Verðbólgan
Verðbólgan er á leiðinni upp og
Seðlabankinn hækkar og hækkar
vexti. Erum við í kreppu?
Lenya: Talandi um áfalla streitu-
röskun. Þegar ég sé andlitið á seðla-
bankastjóra við einhverja frétt þá
veit ég að það er önnur stýrivaxta-
hækkun á leiðinni. Ég veit að þetta
er ekki honum að kenna, Seðla-
bankinn er að reyna að hafa stjórn
á ástandinu í samfélaginu. Ég myndi
ekki segja að það sé kreppuástand
en það eru erfiðir tímar alls staðar.
Stríðið í Úkraínu hefur mikil áhrif
og ég vona að þetta sé tímabundið
ástand. Seðlabankinn spáir líka
betri tíð á næsta ári.
Stefán: Ég er búinn að segja að
það sé kreppa á leiðinni frá árinu
2012. Án þess að hafa þekkingu á
efnahagsmálum líður mér eins og
allt fólk sem er ekki í millistétt, eða
þar fyrir ofan, sé í kreppu.
En maturinn og bensínið er líka
að hækka?
Stefán: Já, en ég er í millistétt og
finn ekkert svakalega mikið fyrir
því, hef aðeins minna til að leika
mér með. En margt fólk er í vand-
ræðum. Ég er farinn að sjá mjög
mikið af betl-póstum á Facebook.
Fólk að biðja um pening frá öllum
sem sjá. Þetta sáum við ekki fyrir
þremur árum.
Lenya: Það eru að koma jól og
ekki hafa allir efni á að kaupa jóla-
gjafir fyrir börnin sín. Hafa kannski
rétt efni á húsaleigu og mat, en ekk-
ert meira. Hvers kona líf er það?
Húsnæði
Húsnæði hækkar og hækkar og
hækkar. Getur ungt fólk keypt sér
íbúð?
Lenya: Stefán, átt þú íbúð?
Stefán: Ég á íbúð, keypti í desem-
ber 2020. Ég er einn af þeim sem fyll-
ast þórðargleði þegar Seðlabankinn
hækkar stýrivexti því ég tók óverð-
tryggt lán á föstum vöxtum. Djók.
Vinur minn keypti sér íbúð í haust.
Hann er um þrítugt, í þokkalega
launuðu starfi og í sambandi með
Árið fær falleinkunn
Kristinn Haukur
Guðnason
kristinnhaukur
@frettabladid.is
manneskju á ágætum launum. En
þau eru ábyggilega komin með
magasár eftir þetta ferli að kaupa
sér íbúð og þurftu að fá aðstoð frá
aðstandendum. Ungt fólk getur
komist á húsnæðismarkað, sérstak-
lega ef foreldrar þess eiga pening.
Lenya: Ég er 23 ára og er föst á
leigumarkaði, er stúdent og vinn
lítið með skóla, reiði mig á að vera
kölluð inn á þing og á sumrin er ég í
fullu starfi sem ég nota til að greiða
reikninga. Það er ekkert rúm til að
leggja til hliðar eða reyna að yfir-
bjóða fasteignafélög og braskara á
húsnæðismarkaðinum. Ungt fólk á
engan séns núna og ég skil ekki af
hverju stjórnvöld eru ekki að grípa
til aðgerða. Við sjáum ungt fólk
f lytja til Kaupmannahafnar núna
og ég myndi hugsa um það sjálf, ef
ég þyldi dönsku.
Stríðið
Hafa íslensk stjórnvöld staðið
sig gagnvart Úkraínumönnum og
Rússum?
Lenya: Já, stjórnvöld hafa staðið
sig og upplýsingagjöf utanríkisráð-
herra til þingmanna hefur verið
rosalega góð. Það er svo lítið sem
herlaus þjóð eins og Ísland getur
gert nema veita fjárstuðning og for-
dæma innrás Rússa, sem við erum
að gera. Við erum virk í samtalinu
við önnur ríki og inni á þingi og
erum að gera það sem við getum.
Stefán: Ég er mjög ánægður með
að sjá hvað Þórdís Kolbrún er að
gera og það er táknrænt mjög sterkt
að sjá hana í Kænugarði. Að standa
uppi í hárinu á stórþjóð eins og
Rússum. Fyrir utan nokkra nött-
ara inni á málfrelsisgrúbbunni á
Facebook, standa Íslendingar vel að
baki Úkraínumönnum. En ég væri
til í að sjá rússneska sendiherrann
rekinn úr landi.
Vilt þú reka sendiherrann heim,
Lenya?
Lenya: Við verðum að haga okkar
aðgerðum í takt við það sem önnur
ríki eru að gera. En persónulega,
sem Lenya Rún, þá segi ég já.
Kosningar
Hvað fannst ykkur um kosningarnar
í vor?
Stefán: Ég missti svolítið trú á
borgarstjórnarmeirihlutanum í
ár, sem var mjög svekkjandi fyrir
mig því ég kaus þau. Það koma upp
endalaus mál, strætó, leikskólarnir,
endalausar myglur, Sorpa í ruglinu
og f leira. Af hverju er enginn að
grípa inn í og af hverju eru engin
höfuð að fjúka? Verið alla vega með
einhvern blóraböggul. Einhvern
millistjórnanda sem hægt er að
kenna um og reka.
Framsókn vann kosningarnar
aftur. Kom það á óvart?
Stefán: Já, rosalega mikið. En þau
voru með góða kosningabaráttu.
Einar Þorsteinsson er fáránlega
myndarlegur, með góða rödd og
uppbrettar ermar.
Lenya: Já. Ég skil ekki hvað þau
eru að gera rétt. Kannski er einföld
kosningabarátta málið.
Stefán: Þau gefa sig út fyrir að allt
eigi að vera aðeins betra. „Við ætlum
að bæta samfélagið … smá!“ Fólk vill
greinilega kjósa flokk sem móðgar
engan. Þau eru alltaf hlutlaus og
segjast opin fyrir öllu í samtali við
aðra flokka. En hverra fulltrúi ertu
þá? Er Framsókn f lokkur hinna
óákveðnu?
Og Miðflokkurinn hvarf næstum?
Lenya: Sá póll sem flokkurinn er
að taka er greinilega ekki að höfða
til neins.
Stefán: Sjálfstæðisf lokkurinn
hefur verið að virkja sína öfgamenn
og taka til sín f lóttamenn úr Mið-
flokknum.
Gosið
Var eldgosið hálfgert prump?
Lenya: Þetta var ekki eins og við
bjuggumst við. Ég var nýbúin að
lesa Eldana eftir Sigríði Hagalín og
bjóst við einhverju risastóru. Það
var samt fínt að þetta fór ekki eins
og í bókinni.
Stefán: Ég gekk að því undir lokin
í fyrra og sá ekkert nema mengun.
Það var bara hættulegt að vera
þarna, ekkert gaman. Ég fór ekki
núna.
Lenya: Ég fór líka bara í fyrra. Ég
nennti ekki aftur.
Verða alltaf skjálftar og gos hérna
framvegis?
Lenya: Ég ætla að taka Píratalín-
una á þetta og segja að við ættum
bara að hlusta á sérfræðingana.
Stefán: Ég ætla að taka „ungur
hvítur karlmaður“-línuna og segja:
Já.
Verkalýðsfélögin
Verkalýðshreyfingin hefur logað
stafnanna á milli. Er þetta barna-
legt?
Stefán: Ásýndarlega finnst mér
Ef ling og VR vera að standa sig
mjög illa. Kannski þurfa þau betri
áróðursmaskínu því ég er ansi
langt til vinstri en þau eru búin að
missa mig. Það er grátlegt að ASÍ sé
að veikjast svona svakalega. Sólveig
Anna og Ragnar Þór skulda þjóðinni
skýr svör um hvers vegna þau gengu
út af þinginu og eru að sprengja
sambandið. Ég hef engan skilning
og finnst þetta barnalegt.
Lenya: Grátlegast er að þetta hafi
sprungið þegar var svona stutt í
kjaraviðræður. Núna sjáum við að
þær eru ekkert að ganga neitt rosa-
lega vel. Kjarasamningar verkafólks
eru ekkert grín. Ég held að fólk hafi
ekkert mikið verið að spá í hvert
hlutverk ASÍ er fyrr en þessu þingi
var slitið. Það er fyrst og fremst
samráðsvettvangur fyrir verkalýðs-
félögin.
Stefán: Aftur að ásýndinni, þessar
deilur virka mjög persónulegar, og
Einar Þorsteinsson er
fáránlega myndarlegur,
með góða rödd og
uppbrettar ermar.
Stefán Ingvar Vigfússon
40 Helgin 10. desember 2022 LAUGARDAGURFRÉTTABLAÐIÐHELGIN Á RÖKSTÓLUM FRÉTTABLAÐIÐ 10. desember 2022 LAUGARDAGUR