Fréttablaðið - 04.01.2023, Blaðsíða 8

Engin rök eru heldur
fyrir verndartollum á
franskar kartöflur sem
eru ekki lengur fram-
leiddar hér á landi.
Breki Karls-
son, formaður
Neytendasam-
takanna
GÍRAR - FÆRIBÖND - RAFMÓTORAR - LEGUR
588 80 40
www.scanver.is
RAFMÓTORAR
Fyrirtæki Vörur Hækkun
Freyja Almennt 12,60%
Ó. Johnson & Kaaber og ÍSAM* 0-40%
Ölgerðin Almennt 5,60%
Gos og vatn í gleri 22%
Gos og vatn í dósum 6,80%
Collab 9,60%
Safar 6-18%
Coca Cola Eurpacific Partners Almennt 8%
Gos og vatn í gleri 19%
Gos og vatn í gleri 6,80%
Gos og vatn í plasti 7,50%
Safar 15%
Nathan & Olsen* 0-46%
Innnes 5-12%
Dæmi um hækkanir frá birgjum
* Mjög fáar vörur geta verið að baki mestu og minnstu hækkana
Vörumerki Flokkur Hækkun
Oatly Allar vörur 12%
Ki Allar vörur 10%
LU Kex 10%
Tilda Hrísgrjón 10%
Ristorante Pitsur 9%
Heinz Bakaðar baunir 8%
Heinz Tómatsósa 8%
Chicago Town Pitsur 6%
Mills Kavíar 5%
McVities Kex 13,50%
Hellmann’s Majónes 3,5-12%
Cheerios Morgunkorn 12%
Betty Crocker Bakstursvörur 8,50%
Zendium Tannkrem 7%
Cronions Steiktur laukur 17%
Pik Nik Kartöflustrá 15%
Président Ostur 7-45%
Knorr Ýmislegt 3,5-17%
Dansukker Sykur 4-12%
Miklar hækkanir á heild-
söluverði matvöru taka gildi
núna um áramótin og ljóst
er að verðlag mun hækka á
komandi vikum og mánuðum.
Mögulega eru þetta erlendar
hækkanir sem enn eiga eftir að
koma inn í verðlag hér á landi.
olafur@frettabladid.is
Fréttablaðið hefur undir höndum
tilkynningar frá nokkrum stórum
heildsölum um verðhækkanir á
matvöru á nýju ári og þær hlaupa
á bilinu 2,5-46 prósent. Almennt
virðist verð þó hækka á bilinu 5-12
prósent.
G u ðmu ndu r M a r t e i n s s on ,
framkvæmdastjóri Bónuss, segir
hækkanir dynja yfir smásöluna nú
um áramót. Bæði sé um að ræða
innlenda framleiðslu og innflutta
matvöru. Þær séu af þeirri stærðar-
gráðu að þær hljóti að fara að ein-
hverju marki út í verðlag til neyt-
enda.
Guðmundur bendir á að fram-
legð af smásöluhluta Haga, móð-
urfélags Bónuss og Hagkaupa, sé
22 prósent og því ráði aðrir en
smásalan yfir 78 prósentum af
verði matvöru. Ein ástæða þess að
matvörur séu dýrar hér á landi sé
verndarstefna stjórnvalda gagnvart
innlendri matvælaframleiðslu.
„Stjórnvöld standa vörð um
innlenda matvælaframleiðslu og
koma í veg fyrir samkeppni, meðal
annars með því að heimila stærstu
kjötframleiðendum hér á landi að
bjóða í tollkvóta á kjöti. Þeir bjóða
síðan mun hærra en við getum
ráðið við og selja innf lutninginn
eins og sína eigin framleiðslu án
þess að geta þess að um innflutning
er að ræða,“ segir Guðmundur.
Ástæða þess að innlendir fram-
leiðendur geta selt innfluttar afurð-
ir sem framleiðslu er sú að með
því að umpakka, setja krydd eða
marineringu á kjötið, er uppfyllt
skilyrði um að uppruni vörunnar
sé hér á landi en ekki í framleiðslu-
landi. Að sögn Guðmundar Mar-
teinssonar er öll innflutt matvara
Miklar verðhækkanir á matvöru fram undan
Miklar hækkanir
á matvöru frá
heildsölum og
framleiðendum
taka gildi nú í
byrjun árs. Í kjöl-
farið má búast
við hækkunum í
verslunum.
FRéTTABLAðIð/
VALLIÓlafur
Arnarson
olafur
@frettabladid.is
Dæmi um hækkanir frá birgjum
sem Bónus f lytur inn seld sem slík
og ekki unnin frekar hér á landi.
„Stórir kjötframleiðendur sem
bjóða í innf lutningskvóta gætu
haft ríka hagsmuni af því að yfir-
bjóða aðra, til dæmis smásala. Með
því að tryggja sér innf lutnings-
kvótann, jafnvel á himinháu verði,
gætu þeir tryggt að ekki yrði ódýrt
innflutt kjöt á boðstólum fyrir neyt-
endur. Með þessu móti gætu þeir
haldið uppi verðlagi á innlendri
framleiðslu og þar með matarverði
í landinu,“ segir Breki Karlsson, for-
maður Neytendasamtakanna.
Hann segir tollakvóta vera óhag-
stæða fyrir neytendur og nefnir osta
sem dæmi. „Engin rök eru heldur
fyrir verndartollum á franskar
kartöflur sem eru ekki lengur fram-
leiddar hér á landi.“
Andri Þór Guðmundsson, for-
stjóri Ölgerðarinnar, segir fyrir-
tækið hafa náð að halda verulega
aftur af verðhækkunum á fram-
leiðslu fyrirtækisins, langt undir
almennum verðlagshækkunum.
Almennar hækkanir frá Ölgerðinni
nema 5,6 prósentum um áramótin
en vísitala neysluverðs hækkaði um
9,6 prósent á síðasta ári.
Andri segir Ölgerðina hafa ráðist
í umfangsmiklar hagræðingarað-
gerðir og ný og hagkvæm verk-
smiðja leiði jafnframt til þess að
neytendur njóti lægra verðs.
„Það er hins vegar mikilvægt að
gera skýran greinarmun á fram-
leiðsluvörum okkar og síðan á inn-
fluttum vörum. Við höfum náð að
hagræða í okkar eigin framleiðslu
Andri Þór
Guðmunds-
son, forstjóri
Ölgerðarinnar
Guðmundur
Marteinsson,
framkvæmda-
stjóri Bónuss
en innf luttar vörur hafa hækkað
gríðarlega mikið og lítið sem við
getum gert nema mótmæla órök-
studdum hækkunum,“ segir Andri.
Engin merki séu um að miklar
hækkanir sem orðið hafa á vörum
sem unnar eru úr hrávöru séu farn-
ar að ganga til baka.
Samk væmt vefsíðu Trading
Economics hefur matarverð á Evr-
usvæðinu hækkað um 16 prósent
síðustu 12 mánuði. Í Þýskalandi
hefur hækkunin numið um 21 pró-
senti, 12 prósentum í Frakklandi og
ríf lega 16 prósentum í Bretlandi.
Minnst hefur hækkun matar-
verðs orðið í Sviss, 4,4 prósent, 9,9
prósent í Færeyjum og hér á landi
hækkaði matarverð um 10,1 pró-
sent á síðasta ári.
Þetta kann að benda til þess að
hækkanir sem þegar eru komnar
inn í verðlag í f lestum Evrópu-
löndum eigi enn eftir að koma inn í
verðlag hér landi. Í öllu falli virðist
sem íslenskir neytendur verði að
búa sig undir talsverðar hækkanir
á matarverði á fyrstu mánuðum
nýs ár.
Einnig virðist verndarstefna
íslenskra stjórnvalda í þágu inn-
lendrar matvælaframleiðslu stuðla
að hærra matarverði hér á landi en
vera þyrfti. n
8 Fréttir 4. janúar 2023 MIÐVIKUDAGURFréttablaðiðMARKAÐURInn 4. janúar 2023 MIÐVIKUDAGUR