Víkurfréttir - 18.05.2022, Blaðsíða 12

Benedikt G. Ófeigsson, sérfræð-
ingur á sviði jarðskorpuhreyfinga
hjá Veðurstofu Íslands, segir í sam-
tali við Víkurfréttir að GPS-stöðin
á Þorbirni hafi risið um 20–30
mm frá mánaðamótum og er enn á
uppleið. Benedikt segir að landris
eða þennsla með miðju rétt norð-
vestan við Þorbjörn hafi hafist um
mánaðamótin.
„Því svipar mjög til þess sem
mældist í byrjun árs 2020. Stærsta
lóðrétta færslan sést á GPS-stöð
sem er ofan á Þorbirni en á öðrum
stöðvum eru láréttar færslur meira
áberandi. GPS-stöðin á Þorbirni
hefur núna risið um 20–30 mm og
er enn á uppleið,“ segir Benedikt.
Hann segir líkön benda til að þetta
sé líklega kvika að safnast fyrir á um
4–5 km dýpi þar sem lögun og um-
fang þess er mjög sambærilegt og í
upphafi árs 2020.
„Það er ekki nokkur leið að spá
fyrir um framhaldið en þetta gæti
þróast svipað eins og 2020 en líka
þróast í frekari innskotavirkni eða
eldgos. Það er þó ekkert að benda til
þess á þessari stundu,“ segir Bene-
dikt G. Ófeigsson, sérfræðingur á
sviði jarðskorpuhreyfinga hjá Veður-
stofunni.
Jarðskjálftavirkni heldur áfram á
Reykjanesskaga og hafa verið yfir
3.000 skjálftar á svæðinu við Eld-
vörp á Reykjanesi undanfarna viku.
Talið er að mesta skjálftavirknin sé
á 4–6 km dýpi.
Á vef Veðurstofu Íslands segir að
samkvæmt GPS-mælaneti á Reykja-
nesskaganum og InSAR-gervihnatta-
myndum eru færslur á yfirborði
jarðar sem sýna þenslumerki sem
bendir til kvikusöfnunar vestur af
Þorbirni. Samkvæmt frumniður-
stöðum er þetta á 4–5 km dýpi.
Gervitunglamyndir sýna
sambærilegar breytingar
InSAR-gervitunglamyndir sem
spanna tímabilið 29. apríl til 7. maí
og 21. apríl til 8. maí, sýna sam-
bærilegar breytingar og mælst hafa
á GPS-stöðvunum. „Það sem við
höfum lært af eldsumbrotunum
á Reykjanesskaga er að aukning í
skjálftavirkni og aflögun getur verið
fyrirvari eldgoss, en þá er það alls
ekki alltaf raunin“, segir Michelle
Maree Parks en Michelle er ein af
vísindamönnum í aflögunarteymi
Veðurstofunnar sem fylgist meðal
annars með landrisi. „Eins og oft
áður þurfum við hreinlega að sjá
hver þróunin verður. Við erum að
keyra líkön til að meta t.d. á hvaða
dýpi kvikan er á þessu tiltekna
svæði. Eins eigum von á nýjum
InSAR-myndum síðar í mánuðinum
og þær eru hluti af þeim gögnum
sem við munum vinna úr til að átta
okkur betur á þróuninni á svæðinu
við Svartsengi,“ segir Michelle.
Flugkóði á gulan lit
Í ljósi kvikusöfnunar og þenslu-
merkja á Reykjanesi hefur VONA-
fluglitakóðinn verið færður frá
grænu yfir á gulan.
Ríkislögreglustjóri í samráði við
lögreglustjórann á Suðurnesjum hafa
lýst yfir óvissustigi almannavarna frá
og með 15. maí.
„Mér finnst ekki ólík legt að það
sé kvika að safn ast sam an und ir
Svartsengi, eða þess vegna und ir
Sund hnúkagígaröðinni sem ligg-
ur til norðaust urs frá Grinda vík
þar sem að það eru bún ir að
vera viðvar andi skjálft ar í lang-
an tíma,“ seg ir Ólaf ur G. Flóvenz,
jarðeðlis fræðing ur og fyrr um for-
stjóri Íslenskr ar orku rann sókna
(ÍSOR), en hann tel ur þetta vera
mik il hættu merki um yf ir vof-
andi eld gos. Frá þessu var greint
á mbl.is.
Í sam tali við vefinn seg ir hann
að ef eld gos myndi hefjast við
Svartsengi þá yrðu Bláa lónið og
orku verið í Svartsengi í mik illi
hættu vegna hraun rennsl is. Hann
seg ist þó hafa mest ar áhyggj ur af
Grinda vík sem hann seg ir standa
á hrauni sem rann úr Sund-
hnjúkagíg um fyr ir um tvö þúsund
árum en syðstu gíg arn ir eru nán-
ast við ystu mörk in á byggðinni í
Grinda vík.
„Það seg ir manni bara það að
það hlýt ur að vera mik il hætta
á eld gosi í kring um Grinda vík, í
Svartsengi og í Eld vörp um við
nú ver andi aðstæður.“
Þorbjörn rís og staðan gæti þróast
í frekari innskotavirkni eða eldgos
Nýjustu gervitunglagögn úr Cosmo-SkyMed (InSAR) af Reykjanesskaga sem sýna
breytingar á svæðinu frá 21. april til 8. maí. Miðja þenslunnar og jafnframt þar sem risið
mælist mest er vestan við Þorbjörn upp á um það bil 1,5 sm.
M
yn
dv
in
ns
la
: V
eð
ur
st
of
an
, M
ic
he
lle
M
ar
ee
P
ar
ks
Hilmar Bragi Bárðarson
hilmar@vf.is
Mik il hættu merki um
yf ir vof andi eld gos
„Við fórum yfir og uppfærðum allar okkar
viðbragsáætlanir þegar þessar jarðhrær-
ingar fóru af stað síðast, fyrir tveimur
árum síðan. Við eigum til áætlanir yfir
flest allar mögulegar sviðsmyndir en það
er mikilvægt að átta sig á því að þetta
er enn sem komið er mun minna heldur
en við uppliðfum í aðdraganda gossins í
fyrra og í langan tíma þar á undan,“ segir
Jóhann Snorri Sigurbergsson, forstöðu-
maður viðskiptaþróunar HS Orku, um
hvaða áætlanir séu til staðar fyrir orku-
verið í Svartsengi.
„Við vinnum náið með almannavörnum
og Grindavíkurbæ. Erum á fundum vís-
indaráðs, aukum allar okkar mælingar og
höldum reglulega stöðufundi hér innanhúss
til að fylgjast með – en enn sem komið er
höfum við ekki stórar áhyggjur af stöðunni,“
segir Jóhann Snorri að endingu.
„Höfum ekki stórar áhyggjur af stöðunni“
Ríkislögreglustjóri í samráði við lögreglustjórann
á Suðurnesjum lýsir yfir óvissustigi Almannavarna
vegna jarðskjálftahrinu á Reykjanesskaga. Aukin
jarðskjálftavirkni hefur verið síðustu vikurnar og
hafa skjálftar yfir fjórum mælst um helgina. Íbúar
eru hvattir til þess að huga að lausa- og innanstokks-
munum sem geta fallið við jarðskjálfta og huga sérstak-
lega að því að ekki geti fallið lausamunir á fólk í svefni.
Veðurstofa Íslands hefur einnig vakið athygli á því að
grjóthrun og skriður geti farið af stað í brattlendi og
því er gott að sýna aðgát við brattar hlíðar.
Óvissustig almannavarna þýðir að aukið eftirlit er haft
með atburðarás sem á síðari stigum gæti leitt til þess
að heilsu og öryggi fólks, umhverfis eða byggðar verði
ógnað. Að lýsa yfir óvissustigi er hluti af verkferlum í
skipulagi almannavarna til að tryggja formleg samskipti
og upplýsingagjöf á milli viðbragðsaðila. Á óvissustigi
fara viðbragðsaðilar og stofnanir yfir áætlanir sínar og
viðbúnað.
Óvissustig vegna jarðhræringa
Orkuver HS Orku i Svartsengi.
12 // víkurFrÉttir á SuðurNESJuM