Fréttablaðið - 08.02.2023, Qupperneq 37

Pamela hóf feril sinn
sem fyrirsæta en sló
síðan í gegn í sjón-
varpi sem aðalstjarna
Strandvarðanna.
kvikmyndir
Pamela, a love story
Leikstjóri: Ryan White
netflix
Nína Richter
Það er erfitt að sjá fyrir sér að heim-
ildarmynd eins og Pamela, a love
story, hefði orðið til, ef ekki hefði
verið fyrir MeToo-byltinguna.
Pamela skilar hér skömminni í nýrri
Netflix-heimildarmynd sem kom út
1. febrúar, á sínum eigin forsendum.
Fyrir þá sem aldrei hafa heyrt á
Pamelu minnst, er hún bandarísk
leikkona sem hóf ferilinn sem fyrir-
sæta og síðar sjónvarpsleikkona og
stjarna Strandvarðaþáttanna geysi-
vinsælu, sem voru meðal vinsælustu
þátta tíunda áratugarins. Pamela
var eitt þekktasta kyntákn á Vestur-
löndum. Hún gifti sig margsinnis,
var á tímabili gift trommuleikar-
anum Tommy Lee og eignaðist með
honum tvo syni. Meðan á hjóna-
bandi Pamelu og Tommy stóð var
kynlífsmyndbandi úr einkasafni
hjónanna stolið, sem breytti ferli
Pamelu til frambúðar. Kynlífsmynd-
bandið var meðal fókuspunkta í
leiknu þáttunum Pam & Tommy,
sem framleiddir voru í óþökk
stjörnunnar í fyrra. Í framhaldinu
afréð Pamela að rita ævisögu sína,
og þvert á það sem allir héldu, þá
gat þessi ljóshærða þokkagyðja
svo sannarlega skrifað. Hún hafði
raunar skrifað alla sína stórmerki-
legu ævi. Heimildarmyndin Pamela,
a love story, veitir magnaða innsýn
í dagbókarskrif Pamelu Anderson,
en hún veitir framleiðendum ótak-
markaðan aðgang að hugsunum
sínum sem hún hefur fest á blað
síðan hún var barn.
Í Pamela, a love story, er ein-
kennandi stílbragð eða andi, sem
einkennist af þessu sambandi
stjörnunnar við dagbókina. Myndin
verður gríðarlega sterk og sannfær-
andi fyrir vikið, og einlægari en ber
að venjast í sambærilegu efni. Erindi
Pamelu er brýnt því hún vill útskýra
sína hlið og það gerir hún ekki með
afsökunum eða „já, en,“ heldur fer
hún kinnroðalaust, lið fyrir lið,
yfir feril varðaðan of beldi og mis-
beitingu valds gegn ungri konu
sem með erfiðan bakgrunn reyndi
að fóta sig í Los Angeles.
Titill myndarinnar er vísun í róm-
antíkerinn Pamelu, en ekki síður
lýsandi fyrir ástarsamband heims-
ins við táknmyndina. Hún stígur
hér út fyrir þann ramma, fegurri en
nokkru sinni. n
niðurstaða: Það hrífast allir af
Pamelu sem horfa á þessa mynd.
Hún hefur staðið í fæturna af
óbilandi þrautseigju og kynnst
dimmustu og björtustu stöðum
bandaríska skemmtanaiðnaðar-
ins. Ferill hennar er magnaður
spegill á samfélag sem er að læra
hægt en læra þó, að konur eru
fyrst og síðast manneskjur.
Að elska Pamelu Anderson
Pamela gerir feril sinn og líf upp kinnroðalaust lið fyrir lið í myndinni.
kvikmyndir
Napóleonsskjölin
Leikstjórn: Óskar Þór Axelsson
Handrit: Marteinn Þórsson byggt
á skáldsögu Arnaldar Indriðasonar
Aðalhlutverk: Vivian Ólafsdóttir,
Jack Fox, Iain Glen, Ólafur Darri
Ólafsson, Wotan Wilke Möhring
Þórarinn Þórarinsson
Áður en Arnaldur Indriðason sneri
sér að reyfaraskrifum með fádæma
góðum árangri var hann kvik-
myndagagnrýnandi á Morgun-
blaðinu og var sem slíkur einn sá
öflugasti á landinu um langt árabil.
Spennubókin Napóleonsskjölin
var þriðja skáldsagan sem hann
sendi frá sér og þykir almennt og
kannski eðlilega í ljósi fyrri starfa
sú „kvikmyndalegasta“ í höfundar-
verkinu sem hefur stækkað allveru-
lega frá því bókin kom fyrst út 1999.
Bíórýnirinn Arnaldur vissi að
sjálfsögðu upp á sína tíu fingur hvað
og í hvaða hlutföllum þarf til þess
að keyra góða spennumynd, og þar
með sögu, áfram og enginn skortur
var á þeim frumefnum í Napóle-
onsskjölunum sem sprengdi rithöf-
undarferilinn í gang fyrir alvöru.
Spennuepli og hasarappelsínur
Skáldsaga er samt alltaf skáldsaga
og kvikmynd alltaf kvikmynd og
eðlismunurinn þar á veldur því
undantekningalítið að það er allt-
af snúið að laga bók að bíó sama
hversu kvikmyndalegur frumtext-
inn er. Breytingar og styttingar eru
óhjákvæmilegar og spurningarnar
um hverju skuli haldið og hverju
sleppa eru ágengar og nánast enda-
lausar.
Handritshöfundurinn Marteinn
Þórsson og leikstjórinn Óskar Þór
Axelsson lentu Napóleonsskjöl-
unum í bíó með því að færa sögu-
sviðið úr nálægri fortíð 1997 fram á
vora snjalltækjavæddu og kaótísku
daga auk þess sem texta Arnaldar
er þjappað og hann straumlínu-
lagaður með því að velja ákveðnar
áherslur. Allt gott og blessað svo sem
þótt sjálfsagt geti verseraðir og bók-
stafstrúaðir lesendur Arnaldar látið
ýmislegt fara í taugarnar á sér.
Þau um það. Svona er þetta
bara og þessi Napóleonsskjöl eru
ekki bók heldur hart keyrð hasar-
spennumynd að hætti Hollywood.
Napóleonsskjölin er það sem hún
er og kemst ekki síst býsna vel upp
með það vegna þess að hún reynir
ekki að vera neitt annað og ljóst að
höfundar hennar eru ekkert að taka
sig of hátíðlega.
Banvænt leyndarmál undir jökli
Myndin hefst með skemmtiferð
þriggja íslenskra flippkisa á Vatna-
jökul þar sem þau ramba á flak flug-
vélar sem er svo kyrfilega merkt
hakakrossum að ekki þarf að efast
neitt um hvaðan hún var að koma
og á hvaða árabili hún brotlenti á
Íslandi.
Elías, einn þremenninganna, er
rétt búinn að ná að taka upp síma-
myndband og sjálfu, með gadd-
freðnu líki uppádressaðs nasista,
innan úr f lakinu og senda stóru
systur sinni, henni Kristínu, þegar
þungvopnaðir Ameríkanar birtast
í þyrlu og fjandinn verður laus.
Hvergi fer milli mála að meintur,
dularfullur varningur vélarinnar
og myndskilaboð Elíasar til Krist-
ínar eru eitthvað sem er þess virði
að halda leyndu og drepa fyrir
og þar sem Kristín er komin með
þetta eitthvað sem keyrir atburða-
rásina áfram og Hitchcock kallaði
„McGuffin“ er hún orðin helsta við-
fang vondu kallanna og þá um leið
aðalpersóna myndarinnar.
Brunað yfir gloppur
Myndin hrekkur þarna strax í
fimmta gír enda mega skúrkarnir
engan tíma missa og ósköp venju-
leg Reykjavíkurnótt umturnast
í „hitchcockískt“ helvíti þar sem
ósköp venjuleg kona, lögfræð-
ingur í utanríkisráðuneytinu, á
fótum fjör að launa í vægast sagt
óvenjulegum og lífshættulegum
aðstæðum.
Eins og vera ber með slíkar per-
sónur leynir hún á sér, er verulega
f ljót að hugsa, úrræðagóð og ein-
örð og leggur allt undir í leitinni
að bróður sínum og sannleikanum
um Napóleonsskjölin.
Framvindan er á köf lum með
hinum mestu ólíkindum og götin
í plottinu eru mörg og sum hver
býsna stór. Þetta kemur þó varla að
sök ef horft er á myndina með réttu
hugarfari og á forsendum hennar.
Óskar Þór keyrir þetta gríðarlega
hratt áfram og magnar á góðum
köf lum upp slíka háspennu að
það má vera helvíti tuðgjarnt og
leiðinlegt fólk sem hefur ráðrúm
og nennu til þess að hnjóta um
hnökrana í sögunni og láta truf la
sig að í hlutverki Kristínar er Vivian
Ólafsdóttir f ljótari en Bruce Willis
á góðum degi að jafna sig á miklum
blóðmissi úr skotsári sem ætti að
duga til þess að koma hraustasta
fólki lóðbeint yfir móðuna miklu.
Napóleonsskjölin er mynd sem
gerir þá einföldu kröfu til áhorf-
enda að þeir sleppi raunveruleika-
tengingunum og láti af vantrúar-
tilhneigingum sínum í eins og tvo
klukkutíma og þá er þetta bara
gaman.
Harðari en Bruce
Óskar Þór hefur áður sýnt og sannað
að honum er einkar lagið að fleyta
skáldskap af bók í bíó. Hann fram-
kallaði fínerís hrollvekju með Ég
man þig upp úr samnefndri bók
Yrsu Sigurðardóttir og frumraunin
sem hann þreytti með Svörtum á
leik eftir Stefán Mána var frábær
glæpamynd og sennilega enn sú
besta sem hér hefur verið gerð.
Hér treystir hann, sem fyrr, mikið
á persónur og leikendur og enn
með góðum árangri. Persónusköp-
unin er að vísu dálítið upp og ofan
í Napóleonsskjölunum en hraðinn
færir aftur fókusinn af göllunum og
leikarar í góðum gír sjá um rest.
Vivian, sem steig fram sem
eitt eftirminnilegasta hörkutól
íslenskra bíómynda í Leynilöggu,
sveif last þægilega milli sjarma
og hörku þannig að hún er okkar
kona strax frá fyrsta ramma. Sama
má segja um Jack Fox í hlutverki
háskólaprófessors og úrelts ástar-
viðfangs Kristínar sem f lækist í
atburðarásina með henni og hinn
þýski Wotan Wilke Möhring tekur
skemmtilegan snúning á ísköldum
leigumorðingja sem reynist meðal
annars fullstór biti fyrir íslenskar
drykkjukempur að kyngja.
Sérsveitin mætir
Hvað leikarana varðar getur maður
helst harmað að sá stórskemmtilegi
og eitursvali skoski leikari Iain Glen
hafi ekki fengið úr meiru að moða
sem aðal vondi kallinn.
Mest vigt er síðan í þeim Þresti
Leó Gunnarssyni, einhverju mesta
náttúrutalenti síðari tíma, og Ólafi
Darra. Þröstur er í smáhlutverki sem
maður hefði alveg viljað sjá stækka
því hann þarf ekki nema rétt að
birtast til þess að smita öll sín verk-
efni einhverjum undarlegum virðu-
leika.
Rétt eins og Ólafur Darri sem
kemur til skjalanna á hárréttum
tímapunkti þegar myndin er aðeins
að missa dampinn eftir æsilegan
fyrri hluta. Látlaus krafturinn í leik
hans lyftir myndinni um það sem til
þarf þegar hann kemur með nauð-
synlega kómík í púkkið um leið og
hann þyngir dramatíkina. n
niðurstaða: Þegar allt er tekið
saman og skautað yfir glopp-
urnar í sögunni á vel heppnuðu
amerísku hasarmyndatempói er
bara ekkert hernaðarleyndarmál
að Napóleonsskjölin er hörkufín
spennumynd og góð skemmtun á
alþjóðlegan mælikvarða.
Vivian meira
hörkutól en
Bruce Willis
Ólafur Darri setur sterkan svip á Napóleonsskjölin án þess að skyggja á Vivian í aðalhlutverkinu. Myndir/SAgAfiLM
Vondu kallarnir, Iain Glen og Wilke Möhring eru andskotanum skæðari.
FréttABlAðið lífið 218. FeBrúAr 2023
MiðViKUDAGUR