Fréttablaðið - 10.02.2023, Side 9

Þetta er okkar Evrópa.
Volodímír Zelenskíj,
forseti Úkraínu
Óvíst er hvort íslensk
flugfélög muni sitja við
sama borð og bresk
eða amerísk flugfélög.
Síðan 1999 hafa Grikkir og
Tyrkir viðhaldið sérstakri
vináttustefnu þegar kemur
að jarðskjálftum. Báðar
þjóðir upplifðu mannskæða
jarðskjálfta það árið og
ákváðu í kjölfarið að skyldi
slíkt gerast aftur myndi sam-
staða og mannúðaraðstoð
ráða samskiptum.
helgisteinar@frettabladid.is
Tyrkland Fljótlega eftir jarðskjálft-
ann sem reið yfir bæði Tyrkland
og Sýrland í vikunni voru Grikkir
meðal fyrstu þjóða til að bjóða
fram aðstoð sína. Gríska ríkis-
stjórnin sendi 21 slökkviliðsmann,
tvo leitarhunda og fullhlaðna C-130
flugvél.
Kyriakos Mitsotakis, forsætis-
ráðherra Grikklands, setti sig einn-
ig í samband við forseta Tyrklands,
Recep Erdogan, og lofaði enn meiri
aðstoð. Skjót viðbrögð Grikkja urðu
til þess að samfélagsmiðlar í Tyrk-
landi loguðu af hlýjum skilaboðum
frá Tyrkjum til nágranna sinna.
Aðstoðin var fljót að berast þrátt
fyrir erfið samskipti á milli Grikk-
lands og Tyrklands undanfarna
mánuði, en forseti Tyrklands hefur
margsinnis hótað að ráðast á grískar
eyjar sem hann telur Grikki hafa
hertekið.
Samskipti ríkjanna hafa lengi vel
verið óstöðug og myndaðist sérstak-
lega mikil andstaða á meðal Grikkja
eftir að ríkisstjórn Tyrklands studdi
múgæsing gegn gríska samfélaginu
í Istanbúl árið 1955. Atvikið hefur
oft verið kallað tyrkneska kristal-
nóttin og voru Grikkir ranglega sak-
aðir um að hafa sprengt upp tyrk-
neska sendiráðið í Makedóníu. Stór
múgur Tyrkja réðst gegn grískum
verslunum, rétttrúnaðarkirkjum og
kirkjugörðum. Tugir Grikkja létust í
átökunum og stór hluti þeirra flúði
úr landi.
Þann 17. ágúst 1999 reið jarð-
skjálfti að stærðinni 7,6 yfir tyrk-
nesku borgina Izmir. Skjálftinn var
ekki ósvipaður þeim sem varð núna
í vikunni en í þessum létust meira
en 17 þúsund manns. Þrjú hundruð
þúsund Tyrkir misstu heimili sín og
voru skemmdirnar metnar á þrjá
milljarða Bandaríkjadala.
Tjónið var svo gríðarlegt að tyrk-
nesk yfirvöld áttu í miklum erfið-
leikum með að aðstoða íbúa lands-
ins og byrjuðu Grikkir að koma
nágrönnum sínum til bjargar. Það
var að vísu ekki gríska ríkisstjórnin
sem átti frumkvæðið, heldur var
Þjóðernishyggja er ekki til
á meðan íbúar þurfa hjálp
Grískir björgunarmenn voru á leið til Tyrklands sama dag og jarðskjálftinn reið yfir. FRÉTTaBLaÐIÐ/EPa
Evrópusambandið: Minnst
13 aðildarríki hafa boðist
til að senda 370 björgunar-
menn. Copernicus-gervi-
hnötturinn notaður til að
kortleggja svæðið.
Bretland: 76 björgunar-
menn og bráðalæknateymi
til Tyrklands.
Sameinuðu arabísku
furstadæmin: Björgunar-
og bráðalæknateymi til
Tyrklands og Sýrlands.
Suður-Kórea: Ein milljón
USD til Tyrklands og björg-
unar- og bráðalæknateymi.
Indland: Tvö 100 manna
björgunarteymi auk leitar-
hunda.
Sviss: 80 björgunarmenn
auk leitarhunda til Tyrk-
lands – aðstoð til Sýrlands
enn í vinnslu.
Japan: Minnst 75 björg-
unarmenn til Tyrklands.
Ástralía: 7 milljónir USD til
Tyrklands. Sýrland mun fá
3 milljónir.
Nýja-Sjáland: 632 þúsund
USD til Tyrklands og 316
þúsund til Sýrlands.
Rómversk kaþólska
kirkjan: 537.800 USD út-
hlutað í neyðaraðstoð.
Bandaríkin: Slökkviliðs-
menn, mannvirkjasérfræð-
ingar og leitarhundar.
Rússland: 300 hermenn
staðsettir í Sýrlandi hjálpa
við leit. Stjórnvöld bjóðast
til að senda 100 björgunar-
menn til Tyrklands.
Ísrael: 150 mannvirkja-
sérfræðingar, læknar og
björgunarmenn úr hernum
til Tyrklands.
Jórdanía: Abdullah konung-
ur fyrirskipar neyðaraðstoð
til Sýrlands og Tyrklands.
Pakistan: Tvær C-130 flug-
vélar með 36 björgunar-
menn.
Mexíkó: Björgunarmenn og
neyðarbúnaður til Tyrk-
lands.
Katar: 6 milljónum USD út-
hlutað í aðstoð og neyðar-
skýli í Tyrklandi og Sýrlandi.
27.000 heitar máltíðir.
Kína: 200 þúsund USD til
Tyrkneska og Sýrlenska
hálfmánans.
aðrir: Líbanon, Moldóva,
Svartfjallaland og Serbía
senda 100 björgunarmenn
til Tyrklands.
HEIMILdIR: aSSocIaTEd PRESS, REu-
TERS, SBS NEwS
Neyðaraðstoð til Tyrklands og Sýrlands
það grískur almenningur og hjálp-
arsamtök.
Aðeins örfáum klukkutímum eftir
jarðskjálftann voru grískir slökkvi-
liðsmenn, læknar og leitarhundar
mættir yfir Eyjahafið með teppi,
matarbirgðir og lyf. Daginn eftir
byrjuðu Grikkir einnig að gefa blóð
og hafði gríska utanríkisráðuneytið
sett upp þrjár móttökustöðvar um
landið þar sem fólk gat gefið birgðir.
Viðbrögð Grikkja fengu mikið
umtal í tyrkneskum fjölmiðlum og
notuðu stjórnmálamenn í báðum
löndum tækifærið til að reyna að
bæta samskipti þjóðanna. Borgar-
stjóri Istanbúl tók meðal annars
á móti borgarstjóra Aþenu þegar
hann heimsótti jarðskjálftasvæðið.
Minna en mánuði seinna fengu
Tyrkir svo tækifæri til að endur-
gjalda aðstoðina þegar stærsti jarð-
skjálfti í meira en 20 ár reið yfir
Aþenu. Yfir 140 manns létust og
fleiri en 12 þúsund særðust.
Tuttugu björgunarsveitarmenn
frá Tyrklandi voru mættir til Aþenu
með herf lugvél aðeins nokkrum
klukkutímum eftir skjálftann. Sím-
inn hjá gríska sendiráðinu hætti
heldur ekki að hringja frá áhyggju-
fullum Tyrkjum sem vildu vita hvort
þeir gætu gefið blóð. Einn sjálfboða-
liði hafði meðal annars samband við
sendiherra Grikklands og bauðst til
að gefa nýra ef þess þyrfti. n
Volodímír Zelenskíj, forseti Úkraínu, ávarpaði Evrópuþingið í gær.
FRÉTTaBLaÐIÐ/GETTy
jakob@frettabladid.is
Úkraína Volodímír Zelenskíj, for-
seti Úkraínu, ávarpaði Evrópuþing-
ið í Brussel í gær. Sagði hann Rússa
ætla sér að útrýma hinum evrópska
lífsmáta.
Forsetinn sagði einnig að Rússar
stefndu að því að snúa Evrópu aftur
í átt að þeirri útlendingaandúð
sem ríkjandi hefði verið í álfunni
á fjórða og fimmta áratug 20. aldar.
Úkraína gæti ekki sætt sig við
þetta. Zelenskíj lagði mikla áherslu
á að land hans óskaði eindregið eftir
aðild að Evrópusambandinu. „Þetta
er okkar Evrópa,“ sagði hann.
Zelenskíj sagði að Úkraínumenn
ættu sameiginleg gildi með Evrópu
en ekki Rússlandi sem stefndi að því
að draga Úkraínu aftur til fortíðar.
Zelenskíj hóf ferð um Evrópu í
Bretlandi á miðvikudag. Þar óskaði
hann eftir frekari vopnasendingum,
einna helst herþotum. Þá ósk endur-
tók hann í ræðu á fundi leiðtoga ráðs
Evrópusambandsins sem hann
flutti einnig í gær. Viðræður munu
hafa farið fram um þessar beiðnir
Úkraínumanna um fleiri vopn. n
Rússar vilji eyðileggja
hinn evrópska lífsmáta
Rekstrarskilyrði flugiðnaðarins
munu taka breytingum í viðleitni
Evrópuríkjanna til að hamla gegn
losun gróðurhúsalofttegunda.
FRÉTTaBLaÐIÐ/EyþóR
bth@frettabladid.is
lofTslagsmál Í drögum að opin-
beru skjali íslenskra stjórnvalda
um hagsmunagæslu Íslands gagn-
vart Evrópusambandinu vegna
aðildar Íslands að samningnum
um Evrópska efnahagssvæðið, er
lögð áhersla á að samkeppnisstaða
Keflavíkurflugvallar veikist ekki.
Fréttablaðið greindi frá því í gær
að Katrín Jakobsdóttir forsætisráð-
herra hefði ritað ESB bréf þar sem
hún falast eftir því að Ísland njóti
undanþágu frá losunarskatti vegna
flugferða 500 kílómetra eða lengri.
Í viðauka draga stjórnvalda um
millilandaf lug segir að megin-
markmið íslenskra stjórnvalda sé að
„koma eins og hægt er“ í veg fyrir að
skuldbindingar sem Ísland undir-
gangist við innleiðingu gerðar um
fyrirhugaðar breytingar leiði til þess
að samkeppnisstaða Kef lavíkur-
f lugvallar sem tengif lugvallar á
milli EES og Norður-Ameríku skerð-
ist samanborið við aðra evrópska
flugvelli og bein flug frá Evrópu.
Annað markmið sé að íslenskur
almenningur og ferðaþjónustan
taki ekki á sig byrðar umfram það
sem almennt gerist innan EES í ljósi
þess að f lug er eini ferðamátinn frá
Íslandi til annarra landa.
Þriðja markmiðið er að inn-
leiðing gerðarinnar leiði ekki til
kolefnisleka.
Sérstak lega þur f i að vak ta
samanlögð áhrif og tillögu um
sjálf bært f lugeldsneyti, sem hvort
tveggja geti mögulega leitt til
„umtalsverðrar hækkunar á kostn-
aði við f lug til Íslands“, eins og segir
í drögunum.
Óvíst er hvort íslensk f lugfélög
muni sitja við sama borð og bresk
eða amerísk f lugfélög þegar kemur
að álögðum losunargjöldum. n
Óttast stórhækkun í millilandaflugi
FréTTablaðið fRéttiR 910. Febrúar 2023
fÖStUDAGUR