Fréttablaðið - 14.02.2023, Blaðsíða 10

Norska leyniþjónustan segir
að athygli Rússa muni í aukn-
um mæli beinast að Noregi
eftir inngöngu Svía og Finna
í NATO. Þótt viðbúnaðarstig
vegna hryðjuverkaógnar hafi
verið lækkað sé enn mögulegt
að hryðjuverk verði framið í
Noregi á þessu ári.
gar@frettabladid.is
noregur Norðmenn munu leika
lykilhlutverk í birgðahaldi fyrir
liðstyrk NATO-ríkja til Svíþjóðar
og Finnlands. Þetta segir Lars Nor-
drum, aðstoðarforstjóri Norsku
leyniþjónustunnar, við Norska
ríkissjónvarpið (NRK).
Þar með beinist athygli Rússa í
auknum mæli að Noregi eftir að
Svíar og Finnar hafa fengið aðild að
NATO að sögn Nordrum. „Við verð-
um að muna að Rússland á meira en
fullt í fangi í Úkraínu,“ minnir hann
hins vegar á í viðtalinu við NRK.
„Stríðsreksturinn gengur afar illa
og þeir eru þunnskipaðir meðfram
landamærunum.“
Með inngöngu Svía og Finna í
NATO muni spennan samt sem áður
aukast. „Það er ljóst að það er mikið
vantraust milli Rússlands og NATO
og það getur leitt til misskilnings og
aukinnar spennu í okkar nærum-
hverfi,“ segir Nordrum.
Leyniþjónustan norska kynnti
á blaðamannafundi í gær nýtt
áhættumat fyrir landið. Þar sagði
Nordrum að náðst hafi að þrengja
að hugsanlegri hryðjuverkastarf-
semi. „Við erum enn að koma í veg
fyrir alvarlegt tjón, þar með talið
eru skipulagðar árásir,“ sagði Nor-
drum á blaðamannafundinum að
því er fram kemur í frétt NRK.
„Hryðjuverkaógn að utan stafar
aðallega frá einstaklingum og laus-
tengdum fylgismönnum. Þetta á
bæði við um öfgamenn undir íslam
og öfgamenn til hægri,“ sagði Nor-
drum. Um sé að ræða ungt fólk sem
leiðist út í öfgahyggju í gegnum
netið. Starf leyni- og öryggisþjón-
ustunnar hafi sem fyrr segir tak-
markað svigrúm þessara afla.
Anniken Huitfeldt, utanríkis-
ráðherra Noregs, segir við NRK að
hún vilji leggja sitt af mörkum til að
koma í veg fyrir misskilning.
„Rússland þarf að vita hvar það
hefur okkur. Það er mikilvæg stoð í
öryggispólitík Noregs. Á sama tíma
erum við háð fælingarmætti. Hann
verður meiri þegar Finnland og Sví-
þjóð eru orðin meðlimir að NATO.
Þá getum við æft og þjálfað saman
og fókusinn á norðurslóðir verður
meiri,“ hefur NRK eftir Huitfeldt.
Beate Gangås, forstjóri öryggis-
þjónustu lögreglunnar, PST, segir
stærstu ógnina við norska hags-
muni felast í starfsemi leyni-
þjónustu erlendra ríkja. „Og það á
sérstaklega við um ógnina frá Rúss-
landi,“ segir Gangås við NRK.
Þá bendir Gangås á að Rússar eigi
óhægar um vik með slíka starfsemi
á erlendri grundu því diplómatísk
og viðskiptaleg tengsl hafi rofnað
eftir að Rússar réðust inn í Úkraínu
fyrir tæpu ári. Fólk sé nú meira á
varðbergi.
„Við höfum ekki ástæðu til að
hafa minni áhyggjur en fyrir ári
síðan. Ég held að nú sé mikilvægt
að skoða aðrar leiðir sem Rússland
getur notað til að afla upplýsinga,“
segir Gangås við norska ríkismiðil-
inn. Rússar séu að útvega sér upplýs-
ingar um mikilvæga innviði. „Þetta
eru upplýsingar sem þeir geta notað
síðar gegn okkur.“
Að sögn Gangås geta skotmörk
fyrir rússnesku leyniþjónustuna
meðal annars verið menntastofn-
anir og fólk á stjórnmálasviðinu.
„Það er ýmislegt að gerast sem
snýst ekki um ólöglegar athafnir.
Það snýst um skipulögð uppkaup
og aðgerðir til að hafa áhrif. Það
eru margvíslegar aðferðir notaðar
til að hafa áhrif á stöðu okkar og
vinna okkur ógagn,“ segir Gangås
enn fremur við NRK.
Viðbúnaðarstig PST hefur nú
verið lækkað í það að vera miðlungs
frá því í sumar. Þá var það hækkað
eftir árás á barnum London Pub í
Osló. „En þegar við segjum að ógnin
sé miðlungsmikil segjum við um
leið að það sé mögulegt að á árinu
2023 verði framið hryðjuverk í Nor-
egi,“ segir Gangås. n
Forseti Tyrklands lofar
því að byggja upp á
skjálftasvæðunum.
Yfirvöld í Frakklandi
eru sögð forðast að
viðurkenna sinn hlut.
Rússland þarf að vita
hvar það hefur okkur.
Það er mikilvæg stoð í
öryggispólitík Noregs.
Anniken Huit-
feldt, utanríkis-
ráðherra Noregs
Lækkað viðbúnaðarstig í Noregi en
hryðjuverk á þessu ári ekki útilokuð
Forsætisráð-
herra Noregs,
Jonas Gahr
Store, ásamt
krónprins-
parinu Hákoni
og Mette-Marit
á vettvangi
skotárásar við
London Pub í
Osló fyrra.
Fréttablaðið/EPa
kristinnpall@frettabladid.is
Frakkland Í skýrslu rannsóknar-
nefndar um framkvæmd úrslitaleiks
Meistaradeildar Evrópu í knatt-
spyrnu karla segir að framkvæmd
leiksins hafi mistekist hrapallega.
Litlu hafi munað að manntjón yrði.
Í skýrslunni segir að Evrópska
knattspyrnusambandið (UEFA)
þurfi að axla ábyrgð en ábyrgðin
liggi þó helst hjá frönskum yfir-
völdum og lögreglunni í París sem
hafi ekki verið nægilega undirbúin.
UEFA bað stuðningsmenn afsök-
unar nokkrum dögum eftir leik.
Fresta þurfti leiknum á 37. mín-
útu eftir mikla ringulreið fyrir utan
Stade de France, þjóðarleikvang
Frakka. Þúsundir stuðningsmanna
Liverpool voru fastar fyrir utan völl-
inn og myndaðist troðningur við
öryggishliðin í Parísarborg.
Sky News birti útdrátt úr skýrsl-
unni sem er væntanleg á næstu
dögum. Þar kemur fram að frönsk
yfirvöld forðist að viðurkenna hlut
sinn í atburðinum. Það sé búið að
afsanna kenningu þeirra um að fjöl-
margir stuðningsmenn hafi mætt
án miða og átt þátt í vandræðunum.
Þá fær franska lögreglan sinn
skerf af gagnrýninni fyrir að bregð-
ast kolrangt við aðstæðum með því
að nota táragas og piparsprey til að
reyna að ná stjórn á mannskapnum
ásamt því að hlusta ekki á raddir
enskra stuðningsmanna sem urðu
fyrir árás á leið sinni á völlinn. n
Þyki heppni að ekki fór verr í gríðarlegum troðningi í París
Mikill troðningur varð fyrir utan Stade de France. Fréttablaðið/GEtty
kristinnpall@frettabladid.is
Tyrkland Í nýrri skýrslu viðskipta-
nefndar Tyrklands er ályktað að
kostnaðurinn við jarðskjálftana í
síðustu viku verði að minnsta kosti
84 milljarðar Bandaríkjadala, jafn-
virði um tólf milljarða króna.
Fjallað var um skýrsluna á vef
Reuters í gær en þar kemur fram
að það kosti um 71 milljarð dala að
endurreisa allar byggingarnar sem
hrundu í skjálftunum.
Þá verði efnahagurinn í Tyrklandi
af 10,4 milljörðum dala vegna áhrifa
jarðskjálftanna og 2,9 milljarða dala
megi rekja til vinnutaps.
Forseti Tyrklands, Recep Tayyip
Erdogan, hefur lofað því að endur-
reisa byggingar á jarðskjálftasvæð-
inu á næstunni. n
Kostnaðurinn sé tólf þúsund milljarðar króna
Það þarf að endurbyggja þúsundir heimila. Fréttablaðið/GEtty
benediktboas@frettabladid.is
FornleiFaFræði Uppgötvun vís-
indamanna á grjóthnullungum sem
grafnir voru upp á Nýja-Sjálandi
árið 2016 og 2017 sýna að tvær nýjar
tegundir mörgæsa voru til. Önnur er
sögð stærsta mörgæsategund allra
tíma.
Daniel Thomas, dósent í dýra-
fræði og vistfræði við Massey-
háskóla, segir í samtali við þarlenda
fjölmiðla að stærsta beinið sem hafi
fundist segi til að mörgæsin hafi
vegið allt að 155 kíló.
Þá segir hann að jafnvel þó það
vanti stóran hluta beinagrindarinn-
ar séu vísindamennirnir alveg vissir
um að fuglinn hafi verið gríðarlega
stór. n
Steingervingur af
risamörgæs fannst
Konungsmörgæs var peð miðað við
þá sem fannst á Nýja-Sjálandi.
Fréttablaðið/GEtty
helgisteinar@frettabladid.is
kína Utanríkisráðuneyti Kína segir
að Bandaríkin hafi tíu sinnum
flogið loftbelgi inn í lofthelgi Kína
á síðasta ári.
Wang Wenbin, talsmaður utan-
ríkisráðuneytisins,
sagði þetta á blaðamannafundi í
gær og hélt því fram að Bandaríkin
ættu að líta í eigin barm í stað þess
að ásaka Kína.
Bandarísk stjórnvöld vísa þeim
ásökunum á bug en greindu meðal
annars frá því að þeir hefðu skotið
enn einn loftbelg niður við landa-
mæri Kanada. n
Bandaríkin hafi
rofið lofthelgina
Wang Wenbin,
talsmaður kín-
verska utanrík-
isráðuneytisins.
10 fréttir FRÉTTABLAÐIÐ 14. FeBRúAR 2023
ÞriÐJUDAGUr