Bændablaðið - 06.10.2022, Blaðsíða 5

M
jó
lk
ur
sa
m
sa
la
n
Íslenskir bændur hafa ávallt borið gæfu
til að standa sjálfir að mjólkurvöruvinnslu
og sölu í gegnum samvinnufélög
sín og er Mjólkursamsalan sprottin
úr þeim jarðvegi. Elsta fyrirtækið í
sameinuðu félagi Mjólkursamsölunnar
er Mjólkursamlag KEA, sem var stofnað
4. september 1927, sem telst vera
stofndagur MS. Þannig spannar saga
Mjólkursamsölunnar nú heil 95 ár. Á
þeim tíma hafa orðið miklar breytingar
á mjólkuriðnaði á Íslandi og sérstaklega
undanfarna þrjá áratugi. Fjöldi félaga í
mjólkuriðnaði hafa sameinast undir nafni
Mjólkursamsölunnar og hefur MS starfað
í núverandi mynd frá árinu 2007.
Mjólkursamsalan skipar mikilvægan
sess í matvælaframleiðslu landsins og
er eitt þeirra fyrirtækja sem skilgreint er
sem þjóðhagslega mikilvægt fyrirtæki af
Stjórnarráði Íslands. „Helsta hlutverk MS er
að tryggja landsmönnum öllum reglulegan
og öruggan aðgang að heilnæmum, ferskum
og fjölbreyttum mjólkurvörum hvar sem
er á landinu. Það sem ég held að færri
átti sig á er að fyrirtækið er jafnframt eitt
stærsta dreifingarfyrirtæki landsins þar
sem við flytjum mjólk frá bændum til
framleiðslustöðva og dreifum svo tilbúnum
vörum til viðskiptavina og verslana um land
allt,“ segir Margrét Gísladóttir, sérfræðingur
á hagsýslu- og samskiptasviði MS.
Fullnýting hráefna
og framleiðsla á kaseini
Á undanförnum árum hefur Mjólkur-
samsalan lagt aukna áherslu á sjálfbærni,
með því að draga úr kolefnisspori og
hámarka nýtingu hráefna. Fyrir fimm
árum var tekið risaskref í umhverfismálum
tengdum matvælaframleiðslu hér á
landi þegar opnuð var ný verksmiðja
á Sauðárkróki, Íslenskar mysuafurðir,
sem er í eigu Mjólkursamsölunnar og
Kaupfélags Skagfirðinga. „Þá hófum
við framleiðslu á próteindufti úr um 50
milljón lítrum af mysu árlega sem áður
var ónýtt. Fljótlega mun svo hefjast
þar etanólframleiðsla úr mjólkursykri
og þá erum við í raun farin að fullnýta
hráefnið og það eina sem verður eftir við
framleiðsluna er vatn,“ segir Margrét.
Mjólkursamsalan er einnig að undirbúa
framleiðslu á kaseini úr undanrennu á
Sauðárkróki, sem mun leysa af hólmi
framleiðslu á undanrennuosti og draga úr
þörf fyrir framleiðslu á undanrennudufti.
Kasein er notað í matvælaiðnaði, meðal
annars við framleiðslu á morgunkorni og
brauði, en einnig í efnaiðnaði, til að mynda
í málningu, plast og glanspappír. „Með því
að framleiða kasein erum við að skapa meiri
verðmæti úr mjólkurpróteini sem er framleitt
umfram sölu á innanlandsmarkaði og þarf
því að flytja úr landi. Auk þess er minni
orkukostnaður við kaseinframleiðsluna
og með staðsetningu framleiðslunnar á
Sauðárkróki drögum við úr kolefnisspori
flutninga, þar sem annars væri undanrennan
flutt á Selfoss til þurrkunar.“
Samfélagsleg ábyrgð
Mjólkursamsalan hefur sterkar rætur
í íslensku samfélagi og menningu og
þá ekki einungis matarmenningu. „Við
höfum í gegnum árin lagt mikla áherslu
á samfélagslega ábyrgð og mál sem
standa okkur næst snúa m.a. að hollustu
mjólkurvara, umhverfisvernd, lýðheilsu
og málrækt,“ segir Margrét.
Frá árinu 1994 hefur Mjólkursamsalan
verið í samstarfi við Íslenska málnefnd
og beitt sér fyrir eflingu móðurmálsins.
Sýnilegasta verkefnið eru sérstök
íslenskuátök sem birst hafa landsmönnum
á mjólkurfernum MS í gegnum árin en frá
upphafi hefur markmið verkefnisins verið
að hvetja til umræðu um íslenskt mál og
verðmæti þess. MS hefur vakið athygli á
degi íslenskrar tungu ár hvert og enn þann
dag í dag lifir Íslenskuljóðið, sem Þórarinn
Eldjárn samdi sérstaklega fyrir MS og
flutt var af Alexöndru Gunnarsdóttur í
sérstakri sjónvarpsauglýsingu árið 1994,
góðu lífi í hugum fólks. „Það er gott að
finna að stuðningur Mjólkursamsölunnar
við málrækt skiptir fólk máli og kveikir
jafnan líflegar umræður, hvort sem það
eru gátur, orðatiltæki eða örnefni sem
hafa birst á mjólkurfernunum eða efni
á öðrum miðlum. Í fyrra gáfum við út
skemmtilegt myndband með styttu Jónasar
Hallgrímssonar sem lifnaði við og gekk
um höfuðborgarsvæðið og velti fyrir sér
þróun og þroska tungumálsins, nýyrðum
og breytingum í þjóðfélaginu frá hans tíma.“
MS hefur einnig mikla tengingu við
íþróttahreyfinguna um land allt. „Á hverju ári
styður MS við málefni tengd íþróttastarfi um
land allt. Fyrir fjórum árum endurnýjuðum
við samstarf MS og KSÍ og Mjólkurbikarinn
sneri aftur. Bikarkeppni KSÍ hafði borið
yfirskriftina Mjólkurbikarinn á árum áður
og var afar ánægjulegt að endurvekja
það samstarf og taka aftur þátt í að krýna
bikarmeistara í karla- og kvennaflokki
fótboltans,“ segir Margrét.
Auk þessa hefur Mjólkursamsalan
stutt við Slysavarnafélagið Landsbjörg
um árabil í formi vörugjafa þegar
sjálfboðaliðar björgunarsveita um land
allt hafa sinnt tímafrekum útköllum,
hálendisvöktum og fjáröflunum. „Í
fyrra réðumst við svo í sérstakt átak til
að kynna mikilvægi björgunarsveitanna
á mjólkurfernunum okkar þar sem við
hvöttum fólk til að kynna sér starfsemi
þeirra og til að gerast Bakverðir.“
Íslenskar mjólkurvörur
á verðlaunapöllum
Íslendingar eru afar duglegir að neyta
mjólkurvara og er meðalmjólkurneysla
á Íslandi 60% meiri en að meðaltali í
Evrópusambandslöndunum. Það er því
mikilvægt að Mjólkursamsalan sé öllum
stundum í takt við tíðarandann og skynji
þarfir markaðarins hverju sinni. Í dag
framleiðir fyrirtækið um 400 tegundir af
fjölbreyttum mjólkurvörum og hefur hið
mikla úrval fyrir ekki stærri markað vakið
athygli víða um heim. „Þarfir fólks eru
mismunandi og leggjum við áherslu á að
bjóða fjölbreyttar vörur í samræmi við
það. Þar má nefna sem dæmi laktósalausar
mjólkurvörur og D-vítamínbættar,
Næringu+, sem var sérstaklega hönnuð
fyrir eldra fólk, og Hleðslu íþróttadrykk.“
Vörum fyrirtækisins hefur gengið afar
vel í alþjóðlegum keppnum og hafa margar
hverjar hlotið fyrstu verðlaun í sínum
flokkum. Sem dæmi var Kókómjólkin valin
Besta mjólkurvaran í flokki neysluvara á
International Food Contest árið 2012, Ísey
skyr með bökuðum eplum hreppti sama
titil árið 2017 og nú síðast landaði osturinn
Feykir 24+ úr Goðdalalínunni 8. sæti í
Heimsmeistarakeppni osta fyrr á þessu ári.
Ostóber tími til að njóta osta
MS er sérstaklega stolt af því mikla úrvali
osta sem fyrirtækið framleiðir og er óhætt
að segja að fjölbreytileiki íslenskra osta
hafi aldrei verið meiri. Ostagerð er flókið
ferli og aðaláskorunin sú að búa til ost
og endurtaka svo leikinn þannig að næsti
verði sem líkastur að bragði þeim fyrri en
það er mikil áskorun með lifandi afurð
eins og ostar eru.
Dalaostar eru handgerðir mygluostar
framleiddir í Búðardal, Óðalsostar eru
sannkallaðir sælkeraostar framleiddir
á Akureyri, frá Sauðárkróki koma
skagfirsku gæðaostarnir Goðdalir og úr
Ostakjallaranum koma spennandi ostar sem
ýmist hafa fengið að þroskast lengur en 12
mánuði eða eru í takmörkuðu magni og
er skemmst frá því að segja að þar leynist
óvænt ánægja í hverjum bita.
„Frá árinu 2018 hefur MS haldið
októbermánuð hátíðlegan undir yfirskriftinni
Ostóber – tími til að njóta osta, en
þennan mánuð notum við sérstaklega
til að fagna gæðum og fjölbreytileika
íslenskra osta með kynningum,
uppskriftum og spennandi vörunýjungum.
Meðal nýjunga úr Ostakjallaranum þetta
árið eru rauðkíttiosturinn Kjartan með
kúmeni og Fanney með fennelfræjum og
fáfnisgrasi en í báðum tilvikum er um að
ræða framandi og forvitnilega osta sem
bjóða upp á margslungna bragðupplifun.“
Tökum vel á móti gestum á
Landbúnaðarsýningunni
Starfsfólk Mjólkursamsölunnar hlakkar
til að hitta eigendur sína, aðra bændur,
fagfólk og áhugafólk um landbúnað á
Landbúnaðarsýningunni í Laugarhaldshöll
14.–16. október næstkomandi. Sýningar
sem þessi skipa mikilvægan sess í fræðslu
og upplýsingagjöf til almennings um
íslenskan landbúnað og framleiðslu
matvæla.
Mjólkursamsalan verður með stóran
sýningarbás þar sem kynntar verða
íslenskar mjólkurvörur og ostar. „Það
er fátt skemmtilegra en að kynna vörur
fyrirtækisins á sýningum eins og þessari.
Við hlökkum sannarlega til að hitta gesti
sýningarinnar, spjalla og leyfa þeim að
bragða á úrvali mjólkurvara. Og hver veit
nema gestir fái að taka forskot á sæluna
með smakki af óvæntum nýjungum,“ segir
Margrét að lokum.
Mjólkursamsalan, Bitruhálsi 1,
110 Reykjavík. Sími 450 1100.
Sjá nánar á ms.is.
Mjólkursamsalan er eitt stærsta matvælafyrirtæki landsins og
annast framleiðslu, vöruþróun, markaðssetningu og dreifingu á
mjólkurafurðum til viðskiptavina um land allt. Fyrirtækið hefur frá
upphafi verið í eigu kúabænda og fjölskyldna þeirra um land allt og
má þannig segja að Mjólkursamsalan sé stærsta fjölskyldufyrirtæki
landsins. MS framleiðir vörur úr um 150 milljón lítrum af mjólk á ári
sem kemur frá 520 kúabúum sem starfrækt eru víðs vegar um landið.
Í dag starfa 415 manns hjá fyrirtækinu sem rekur starfsstöðvar í
Reykjavík, Akureyri, Selfossi, Búðardal og Egilsstöðum.
Kýr á leið í haga, Glitstaðir í Borgarfirði.
Valskonur fagna sigri í Mjólkurbikarnum.
Margrét Gísladóttir, sérfræðingur á
hagsýslu- og samskiptasviði MS.
Við höfum í gegnum
árin lagt mikla
áherslu á samfélagslega
ábyrgð og mál sem standa
okkur næst snúa m.a. að
hollustu mjólkurvara,
um hverfisvernd, lýðheilsu
og málrækt ...“
KYNNINGAR
Frá árinu 2018 hefur MS haldið október-
mánuð hátíðlegan undir yfirskriftinni
Ostóber – tími til að njóta osta.