Bændablaðið - 06.10.2022, Blaðsíða 15

MÆLINGAR HAFNAR
Á LOSUN METANS FRÁ
NAUTGRIPUM
Metanlosun íslenskra búfjártegunda hefur
verið áætluð í losunarbókhaldi Íslands til
Loftslagssamnings Sameinuðu þjóðanna
og Evrópusambandsins. Út frá þeim
útreikningum er talið að meðal íslensk
mjólkurkýr losi um 94 kg af metangasi
á ári sem gerir 2,4 tonn í CO2 ígildum.
Þessar áætlanir byggja á stöðluðum
aðferðum IPCC og taka ekki tillit til
sérstakra landfræðilegra aðstæðna (ANR,
2020). Því er um að ræða almenna staðla
sem gefa ekki nákvæma mynd af losun
íslenskra nautgripa.
Landbúnaðarháskóli Íslands og umhverfis-
og auðlindaráðuneytið gerðu með sér
samning sem tryggðu kaup og upp-
setning á Greenfeed metanmælingar-
búnaði sem mælir metanlosun frá búfé.
GreenFeed búnaðurinn samanstendur
af fóðurtrogi, staðsetningarskynjurum,
kjarnfóðurskammtara, loftdælubúnaði
og gasmælum. Kjarnfóður er notað til
að lokka gripi í fóðurtrogið og á meðan
þeir éta fóðrið er loft frá fóðurtroginu
dregið að gasmælunum. Á þann hátt
er hægt að mæla metan og koltvísýring
frá andardrætti kúnna. Tækið skynjar
staðsetningu gripsins í troginu sem eykur
nákvæmni mælingana. Hver mæling
tekur stuttan tíma (3-7 mín) en þær eru
framkvæmdar nokkrum sinnum á dag
yfir nokkurra vikna tímabil. Tækið er
færanlegt og hægt að nota það við ýmsar
aðstæður. Markmið rannsóknarinnar er
að fá beinar mælingar yfir losun metans
og koltvísýrings frá iðragerjun íslenskra
nautgripa. Gert er ráð fyrir að tilraunin
fari einnig fram á tveim öðrum búum.
HVAÐ LOSAR JARÐVEGUR
MIKIÐ KOLEFNI?
Mikilvægt er að auka þekkingu á losun
gróðurhúsalofttegunda frá landnotkun og
bindingu kolefnis úr andrúmslofti á Íslandi
svo hægt sé að bæta þau gögn sem liggja
til grundvallar losunarbókhaldi Íslands,
sem skilað er inn til Evrópusambandsins
og Loftlagssamnings Sameinuðu þjóð-
anna. Óvissa hefur ríkt um losunartölur
frá landnotkun á alþjóðavísu, en með
auknum rannsóknum má bæta þessar
tölur og ná fram nákvæmari gögnum fyrir
losunarstuðla.
Efling rannsókna í loftslagsmálum
og landbúnaði mun veita okkur betri
skilning á raunverulegri losun gróðurhúsa-
lofttegunda vegna landnýtingar og
búfjárhalds á Íslandi og stuðla að því að
landbúnaðurinn leiki lykilhlutverk þegar
kemur að skulbindingum Íslands um að
landið verði kolefnishlutlaust árið 2040.
Landbúnaðarháskólinn hlaut styrk til
kaupa á sérhæfðum færanlegum gas-
greini til mælinga á metani.
Tækið, sem heitir LI-7810 CH4/ CO2/
H2O Trace Gas Analyzer, mun nýtast
vel við ýmsar langtímarannsóknir sem
nú þegar eru í gangi við skólann, eins og
áhrif hlýnunar jarðvegs á hálendi Íslands
sem og í votlendisrannsóknum. Tækið
gerir rannsakendum kleift að fram-
kvæma fullkomnari kolefnisflæðismæl-
ingar víðs vegar um Ísland, meðal annars
langtímaáhrif hlýnunar á mismun andi
tegundir óraskaðra vistkerfa.
FÆÐUÖRYGGI
Á árunum 2020-2022 hefur LbhÍ unnið
tvö verkefni fyrir stjórnvöld varðandi
fæðuöryggi Íslendinga. Fyrst skýrslu um
stöðu fæðuöryggis á Íslandi sem birt var
í febrúar 2021. Þar var gerð grein fyrir
stöðu helstu þátta fæðuöryggis á Íslandi,
með áherslu á að greina stöðu og þróun
í sjálfsaflahlutfalli landsins í helstu fæðu-
flokkum. Í skýrslunni kemur m.a. fram
að hlutdeild innlendrar framleiðslu
af markaði hefur minnkað frá árinu 2009,
bæði fyrir plöntu- og dýraafurðir. Innlend
framleiðsla á grænmeti var um 56% af
markaðnum árið 2009 en um 43% árið
2019. Innlent kjöt var um 98% árið 2009
en var komið niður í 90% árið 2019, en
96% af eggjum og 99% af mjólkurvörum
er framleitt innanlands.
Í kjölfar þessarar skýrslu var skólanum svo
falið að vinna tillögu að fæðuöryggis-
stefnu fyrir Ísland. Tillögunum var skilað
til matvælaráðuneytisins í maí 2022.
Framsetning tillagnanna gerir ráð fyrir að
sjálf fæðuöryggistefnan verði mótuð með
formlegri hætti samhliða stefnumótun
stjórnvalda á sviði matvælaframleiðslu sem
nú stendur yfir í matvælaráðuneyti og í
forsætisráðuneyti vegna neyðarbirgða.
GETUR KORNRÆKT
ORÐIÐ AÐ ATVINNU-
GREIN?
Stafshópur á vegum Landbúnaðarháskóla
Íslands vinnur nú að aðgerðaráætlun
til eflingar kornræktar fyrir Mat-
vælaráðuneytið. Verkefnið er umfangs-
mikið en það má segja að höfuðáhersla
þess sé fýsileikagreining um stofnun
kornsamlags á Íslandi að erlendri fyrir-
mynd.
Stofnun slíks samlags hefði að markmiði
að auka viðskipti með korn og tryggja
bændum kaupendur af því korni sem þeir
framleiða. Þá er einnig lögð mikil áhersla
á eflingu plöntukynbóta í verkefninu,
en gríðarlegar framfarir eiga sér nú stað
í þeim efnum erlendis með tilkomu
erfðamengjaúrvals og hátæknivæddra
plöntukynbótamiðstöðva sem kynbóta-
fræðingar telja að geta margfaldað
erfðaframfarir í plöntum, bæði í tíma
og nákvæmni.
Starfshópurinn mun jafnframt hafa það
að markmiði að skilgreina lágmarksbirgðir
kornvöru í landinu, aðlaga stuðnings- og
tryggingakerfi jarðræktar að því sem
þekkist erlendis, og móta frumtillögur um
eflingu bútækni og skjólbeltaræktunar og
varna gegn ágangi fugla. Verkefnaskil eru
áætluð 1. mars.
TILRAUNIR SUMARSINS
UPPSKORNAR
Sérfræðingar jarðræktarmiðstöðvar hófu
að þreskja föstudaginn 24. september.
Tekin var byggyrkjatilraun sem staðsett
er á melnum á Hvanneyri. Það er gott
að taka fyrstu tilraun haustsins heima á
Hvanneyri, því það er alltaf eitthvað sem
fer úrskeiðis eða eitthvað sem þarf að rifja
upp með vélarnar. Sem var aldeilis raunin
á föstudaginn. Heilt yfir gekk ágætlega,
tók lengri tíma en við áætluðum en allt
gekk vel á endanum.
Kornið leit heilt yfir vel út, en yrkin voru
vissulega misþroskuð við skurð en það
gefur okkur líka niðurstöður yfir hvaða
yrki eru fljótþroska.
Með yrkjatilraunirnar okkar tökum við
heildaruppskeru úr hverjum reit, tökum
sýni sem við þurrkum og tökum þurref-
nishlutfall og svo mælum við rúmþyngd
og þúsundkornavigt. Að auki tökum við
ýmsar mælingar á reitunum, svosem legu,
brot, hæð, NDVI mælingu.
Síðasta vikan í september var notuð til að
klára sem mest og nýta þurrkinn. Þá var
tekinn vetrarhveiti og vetrarrúgur á Hvann-
eyri. Hópurinn skipti liði og var einn
fyrir norðan að taka byggyrkjatilraunir í
Skagafirði og Eyjafirði. En þar hafði mikið
fallið úr axinu og það lagst og brotnað
eftir ofsaveður dagana á undan. Hinn
hópurinn var við störf á Hvanneyri og tók
byggyrkjatilraun á mýrarstykki þar.
Norðurlands hópurinn
tók gömlu þreskivélina
en sú nýja fær að vera á
Hvanneyri. Tilraunirnar
fyrir norðan geta gefið
okkur svör yfir hvaða yrki
stóðu sig best í rokinu.
SJÁLFBÆRNI
FÆÐUÖRYGGI
LANDNÝTING
Mikilvægi menntunar og rannsókna í landbúnaði - Hvar liggja tækifærin?
BRÖNDÓTT KÝR Á HVANNEYRARBÚINU
KÍKIR HÉR YFIR BÁSINN.
F:V: HELGI EYLEIFUR ÞORVALDSSON
BRAUTARSTJÓRI BÚFRÆÐI, HRANNAR
SMÁRI HILMARSSON TILRAUNASTJÓRI OG
EGILL GAUTASON AÐJÚNKT KYNNA SÉR
AÐSTÆÐUR ÞAR Í NOREGI.
AX AF VETRARHVEITI
FERÐA GASGREINIR SEM ER EINN SÁ
NÁKVÆMASTI Á MARKAÐNUM.
ÞRESKING Í KELDUDAL Í SKAGAFIRÐI
ÞRESKT Á MELNUM Á HVANNEYRI
LANDBÚNAÐARHÁSKÓLI
ÍSLANDS
LBHI.IS