Foreldrablaðið - 15.12.1942, Blaðsíða 17

FORELDRABLAÐIÐ
17
Umhugsunarefni
Eins og kunnugt er, var á fyrri tím-
um bæði hér og erlendis beitt mikið
strangari aga við uppeldi barna og
unglinga en nú gerist. íslenzka mál-
tækið: „Enginn verður óbarinn biskup“
bendir ótvírætt til þess, að sú skoðun
hafi verið ríkjandi, að enginn gæti orð-
ið mikill maður án þess að vera beittur
ströngum aga í uppvextinufn. En víst
er, að hinn strangi agi og þungu refs-
ingar fyrri tíma hafa bugað margt
barnið meira eða minna, enda fór svo,
að þá er augu manna opnuðust fyrir
þessu, þá var horfið til annara öfga:
algers agaleysis. Svo langt gekk þetta,
að upp risu skólar bæði fyrir börn og
ungmenni, þar sem nemendurnir skyldu
einir ráða, hvaða kennslustundir þeir
sæktu og hvaða námsgreinar þeir legðu
stund á, þótt slíkir skólar hafi aldrei
starfað hér á landi. En það hygg ég
ekki of mælt, þótt fullyrt sé, að fjöl-
umhyggja og velvild foreldra er óend-
anlega mikils virði við uppeldi barn-
anna. En þekkingin er annað megin-
skilyrði fyrir heilbrigðu uppeldi, og því
meiri uppeldislega þekkingu, sem for-
eldrarnir geta veitt sér, því meiri líkur
eru til að uppeldi barna þeiira takist
vel, að öðru jöfnu. Það, að ég hef hér
leitast við að vekja athygli foreldra á
þeirri örlagaríku ábyrgi', sem á þeim
hvílir í sambandi við frumbernsku
barnsins, er ekki af því, að mér séu ekki
ljósar skyldur skólans og kennaranna,
þegar að þeim kemur, síður en svo. En
mörg íslenzk heimili hafi á síðari ára-
tugum horfið að því ráði að láta börn
mjög sjálfráð um flestar gjörðir sínar
og þá ekki síður unglingana þegar eftir
fermingu. Vildi ég með línum þessum
beina athygli foreldra og annara upp-
alenda að því, hvort hér sé með öllu
stefnt í rétta átt.
Til þess að gera sér grein fyrir því,
hvort uppeldi barna er aðeins eitthvað,
sem kemur eins og af sjálfu sér eða
eitthvað, sem margs þarf við að gæta,
er nauðsynlegt að athuga takmark upp-
eldisins. Svo segir dr. Símon Jóh.
Agústsson í bók sinni „Þroskaleiðir“:
„Uppeldið á að miða að því að gera
manninn hæfan til þess að gegna sem
bezt heildarhlutverki Ufsins, til þess að'
nálgast sem mest þá hugsjón, er vér
gerum oss um hinn fullkomna mann.
En „heildarhlutverk lífsins“ telur dr.
Símon öll þau hlutverk, sem maðurinn
ég hef sérstaklega viljað leitast við að
vekja þá foreldra til umhugsunar um
þessi mál, sem í sinni sælu trú halda,
að litlu börnin séu fyrst og fremst til
þess að leika sér að, og ekkert geri til,
þótt þeim sé komið upp á hvers kyns
kenjar og keipa, því að alltaf sé hægt
að venja þau af þeim, er þau eldast. Og
að síðustu vil ég benda á, að hversu
gíður sem skóli er, megr.ar hann lítils
á við mótandi móðurhendur og huga
við barnsins fyrstu spor.
Hálfdán Sveinsson.