Læknablaðið : fylgirit - 04.03.2016, Blaðsíða 5

LÆKNAblaðið 2016/102 FYLGIRIT 86 5
B R Á Ð A D A G U R I N N 2 0 1 6
F Y L G I R I T 8 6
Ágrip erinda
GeSTAfyRIRLeSTuR
Heildrænt öldrunarmat á bráðasjúkrahúsi er lykill að bættum
umönnunarferlum
Pálmi V. Jónsson1,2, 3
1Rannsóknarstofu Háskóla Íslands og Landspítala í öldrunarfræðum, 2öldrunarlækningadeild
Landspítala, 3læknadeild Háskóla Íslands
palmivj@landspitali.is
Eldra fólk sem sækir bráðamóttökur er í aukinni áhættu á óhag-
stæðri útkomu samanborið við yngra fólk, svo sem andláti, færni-
tapi, langri sjúkrahúsdvöl, endurinnlögn og hjúkrunarheimilisdvöl.
Breytileiki eldra fólks hvað varðar færni og heilsufar er hins vegar
mikill. Lykill að framförum er að skilja þennan breytileika.
Nýleg framvirk lýsandi rannsókn á fólki 75 ára og eldra sem
metið var með skimtæki InterRAI fyrir bráðamóttökur, meðal
annars á Landspítala, sýndi fram á margvíslega spáþætti fyrir
óheppilegri niðurstöðu veikinda þeirra: Einbúi (OR=1,75, p=<0,00),
umönnunarálag ættingja (OR=1,67, p=0,01), göngulagstruflun
(OR=2,15, p=<0,00) og áverki (OR=2,14, p=<0,00) útsettu eldra fólk
fyrir langri sjúkrahúsdvöl. Óháð landi, spáði nýlegt ADL-færnitap
(persónuleg umhirða) (OR=2,19, p=<0,00) fyrir um þörf fyrir aukna
þjónustu, oft hjúkrunarheimilisdvöl. Nýleg heimsókn á bráða-
móttöku (OR=1,95, p=<0,00), erfiðleikar við að ganga stiga (OR=1,90,
p=<0,00) og sæmilegt eða lélegt sjálfsmat á heilsu (OR=1,91, p=<0,00)
spáði fyrir um endurinnlögn á sjúkrahús í náinni framtíð. Áður
hafði samnorræn rannsókn á fólki eldra en 75 ára sem lagt var inn á
bráðasjúkrahús sýnt sambærilegar niðurstöður.
Í framhaldi af þróun og rannsóknarvinnu eru komin fram þrjú
ný InterRAI matstæki: skim- og matstæki fyrir bráðamóttökur
(InterRAI ED S og InterRAI ED A) og matstæki fyrir bráðasjúkra-
hús (InterRAI AC). Með þessum matstækjum má efla teymisvinnu
fagstétta, bæta til muna skráningu upplýsinga, velja úr sérstaka
áhættuhópa og byggja umönnunarferla sem einstaklingsmiða
þjónustuna við þarfir þess einstaklings. Unnið er að breytingum á
móttöku eldra fólks á bráðamóttöku Landspítala með nýtingu slíkra
matstækja. Stofnun öldrunarteymis á Landspítala sem og endur-
skipulagning á dagdeild öldrunarlækningadeildar nýtir sér einnig
þessa tækni.
e-1 Mat hjúkrunarfræðinga á bráðadeild
Landspítala á eigin hæfni
Dóra Björnsdóttir1, Þórdís Katrín Þorsteinsdóttir1,2, Hrund Sch. Thorsteinsson3
1Bráðadeild Landspítala, 2hjúkrunarfræðideild Háskóla Íslands, 3menntadeild Landspítala
dorabj@landspitali.is
Bakgrunnur: Hæfni hjúkrunarfræðinga er einn af lykilþáttum
sem hafa áhrif á gæði heilbrigðisþjónustu og öryggi sjúklinga. Til
að tryggja megi gæði þjónustunnar þarf hæfni hjúkrunarfræðinga
ávallt að vera í takt við þarfir sjúklinga og þær kröfur sem gerðar eru
til hjúkrunarfræðinga á hverjum tíma. Tilgangur rannsóknarinnar
var að kanna og lýsa hvernig íslenskir hjúkrunarfræðingar meta
hæfni sína.
Markmið: Að afla upplýsinga sem nýta megi við starfsþróun,
aðlögun, kennslu og fræðslu.
Aðferðir: Aðferðin var megindleg lýsandi þversniðsathugun sem
gerð var í febrúar til apríl 2015. Þátttakendur voru 76 hjúkrunar-
fræðingar á bráðamóttöku Landspítala, svarhlutfall var 81%. Notað
var viðurkennt finnskt mælitæki, Nurse Competence Scale (NCS),
og var það þýtt og staðfært fyrir íslenskar aðstæður. Mælitækið er
sjálfsmat sem inniheldur 73 spurningar sem skiptast í 7 hæfniþætti,
sem mældir voru á VAS skala 0-10. Gögnin voru greind með lýsandi
tölfræði og aðhvarfsgreiningu.
Niðurstöður: Marktækur munur var á mati hjúkrunarfræðinga á
eigin hæfni eftir starfsaldri í fjórum hæfniþáttum. Voru það hæfni-
þættirnir kennsluhlutverk (p=0,010), hjúkrunaríhlutanir (p=0,030),
starfshlutverk (p=0,048) og heildarhæfni (p=0,040). Oftast voru það
hjúkrunarfræðingar með 10-15 ára starfsreynslu sem mátu hæfni
sína mesta eða í fjórum hæfniþáttum af sjö, stjórnun í aðstæðum,
hjúkrunaríhlutanir, trygging gæða og starfshlutverk. Aðeins í einum
hæfniþætti, umönnun, voru það þátttakendur með lengstan starfs-
aldur eða yfir 20 ára starfsreynslu sem mátu hæfni sína mesta.
Ályktanir: Mat hjúkrunarfræðinga á eigin hæfni óx mest á milli 5
og 10 ára starfsaldurs en náði eftir það ákveðnu jafnvægi og fór í
sumum tilfellum dalandi. Mismunandi hæfniþættir eru ríkjandi
eftir starfsaldri hjúkrunarfræðinga og má draga þá ályktun að
starfsþróun þurfi að vera virk allan starfsferilinn og þurfi að taka
mið af starfsreynslu. Á þann hátt má hugsanlega draga úr brott-
falli hjúkrunarfræðinga úr starfi og auka öryggi í þjónustu bráða-
móttökunnar.
e-2 Meðferð og líðan sjúklinga með
óskilgreinda brjóstverki á Hjartagátt
erla Svansdóttir1, Björg Sigurðardóttir2, Hróbjartur Darri Karlsson3, Elísabet
Benedikz1, Karl Andersen2
1Gæða- og sýkingarvarnardeild, 2Hjartagátt, 3lyflækningasviði Landpítala
erlasvan@landspitali.is
Bakgrunnur: Óskilgreindir brjóstverkir eru endurteknir verkir sem
ekki stafa af kransæðasjúkdómum. Sjúklingar með óskilgreindra
brjóstverki skapa talsvert álag á hjartabráðamóttökur, þar sem allt
að 50-75% innlagna eru vegna þeirra. Þessi sjúklingahópur fær hins
vegar sjaldan viðeigandi meðferð og situr uppi með áframhaldandi
verki, lyfjanotkun og skert lífsgæði eftir útskrift.
Markmið: Markmið þessarar rannsóknar er að meta algengi óskil-
greindra brjóstverkja á Íslandi og skoða tengsl þeirra við andlega
líðan, lyfjanotkun, nýtingu á heilbrigðisþjónustu og kostnað við
veitta meðferð.
Aðferð: Öllum sjúklingum á aldrinum 18-65 ára sem koma á
Hjartagátt Landspítala vegna brjóstverkja eða óþæginda frá brjósti
(október 2015-júní 2016) verður boðin þátttaka í rannsókninni.
Þátttaka felst í að svara spurningalistum við innlögn sem meta
andlega líðan, líkamleg einkenni, síþreytu og hugarfar sjúklinga.
Gögnum um veitta meðferð, notkun á lyfjum og læknisþjónustu,
og áætlaðan meðferðarkostnað verður safnað úr sjúkraskrá og
gagnaskrám Embættis Landlæknis.