Læknablaðið : fylgirit - 04.03.2016, Blaðsíða 7

LÆKNAblaðið 2016/102 FYLGIRIT 86 7
B R Á Ð A D A G U R I N N 2 0 1 6
F Y L G I R I T 8 6
mönnum en 93 einingar gefnar konum eldri en 50 ára, eða samtals
324 (82%) einingar. Aðeins 19 O RhD- neyðarblóðseiningar (5%)
voru gefnar RhD- konum yngri en 50 ára.
Ályktanir: Rekjanleika neyðarblóðs á Landspítala var ábótavant.
Meirihluti O RhD- neyðarblóðseininga var gefinn sjúklingum sem
uppfylla skilyrði þess að fá O RhD+ neyðarblóð. Mikill minnihluti
eininga var gefinn RhD- konum á barneignaraldri. Tilefni er til þess
að meta hvort bæta skuli við O RhD+ neyðarblóðseiningum í blóð-
skápa Landspítala til viðbótar við ORhD- blóð.
e-5 Aldraðir karlar og konur á bráðamóttöku
Landspítala: Þarf að vera munur á þjónustu?
elísabet Guðmundsdóttir1, Helga Rósa Másdóttir2, Hlíf Guðmundsdóttir3, Lovísa
Agnes Jónsdottir2, Ingibjörg Sigurþórsdóttir2, Sigrún Sunna Skúladóttir2, Sigrún
Helga Lund4, Þórdís Katrín Þorsteinsdóttir2,5
1Hagdeild Landspítala, 2bráðadeild G2, 3rannsóknastofu Landspítala og Háskóla Íslands í
bráðafræðum, 4Miðstöð í lýðheilsuvísindum Háskóla Íslands, 5hjúkrunarfræðideild Háskóla
Íslands
elisabeg@landspitali.is
Bakgrunnur: Aldraðir sem leita bráðamóttöku eru ekki einsleitur
hópur og munur gæti verið á þjónustuþörf kvenna miðað við karla
auk þess sem aðrir bakgrunnsþættir gætu verið mismunandi. Gögn
um komur aldraðra, greind eftir kyni virðst þó skorta í alþjóðlegum
rannsóknum.
Markmið: Að skoða breytileika í komum karla og kvenna á bráða-
móttökur Landspítala á Hringbraut og í Fossvogi á árunum 2008-
2012.
Aðferð: Gagna var aflað úr Vöruhúsi gagna á Landspítala um allar
komur einstaklinga, 67 ára og eldri. Upplýsingar um aldur, kyn,
komuástæðu (ICD-10), endurkomur og nýtingu göngudeilda voru
greindar lýsandi, með kí-kvaðrat prófum og aðhvarfsgreiningu til
að kanna sambönd milli breyta.
Niðurstöður: Heildarfjöldi koma aldraðra á bráðamóttökur
Landspítala á tímabilinu var 66.141, eða 3,1 komur per einstakling.
Karlmenn voru yngri, oftar giftir eða í sambúð en konur sem voru
oftar með fleiri sjúkdómsgreiningar (p<0,05). Karlmenn komu oftar
vegna hjarta- og æðasjúkdóma (p<0,05) en konur vegna stoðkerfis-
sjúkdóma (p<0,05). Karlmenn höfðu meiri líkur á innlögn á sjúkra-
húsið (OR: 1.10; 95% öryggisbil 1.06-1.14), á tilvísun í göngudeildir
eða hjúkrunarstýrðar móttökur á Landspítala (OR: 1.08; 95% örygg-
isbil 1.03-1.13) og einnig á endurteknum komum á bráðamóttökur
innan 21 dags (OR: 1.09; 95% öryggisbil 1.02-1.17) en konur lágu að
meðaltali lengur á sjúkrahúsinu (10,6 daga >10,0; p<0,05).
Ályktanir: Á 5 ára tímabili kom umtalsverður fjöldi aldraðra endur-
tekið á bráðamóttöku Landspítala. Algengustu komuástæður karla
og kvenna á bráðamóttöku voru mismunandi og gætu skýrt hærra
hlutfall innlagna karla og einnig lengri sjúkrahúsdvöl kvenna. Auk
þess virðist félagslegur bakgrunnur tengjast mismunandi þjónustu
eftir komu á bráðamóttöku. Skimun og skipulag þjónustu sem tæki
tillit til breytilegs félagslegs bakgrunns gæti dregið úr endurteknum
komum og leitt til bættrar og hagkvæmari þjónustu við aldraða.
e-6 Komur einstaklinga með heilabilun á bráðamóttöku
Jón Snædal1, Margrét Albertsdóttir1
1Öldrunarlækningadeild Landspítala
jsnaedal@landspitali.is
Bakgrunnur: Talið er að um 2000 manns búsettir á höfuðborgar-
svæðinu séu með heilabilun. Af þeim er um helmingur á hjúkrunar-
heimilum en helmingur búsettur heima hjá sér. Af þeim er um ¾
þekktir sem slíkir en ¼ hafa ekki hlotið viðeigandi greiningu. Byggð
hefur verið upp þjónustukeðja fyrir þessa einstaklinga. Fyrsti hlekk-
urinn er minnismóttakan en þar eru á hverjum tíma um 400 manns
með heilabilun í eftirliti. Næsti stóri hlekkurinn eru dagþjálfanir
þangað sem þeim er beint sem komnir eru af fyrsta stigi heilabilunar
Markmið: Að skoða áhrif dagþjálfunarúrræða á ótímabærar inn-
lagnir á Landspítalann.
Aðferð: Skoðuð var umsetning í dagþjálfunum á árinu 2015 og
hversu margir útskrifuðust á Landspítalann, nánast alltaf í gegnum
bráðamóttöku. Lagt var mat á hversu margir voru útskrifaðir vegna
þess að þjónustukeðjan hefði brugðist, það er hefðu ekki þurft að
leggjast inn.
Niðurstöður: Á árinu 2015 voru alls innritaðir 152 einstaklingar í
8 dagþjálfanir. Úr dagþjálfun útskrifuðust 119 einstaklingar en af
þeim 36, eða liðlega 30%, á Landspítalann, nánast allir vegna bráðra
aðstæðna og komu þá í gegnum bráðamóttöku. Á hjúkrunarheimili
útskrifuðust 60 einstaklingar beint.
Ályktanir: Megintilgangur með þjónustukeðju fyrir heilabilaða er
að þeir séu leiddir í gegnum erfitt sjúkdómsferli vaxandi heilabil-
unar uns þeir komast á hjúkrunarheimili. Innlagnir á sjúkrahús er
ætíð mikið álag fyrir þessa einstaklinga og sú staðreynd að liðlega
30% útskrifta úr dagþjálfunum er á Landspítalann bendir sterklega
til þess að þjónustan bregðist í mörgum tilfellum. Full ástæða er til
frekari skoðunar á þessu.
e-7 Umferðaröryggi, heilsuskertir ökumenn
og ökuleyfi í Missouri, Bandaríkjunum
Guðmundur freyr Úlfarsson1, Elizabeth A. Unger1, Thomas M. Meuser2, David B.
Carr3
1Umhverfis- og byggingarverkfræðideild, Háskóla Íslands, 2University of Missouri – St. Louis,
Gerontology Program, School of Social Work, 3Washington University School of Medicine,
Department of Medicine and Neurology
gfu@hi.is
Bakgrunnur: Aldursdreifing margra þjóða er að breytast og hlutfall
eldri ökumanna að aukast. Eldra fólk er líklegra til að búa við skerta
heilsu sem getur haft áhrif á umferðaröryggi. Það er mikilvægt að
skilja betur tengsl heilsuskerðinga og umferðarslysa.
Markmið: Rannsóknin kannaði tilkynningar- og matsferli í
Missouri, Bandaríkjunum, þar sem heilbrigðisstarfsfólk, nánir fjöl-
skyldumeðlimir, lögregla og starfsfólk ökuleyfastofa geta tilkynnt
um mögulega heilsuskerta ökumenn. Við tekur læknisfræðilegt
mat á aksturshæfni og í sumum tilfellum skriflegt eða verklegt öku-
próf. Matið getur leitt til takmarkana eða niðurfellingar á ökuleyfi.
Kannað var hvort læknar staðfestu tilkynningar frá fjölskyldumeð-
limum.
Aðferð: Rannsakendur unnu með gögn sem safnað var um tilkynn-
ingar á árunum 2001-2005 í Missouri, Bandaríkjunum. Notuð var
lýsandi tölfræði.