Heima er bezt - 01.02.2009, Side 14

eftir því að þegar Kóreumennimir mættu inn á völlinn, en
mótið hófst á því að gengið var í fylkingum hringinn í kringum
hann, hver þjóð með sinn hóp, og fánaberi fremst. Við Svanur
Jóhannesson, sonur Jóhannesar úr Kötlum, fengum það hlutverk
að vera fánaberar okkar hóps, og leiddist okkur það hreint ekki.
Ég man að þegar Kóreumenn komu inn á völlinn þá komu allir
Bandaríkjamennimir hlaupandi til þeirra og föðmuðu þá í bak
og fyrir. Þetta var svona táknræn athöíh gegn stríðinu í Kóreu,
og vakti mikla athygli á svæðinu.
Mótið stóð yfir í hálfan mánuð og var geysilega skemmtilegt
í alla staði. Á því vom um 250 íslendingar alls. Við komum
svo til baka í gegnum Ungverjaland, Tékkóslóvakíu, Austur-
Þýskaland, og þaðan til Kaupmannahafnar. Þá vom nú ferðir
til íslands ekki eins örar og þekkist í dag, og í Kaupmannahöfn
biðum við heila vikur eftir því að fá far heim.
Næsta vor kemst ég að raun um það að ég sé eiginlega ekkert
búinn að læra að ráði í prentverki. Ég hafði bara verið að prenta
Þjóðviljann aðallega og oft í afleysingum fyrir aðra. Þá hafði ég
kynnst Hafsteini Guðmundssyni, sem lengi rak bókaútgáfúna
Þjóðsögu, en hann hafði kennt okkur teikningu í Iðnskólanum.
Hann fer að segja mér frá prentskóla sem hann hafði numið
við í Danmörku fyrir stríðið, og ég fæ áhuga á að kynna mér
þennan skóla. Og það verður úr að hann fær þar pláss fyrir mig
og annan nemanda, Runólf Elentínusson.
Þetta var skemmtilegur skóli og okkur gekk ágætlega þar. Það
má geta þess til gamans að við vomm þama m.a. í teikninámi.
Runólfur var feikna fær teiknari en ég aftur á móti öllu lakari
í þeirri grein. Á þessum tíma var tiltölulega stutt síðan að við
höfðum sem þjóð sagt skilið við Dani, og það var greinilegt
að sumir áttu dálítið erfitt með að fyrirgefa okkur það, og
þar á meðal var teiknikennarinn okkar. Og það fór nú svo að
ég eiginlega teiknaði ekkert í tímunum hjá honum, því við
lentum alltaf í heilmiklum rökræðum um sambandsslitin. En
við skildum engu að síður sem bestu vinir og ég fékk þessa
finu einkunn í teikningu, þó ég hefði eiginlega ekki teiknað
nokkum skapaðan allan tímann.
Þegar skólanum lauk fór Runólfúr heim en ég hafði fengið
áhuga á að kynna mér nánar blaðaprentun og rotasonvélar
sem notaðar vom til þess. Ég hafði séð þær í Rúmeníu þegar
ég var þar, þeir vom þá með nýjar vélar í blaðaprentuninni hjá
sér. Þetta var svo stórt í sniðum hjá þeim, til dæmis má nefna
að þar voru 75 setjaravélar á einni hæð. Og stærsta blaðið hjá
þeim var prentað í einni og hálfrí milljón eintaka á dag. Þetta
var allt svo stórt, t.d. gekk stjómtuminn á vélinni upp í gegnum
3 hæðir á húsinu.
Ég gat komið mér inn sem kauplaus aðstoðarmaður í
blaðaprentsmiðju í Kaupmannahöfn og kynna mér þannig
hvemig staðið var að verki.
Ég kom svo heim í ágúst og lauk mínu prófi hér.
Var svo við það að prenta Þjóðviljann til haustsins 1957.
Eftir það var ég í ýmissi lausamennsku, m.a. að þýða bækur
og grípa í prent hjá öðmm.
En svo fæ ég vinnu hjá Kassagerð Reykjavíkur. Keypti þá
jafhffamt litla prentsmiðju, sem ég vann í meðffam vinnunni
í Kassagerðinni.
Ég fékk systur mína til að þýða spennusögu, sem ég prentaði
í prentsmiðjunni minni og gaf út í 8 bindum, og gekk sú útgáfa
bara býsna vel.
Þá er það að mér býðst að taka þátt í stofhun prentsmiðju á
Selfossi og átti ég að leggja til mína prentvél, hníf og fleira og
var ég nokkuð volgur fyrir því í byijun. Á þessum tíma var ég
orðinn giftur maður, konan mín hét Sólveig Hjaltadóttir, og
var hún orðin ófrísk að mínu eina bami sem ég hef eignast um
ævina. Henni leist eitthvað ekki nógu vel á það að við fæmm
út í þennan rekstur á Selfossi, svo ég hætti við að taka þátt í
honum. Ákvað síðan að útvega mér pláss í Keflavík, því þar
vissi ég að engin prentsmiðja var fyrir, hætti í Kassagerðinni
og við ffytjum þangað með allt okkar hafúrtask vorið 1959.
Og þama fæðist svo dóttir okkar Sólveigar, Elísabet. Hún átti
síðar eftir að læra til bókbands og bókasafhsffæða og er ég núna
í bókbandsnámi hjá henni, ásamt fleirum svona elligemlingum,
eins og maður segir.
Það gekk nú ekkert alltof vel að afla verkefna í Keflavík, pólitíkin
var rík í þessu eins og öðm, og menn létu bara prenta hjá sínum
mönnum, svo þannig fór að ég seldi ég Jósafat Amgrímssyni
prentsmiðjuna og við flytjum aftur til Reykjavíkur, þar sem
ég hóf aftur störf mín hjá Kassagerðinni.
Einhver eigendaskipti hafa orðið á prentsmiðjunni í Keflavík
síðan, en hún er til enn í dag, og nú undir nafninu Grágás.
Konan mín deyr 1968,40 ára gömul, úr krabbameini, sem
kláraði hana á 6 mánuðum. Þá stóð ég orðið einn með 8 ára
bam. Á þessum tíma var talsvert um það að fólk væri að flytjast
utan í atvinnuleit, m.a. vom hér agentar ffá Ástralíu að bjóða
fólki atvinnu. Mágur minn hafði farið að kynna sér þetta og
er alveg óður og uppvægur að skella sér til Ástralíu með konu
og bömum. Ég fer eitthvað að athuga þetta með honum og
það kemur á daginn að þessir sendifúlltrúar geta útvegað
mér ágæta vinnu við blaðaprentvél í borginni Perth, sem er á
vesturströnd Ástralíu. En þá kom í Ijós að mágur minn vildi
ekki fara neitt annað en til Sidney, sem var í 4000 kílómetra
fjarlægð á austurströndinni. Ég gerði mér þá grein fyrir því að
það væri ekkert vit í því að fara að vera einn og með bam á
alókunnugum slóðum í fjarlægu landi, svo ég hætti við allar
áætlanir í þessa vem.
Ég átti þó eftir að koma til Ástralíu, því þegar ég var orðinn einn á
báti árið 1997 þá skellti ég mér þangað í þriggja mánaða heimsókn
til mágs míns og hafði gaman af. Heimsótti m.a. Tasmaníu
og skoðaði staðinn þar sem Jömndur hundadagakonungur er
grafmn.
En eftir að atvinnumöguleikinn í Ástralíu var úr sögunni,
tók ég það fyrir að fara á sjóinn aftur og var við það næstu
þrjú árin.
Þegar þar er komið sögu, upp úr 1970, var ég búinn að kynnast
annarri konu, Lám Gunnarsdóttur, og farinn að búa með henni,
ásamt 14 ára syni hennar.
Mér hafði boðist starf hjá heildsölunni Íslensk-Ameríska, en
kaupið sem þar var boðið var svo lágt að mér leist ekkert á það.
Þegar ég fór úr viðtalinu þar þá vissi ég að rúlluprentsmiðja,
sem Anilínprent hét, var þar stutt ffá og ákvað ég að rölta til
þeirra og athuga með vinnumöguleika. Þá hittir nú svo á að
það er einmitt að hætta prentari hjá þeim og þá vantaði mann í
62 Heima er bezt