Heimili og skóli - 01.06.1950, Blaðsíða 9

HEIMILI OG SKÓLI
53
fundið það, sem raunverulega býr
með hverjum manni.“
Það yrði svo langt mál, e£ fara ætti
að ræða um prófin, kosti þeirra og
galla, að ég hætti mér ekki út í það
hér, en hitt vil ég undirstrika, að
skóli má aldrei steinrenna. Eins og
vorið er alltaf nýtt með fullt fangið
af grósku, svo þarf skólastarfið í dag
að vera jafn nýtt og það var í
fyrra, og eins og lífið sjálft er alltaf
nýtt. Þetta er ef til vill torlærðast af
öllu því, sem kennari og skólamaður
þarf að kunna. En steinrunninn verð-
ur skólinn, ef hann er ekki í nánu
sambandi við lífið sjálft.
Grundtvig sagði eitt sinn, að það
ætti að snúa skólastarfinu þannig við,
að nemendurnir spyrðu, en kennar-
arnir svöruðu, og mun hann þar hafa
átt við æskulýðsskóla. Það er mikil
leiðbeining í þessum orðum, þótt
öfgafull séu. Skólar okkar eru byggð-
ir upp og sniðnir eftir því, hvað kenn-
arinn vill, að nemandinn viti, en ekki
eftir hinu, hvað nemandann fýsir að
vita. Alla leið neðan frá 1. bekk
barnaskólans og upp úr háskólanum
er öll þekking skömmtuð nemendum.
Þeim er að vísu ekki bannað að
spyrja, en allt skóla- og kennslufyrir-
komulag, með prófið sem lokatak-
mark, venur þá af að eyða tímanum
í spurningar. Því er þessi hlið, þessar
þarfir nemandans, mjög vanræktar.
Ungt fólk brennur alltaf af spurn-
ingum, skólinn kemur þar ekki á
móts við það, þetta er einn veikleiki
hans, sem fjarlægir hann lífinu. Líf-
ið skrifar ekki sínar sögur, sínar
spurningar og svör á pappír, ekki í
þykkar bækur, og ríkisútgáfa náms-
bóka gefur ekki þær sögur út. Þess
vegna er það höfuðnauðsyn að taka
upp í skólunum meira frjálst samtal,
spurningar og svör. Hinum svo-
nefndu frjálsu tímum, sem settir eru
í námsskrá barnaskólanna, mætti
meðal annars verja til slíkra hluta.
„Börnin eiga að læra að vinna og
vinna vel,“ sagði ráðherrann, sem
vitnað var í hér að framan. Þegar
hinn heimskunni uppeldisfrömuður
og svertingjaleiðtogi, Booker Wash-
ington, var að hefja starf sitt, sagði
hann, að hver nemandi ætti að fá
tvennt ókeypis, landskika og bók,
ekki aðeins bók, heldur einnig land
til að rækta. Hann skildi sambandið,
sem þurfti að vera milli skólanna og
hins starfandi lífs, og enn í dag kall-
ar þetta sama verkefni á okkur öll:
Að tengja skólana við lífið. En hvern-
ig eigum við að fara að því? Hvern-
ig eigum við að fara að því að flytja
meira líf inn í skólastofuna? Þessari
spurningu er erfitt að svara. En ég
vil þó minnast á nokkur atriði og ég
ætla að byrja á sjálfri skólastofunni:
IV.
Það er vissulega mikilvæg ganga,
þegar lítið 7 ára barn fer fyrst í skóla,
og skiptir því miklu, að sú ganga tak-
ist vel og að umskiptin verði sem
minnst. Þarna kemur margt til
greina, og meðal annars umhverfið,
sjálf skólastofan. Við skulum gera
ráð fyrir því hér, að öll skólabörnin
komi frá góðum heimilum, og jafnvel
þótt mörg þeirra komi frá fátækleg-
um heimilum, fylgir þeim þó alltaf
sú hlýja, það öryggi og sú vellíðunar-
kennd, sem skapar frið og jafnvægi í