Ársrit um starfsendurhæfingu - 2023, Blaðsíða 28

VIÐTAL
TILKOMA VIRK TÍMAMÓT
Í STARFSENDURHÆFINGU
HELGA EYSTEINSDÓTTIR forstöðumaður Hringsjár
Helga opnar inn í kennslustofur sem eiga það sameiginlegt
að vera ekki fyrir fjölmenna bekki enda segir hún markmiðið
hjá Hringsjá að hafa ekki of marga nemendur í hverjum hópi.
Einnig er þarna góð aðstaða fyrir margþætta kennslu og
endurhæfingu – sem og fyrir þá sem starfa hjá Hringsjá.
Húsnæði Hringsjár er tvískipt, við Helga göngum eftir litríkum
gangi inn í álíka stórt rými þar sem þjónustuþegar sem eru
á styttri námskeiðum eða á matsbraut hafa sína sérstöku
og þægilegu aðstöðu til náms og endurhæfingar, einnig þar
eru kennslustofur, í þeirri stærstu er kennt bókhald. Þá er
tölvuherbergi, skrifstofur fyrir náms-og starfsráðgjafa sem og
iðjuþjálfa og annað starfsfólk og loks alrými þar sem er hægt
að halda fyrirlestra en líka sitja og spjalla.
HRINGSJÁ, HÚSIÐ SEM VIÐ HEIMSÆKJUM
AÐ HÁTÚNI 10D BER NAFN MEÐ RENTU.
ÞAR HITTUM VIÐ HELGU EYSTEINSDÓTTUR
FORSTÖÐUMANN SEM EKKI HEFUR NEINAR
VÖFFLUR Á HELDUR DRÍFUR Í AÐ AÐSTAÐAN
SÉ SKOÐUÐ ÁÐUR EN SPJALL VIÐ HANA UM
STARFSEMINA HEFST.
Við hittum fyrir ýmsa á þessari vegferð, til
að mynda lesblindusérfræðing sem einmitt
er að skila af sér greiningum nokkurra
aðila. Þessi dagur er reyndar sérstakur því
lokað er fyrir vatnið og skapar það eðlilega
nokkurt uppnám vegna salernismála. „En
það lagast nú fljótlega,“ segir Helga og
brosir. Eftir þessa vettvangskönnun snúum
við aftur til skrifstofu Helgu með viðkomu
hjá nýrri kaffivél.
Nýtt þróunarverkefni í samstarfi
VIRK og Hringsjár
„Í upphafi er gert stöðumat hjá þeim
sem leita til Hringsjár í námsgreinunum
íslensku, ensku og stærðfræði. Um
sextíu prósent þeirra sem koma hingað
í endurhæfingu koma að tilvísun VIRK,
aðrir sem hingað leita hafa ríkissamning
sem Vinnumálastofnun heldur utan um.
Að mínu mati var tilkoma VIRK árið 2008
beinlínis tímamót í starfsendurhæfingu
á Íslandi. Þar ríkir stefna sem skilar
samkvæmt nýlegum könnunum um áttatíu
prósent þjónustuþega út á vinnumarkað
eða í nám því tengdu.
Mér finnst VIRK vera einskonar regnhlíf
yfir endurhæfingarferli eins og það gerist
best í okkar samfélagi. Hringsjá var fyrsta
starfsendurhæfingastöðin sem gerði
samning við VIRK þegar sú starfsemi
hófst. Samstarfið hefur frá upphafi verið
mjög gott,“ segir Helga þegar við erum
sestar saman yfir kaffibolla til að ræða um
starfsemi Hringsjár.
„Núna erum við með þróunarverkefni
í gangi í samstarfi við VIRK, braut fyrir
fólk af erlendum uppruna. Þetta er mjög
spennandi verkefni sem vonandi er komið
til að vera. Þar er gert raunhæft mat á
þeirri færni sem viðkomandi býr yfir. Það er
verið að þróa þetta áfram en margt hefur
heppnast vel,“ heldur Helga áfram.
„Við fáum frá VIRK einstaklinga frá alls
konar löndum og oft með erfiða lífsreynslu
að baki. Flestir tala eitthvað smávegis í
íslensku en oft er menningarmunurinn
mikill. Það veldur ekki erfiðleikum nema
helst hvað starfsreynslu varðar. Þau
störf sem fólkið hefur gengt á sínum
heimaslóðum eru kannski ekki til hér.
Við þurfum þá að finna vinnu sem á
einhvern hátt tengist því starfi sem fólkið
áður gegndi þannig að hægt sé að yfirfæra
þá reynslu og þekkingu sem viðkomandi
býr yfir. Sumt af þessu fólki hefur lokið
námið í hinum ýmsu fræðum. Við erum með
náms- og starfráðagjafa til að athuga hvort
hægt sé að fá það nám metið hér og hvernig
hægt sé að draga þessa þekkingu fram í
ferilskránni þannig að það nýtist í ferlinu.
Oft er fólk erlendum uppruna með ótrúlega
góða starfsreynslu að baki en hefur ekki
fengið að njóta sannmælis á vinnumarkaði
hér. En þetta er stundum flókið og erfið
áfallasaga að baki. Þessi nýja braut stendur
yfir í tvo mánuði og gengur töluvert út
á að kynna íslenskt samfélag. Við fáum
félagsfræðikennara til að segja fólkinu
hvernig samfélagið er uppbyggt og félags-
ráðgjafa til að segja því frá réttindum og
skyldum á vinnumarkaði hér. Síðan þarf
að hjálpa viðkomandi að gera ferilskrá.
Mikilvægt er að fólk fái tækifæri til að læra
grunnatriðin í íslensku, þess vegna leggjum
við mikið upp úr umræðum um dagleg
málefni.
Fólk hefur oft mikla þörf fyrir
að segja frá
Í fyrsta hópnum sem kom hingað í þessum
erindum voru bara konur. Margar þeirra
voru einangraðar en þarna myndaðist oft
fallegur vinskapur. Konurnar eignuðust
vinkonur sem voru í sömu stöðu og þær.
Mér finnst að slíkt sé stór hluti af endur-
hæfingu þjónustuþega af erlendum
uppruna. Sýna þeim að heimurinn er stærri
hér á Ísland en virðist. Við höfum farið með
þessa hópa, til dæmis í Alfreð til að kynna
þeim störf sem þar eru í boði.
Við höfum sýnt þeim mismunandi
vinnustaði og einnig heimsótt Rauða
krossinn þar sem unnið er sjálfboðastarf.
Borgarbókasafnið er einnig með flottar
kynningar. Við reynum að víkka sjóndeildar-
hring þeirra varðandi hið nýja umhverfi
sem það er komið í. Þetta er vandasamt
verkefni. Fólk er að frá mismunandi
menningarheimum en á það sameiginlegt
að vilja þjálfa sig í að tala á íslensku.
Yfirleitt hefur fólk af erlendum uppruna
sem hingað leitar ríka þörf fyrir að segja
frá reynslu sinni. Það er þakklátt og hefur
oftast mikla löngun til að komast út á
vinnumarkaðinn og vera gildir samfélags-
þegnar. Ég vona að Íslendingar taki
almennt vel á móti fólki af erlendum
uppruna. Við erum satt að segja hreykin
af að geta boðið upp á svona heilstæða
starfsendurhæfingu fyrir þennan hóp.
Hvað varðar þetta þróunarvekefni hef
ég hins vegar áttað mig á að sumir sem
koma þurfa lengri tíma. Ég hef fyrir mitt
leyti áhuga á að þróa þetta verkefni lengra
í samstarfi við VIRK ef unnt er. Þegar
Íslendingar hafa lokið matsbrautinni þá
koma þeir stundum hingað í skólann
eða fara á námskeið en fólk af erlendum
uppruna fær bara þessa tvo mánuði og
síðan tekur ekki neitt við hér.
Það er erfitt að koma í nýtt samfélag eftir
að hafa unnið jafnvel sérhæfð störf á sínum
heimaslóðum. Þá er fyrir hendi fræðilegur
grunnur sem væri hægt að nýta, einkum ef
viðkomandi nær tökum á íslensku. Þetta er
vissulega flókið og oft erfitt að finna starf við
hæfi ef tungumálaerfiðleikar eru til staðar.“
Er meira af konum en körlum sem sækja til
ykkar frá VIRK?
„Lengi vel leituðu fleiri konur til Hringsjár
en karlar – áttatíu prósent á móti tuttugu
prósent. En síðustu árin hefur þetta verið
nokkurn veginn jafnt. Á síðri árum hefur svo
komið til sögunnar fólk af öðrum kynjum
sem hafa hér samheitið „aðrir“.
Á matsbrautinni fyrir Íslendinga eru karl-
menn nú í meirihluta. Hingað koma gjarnan
drengir sem hafa útskriftast úr grunnskóla
en geta ekki enn lesið sér til gagns. Ekki
Okkar hlutverk er ekki síst að finna
hvar styrkleikar fólks liggja. Við reynum að
fá fólk til að hætta að hugsa um hvað það
getur ekki en hugsa þess í stað um hvað
það getur.
54 55virk.is virk.is