Úrval - 01.04.1973, Side 48

46
heldur en aö gera skyssu, sem frestaöi
aögerðum viö vandamálinu.
Þeir eru sér einnig meövitandi um
sum vandamál, sem þaö mundi valda I
samfélaginu, ef vöxtur yröi enginn.
Þeir gefa i skyn, aö skipta mætti
tekjum milli rikra þjóöa og fátækra og
innan einstakra rikja, þannig aö
jöfnuður yröi méiri. Þeir mæla einnig
með þvi, aö framleiðslunni veröi
breytt þannig, aö minni áherzla veröi
lögö á iönaöarframleiöslu en meiri á
félagslega þjónustu. Meö þessu ætti aö
draga úr sviðanum, sem þaö ylíi, ef
hagvöxtur yrði enginn, en þvi miöur
rekja þeir ekki Itarlega, hvað þeir
eiga viö með þessum tillögum, svo
ákafir eru þeir aö gera spádóma sina
eins áhrifamikla og unnt er.
Rannsókn á þvi reikningsdæmi, sem
sett er I fram I „Takmörkunum”
verður að byrja meö þvi að athuga
með gagnrýni, hvaða forsendur
höfundar hafa gefiö sér. Augljóst er,
aö slikt dæmi er aldrei fullkomnara en
forsendurrar, sem hafa veriö notaöar.
Rannsókn okkar leiddi i ljós, aö
margar forsendurnar eru ekki
byggðar á visindalegum rökum og
notkun staöreynda var oft kæruleysis-
leg. Þetta á einkum við þær forsendur,
sem höfundar gáfu sér varðandi
auðlindir, sem ekki er unnt að endur-
nýja, og mengun. Við komumst einnig
aö þvi, aö dæmið fer mikið eftir
þessum forsendum, þó að höfundar
haldi öðru fram. Leiðréttingar, sem
gerðar væru með skynsemi á þessum
forsendum, eins og t.d. fólksfjölgun,
auölindum og mengun, gætu frestað.
hruninu sem spáð er i 100 eða 200 ár til
viðbótar, jafnvel þó að menn
samþykktu aðferðir höfunda yfirleitt
ella. Og I þessu sambandi geta 100 ár i
viöbót verið jafnmikilvæg og viðbótar-
sekúnda getur verið fyrir ökumann i
ÚRVAL
umferðarhættu. Þaö gæti gjörbreytt
ástandinu.
Fólksf jölgunin.
Þaö er rétt i „Takmörkunum”, aö
fólksfjöldinn hefur stööugt vaxiö
hlutfallslega ár frá ári siðustu öld og
haldi vöxturinn áfram eins og nú er
mun núverandi ibúafjöldi heims ( 3,7
milljarðar ) tvöfaldast á næstu 35
árum. En þótt þess konar forsendur
séu sæmilega rökréttar um miölungi
langan tima, tekur dæmiö ekki
nægilegt tillit til fjölmargra atriöa,
sem hafa áhrif á fólksfjölgun og munu
sennilega hafa áhrif á lengri tima og
jafnvel skipta máli á skömmum tlma.
Fyrst mætti nefna, að rannsóknir á
viökomu benda til þess, aö hún sé nú
þegar minnkandi I mörgum löndum.
Af 66 löndum sem áreiðanlegar
skýrslur hafa borizt frá, er minnkun i
hvorki meira né minna en 56 löndum.
Flestir fræöimenn um fólksfjöldatölur
eru á einu máli um, aö á þessum ára-
tug muni draga úr fólksfjölguninni,
svo að á næsta áratug' muni veröa
minni fjölgun, fyrst litiö eitt minni en
siðar mun minni.
Enn fremur er einn aöalþáttur þess
reiknings um mannfjölgun, sem
„Takmarkanir” eru byggðar á, sá, að
efnahagslegar stæröir eins og til
dæmis iðnaðarframleiðslan og
þjónusta, sem veitt er, ráði mjög
miklu um fæðingar - og dánartölur i
heiminum. i þessu dæmi er aðeins
unnt aö draga úr fólksfjölgun með þvi
að auka iðnaðarframleiðslu á hvern
Ibúa. Sé þetta gert, vex jafnframt
þjónusta, meðal annars menntun, sem
hvorttveggja skapar grundvöll fyrir
fjölskylduáætlunum og andrúmsloft,
sem þarf til þess að þær geti komið að
notum. Litill gaumur er gefinn þeim
möguleika, sem margir fræðimenn