Úrval - 01.04.1973, Síða 94

92
ÚRVAL
Hann var nú að koma heim eftir
fjðgurra ára nám erlendis. Má ætla, að
honum hafi verið létt innanbrjósts, er
hann stóð á þiljum og virti fyrir sér
dökkar útlinur Reykjanesskaga. Og
hvi skyldi hann ekki horfa björtum
augum til framtíðarinnar? Hverju
máli skipti, þótt hann væri dálftið
þrekaður eftir sjóferðina? Slikt færi
fljótt af, — i mesta lagi að hann hefði
sjóriðu fyrsta daginn i landi. I fórum
siflum hafði hann konunglegt
veitingarbréf fyrir Snæfellsnessýslu,
og þar mundi hann bráðlega taka að
gllma við þau verkefni, er embættiö
færði honum á hendur. Norður i
Eyjafirði biðu hans elskulegu
foreldrar, og stór og voldugur
frændgarður mundi tryggja honum
frama I starfi.
bótt Espólin kveddi Kaupmanna-
höfn með nokkrum söknuði, hafði dvöl
hans þar ekki ætið verið sem felldust.
Margt hafði þar á dagana drifið, og
sennilega hefur ekki mátt miklu
muna, að þessi ungi maður fetaði þann
breiða stig ævilangs iðju- og umkomu-
leysis, sem varð hlutskipti allt of
margra Islenzkra námsmanna á þeim
timum, þvi að landinn uggði stundum
ekki að sér I glaumnum og gleðinni i
Höfn, svo sem kunnugt er.
Þrettán vetra aö aldri hafði Espólin
verið komiö fyrir I heimaskóla hjá
séra Einari Thorlaciusi á
Grenjaðarstaö. Siðar var honum
komiö til náms i Odda hjá frænda
sinum, séra Gisla Þórarinssyni, en
ekki lét hann vel af vistinni þar. Segir
Espólin siðar i ævisögu sinni — sem oft
verður vitnað til hér á eftir — að „þar
lærði hann það eitt aö kynnast við
nokkra heimskingja.” Siðar var
piltinum komið i læri hjá séra Jóni
Jónssyni á Núpufelli, sem þá var
orðinn gamall maður, en trúmaður
mikill og lærður vel.
Veröur sennilega að telja föður
Espólins, Jóni Jakobssyni, sýslumanni
Eyfirðinga, það til sérvizku að senda
son sinn ekki i almennan skóla, en
hann taldi, að það myndi spilla siðferöi
drengsins. Siðar á árum virðist sem
Espólin hafi þótt miður að hafa verið
svo einangraöur I æsku, þar eð fyrr
mundi hann ella „hafa lært siðferði
með öðrum mönnum.”
Nitján ára aö aldri útskrifaðist hann
frá séra Jóni á Núpufelii. Fýsti hann
þá mjög að fara utan til frekara náms,
og hafði hann til þess samþykki föður
sins.
Var þó mjótt á munum, að honum
yrði að þeirri ósk sinni að svo stöddu,
þvi að um það leyti, er haustskip fóru
utan, tók hann brjóstveiki mikla og lá
þungt haldinn. Samt sem áður dreif
hann sig á skipsfjöl með harðræðum,
viröist hann hafa haft gott af sjávar-
loftinu, þvi að til Hafnar náði hann þvi
sem næst heill heilsu.
Er til Kaupmannahafnar kom, fékk
hann ókeypis húsnæði á Garði. Hafði
hann i fyrstu hægt um sig þar og
blandaði litt geði við aðra stúdenta,
þvi að „allóvanur var hann öllum
selskap.”
Segir nú fátt af högum hans fyrst um
sinn. Prófi i heimspeki og málfræði
lauk hann með lofi árið 1789. En á öðru
dvalarári hans i Höfn tók hann að
hneigjast að' þessa heims lysti-
semdum. Segir svo i ævisögunni,
að þá hafi hann farið að bragða áfengi.
Sinnti hann náminu litt en safnaði
skuldum. „Komst hann nú i kunnleika
við danska stúdenta, og segir hann svo
sjálfur, að miklu betur gætist sér að
þeim en hinum islenzku, þvi jafnan
virtist sér öfundarþótti með þeim og
leiðinlegt kyrrlæti. — En fyrir þvi