Varðberg - 08.01.1944, Qupperneq 1

V
VABBBEBB Wkincsprent h.f. * 1 RITNEFND: Jóhann Sœmundsson, Lúðvíg Guðmundsson, Magnús Jochumsson, Pálmi Hannesson, Þorvaldur Þórarinsson. _
1. árgangur. Reykjavík, 8. janúar 1944. v- - ■ ■ /.—4■ tölubl
Ávarpsorð
Blað þetta, sem hér hefur göngu
sína, er fram komið af nauðsyn
þess fyrir þjóð vora, að tekin verði
upp einörð vörn og barótta gegn
hættum, sem henni eru búnar af
vaxandi ofstopaöflum, sem kæfa
vilja frjálsa hugsun og hindra rök-
ræður og gagnrýni í málefnum,
sem alþjóð varða.
í lýðveldis- og sambandsmál-
inu hafa slík öfl eigi skirrzt við að
siinga undir stól og leyna þjóðina
veigamildum gögnum, er miklu
mundu ráða um afstöðu hennar
við afgreiðslu þess, ef kunn yrði.
En um lausn þessa máls er þó
kraíizt einingar alþjóðar, án þess
og áður en henni hafi verið veitt-
ur þess nokkur kostur að kynna
sér og rökræða málavöxtu.
Með þessu er vegið að helgasta
rétti íslenzku þjóðarinnar, virðingu
hennar misboðið og aríborinni '■
réttarvitund hennar misþyrmt
freklega.
I sjálfstæðismálinu varðar
mestu, að þjóðin fjalli um það með
opin augu og vitandi vits. Fái hún
aðstöðu til þess. er tryggt, að hún
leysir það á þann veg, að hún
hlýtur af því farsæld og virðingu
sjálfrar sín, en traust annarra
þjóða.
Þeir, sem standa að þessu
blaði, telja það vera skyldu sína
að vera á varðbergi og gæta rétt-
ar og sóma þjóðarinnar, og munu
þeir leitast við að vara hana við
og verja gegn hætium, sem að
henni steðja, hvort sem ógnir þær
stafa að innan eða utan frá.
Bréf til stjórnarskrárnefndar
Vér undirritaðir snúum oss til háttvirtrar stjórnarskrárnefndar i þvi
skyni ac> henda á leið til lausnar sambandsmálsins, sem öll þjóðin ætti
að geta sameinast um, — óruggrar lausnar, þar sem hvorki sé gengið
á gerða samninga né notuð neyð sambandsþjóðar vorrar, en stefnt með
festu að fullu sjálfstæði Islands. Þótt vér förum ekki með neitt formlegt
umboð, er oss fullknnnugt, að vér bemm fram skoðanir fjölda kjósenda,
sem hugsað hafa þetta mál rækilega og alvarlegS.
Afstóðu þessara manna má lýsa svo i sem stytztu máli, að þeir eru
samþykkir ráðstöfunum Alþingis frá io. afríl 1940 og síðari lið þings-
ályktunar um sjálfstæðismátið og þingsályktun um stjórnskipulag Is-
lands, báðum frá iy. mai 1941, enda hefur engum mótmælum verið
hreyft gegn þeim ályktunum. Þeir vilja:
1. að Island verði lýðveldi,
2. að stofnun lýðveldisins verði hagað svo, að í engu sé vikið frá
gerðum samningum né drengilegri málsmeðferð,
y. að ekkert spor verði stigið í áttina til fyrri skipunar frá þeirri,
sem verið hefir siðan Danmörk var hernumin,
4. að öll þjóðin, verði einhuga um að fylgja stofnun lýðveldis til úr-
slita, með hverjum þeim ráðstöfunum, sem yrðu nauðsynlegar,
ef Danir skyldu bregðast á annan hátt en vænzt er við formleg-
um sambandsslitum.
Vér teljum að v'isu eftir sem áður æskilegast, að samningur sam-
bandslaganna verði ekki felldur úr gildi, fyrr en að afstöðnum viðræðum
við Dani. En því atriði viljum vér ekki halda til streitu, ef samkomulag
gæti náðst, af þvi að með tilvísun í ályktanir Alþingis frá -1^28 og
lyyj, sem ætla má, að sýni þjóðarviljann fyrir styrjöldina, má ganga
að þyt visu, að umræður hefðu ekki leitt til framlengingar neins hluta
samningsins, þótt fram hefðu farið, og i ályktunum Alþingis frá iy.
maí 1 g)4i má telja fólgna kröfu um endurskoðun, en sá skilningur hef-
ir verið viðurkenndur af þáverandi forsætisráðherra Dana og honum ekki
mótmælt af þáverandi rikisstjórn íslendinga. Um leið og vér teljum
sjálfsagt að nota tímann til þess að undirbúa stofnun lýðveldisins sem
vandlegast, viljum vér láta hana fara fram með þeim hætti, sem örugg-
astur og sæmilegastur er fyrir þjóðina, svo að hvorki sé hætta á áminn-
ingum annarra rikja nú né eftirköstum síðar vegna meðferðar málsins.
Samkvæmt framangreindu leggjum vér fram eftirfarandi tillögur:

ZJ