Upp í vindinn - 01.05.2017, Blaðsíða 60

Upp í vindinn
Hlutverk verkfrœðinnar
í sjálfbœrri þróun
Vitundavakning hefur átt sér stað í samfélaginu varðandi þau áhrif sem nútí-
ma lifnaðarhættir hafa á umhverfið og mörg góð skref hafa verið stigin í rétta
átt til að takmarka þau. Þar má sem dæmi nefna umtalsverða aukningu í flok-
kun sorps undanfarin ár, vitundavakningu um plastnotkun og ný samþykktan
Parísarsáttmálann um loftslagsmál. Öll viljum við að sjálfsögðu ná settum mark-
miðum en við íslendingar eigum það þó til að vera stórtæk í orðum en að fylgja
þeim takmarkað eftir með verkum. Oft getur nefnilega verið erfltt að líta í eiginn
barm og sjá hverju þarf að breyta, auðveldara að fela sig bakvið gnægð af en-
durnýjanlegri orku og halda því fram að þar með sé takmarkinu náð. Það er þó
ljóst að vistspor hins almenna íslendings er með þeim stærri í heiminum og því
töluvert sem má bæta.
Ábyrgð verkfræðinnar
Verkfræðin hefur í gegnum tíðina skapað mikið af þeim þægindum sem við
vildum ekki vera án í dag. Hún hefur á sama hátt valdið mörgum af okkar stærstu
umhverfisvandamálum s.s. mengun lofts og lagar og ágangi á náttúruauðlindir.
Verkfræðin hefur nefnilega lagt áherslu á tæknilegar úrlausnir en hugsað minna
út í möguleg áhrif þeirra á umhverfi okkar til framtíðar. I dag er það orðið nokkuð
ljóst að til þess að hægt sé að tryggja velferð til framtíðar þurfum við að þróast in-
nan þolmarka náttúrunnar og því þarf að verða breyting á lifnaðarháttum. Þó svo
að áskorunin sé þverfagleg þá mun verkfræðin eiga stóran þátt í þessari þróun.
Vitundavakning um ábyrgð verkfræðinga er víða komin lengra á veg en hér-
lendis. Víða erlendis er boðið upp á námsgráður sem byggja á sjálfbærri þróun
og margar verkfræðideildir hafa innleitt áfanga byggða á þeirri hugmyndafræði
inn í sitt grunnnám. Fjöldi verkfræðistofa, bæði stórar og smáar, hafa áttað sig
á auknum kröfum um góða frammistöðu í umhverfismálum og því hefur það
færst í aukana að ráðgjafar á sviði sjálfbærrar þróunar séu hafðir með við úrlausn
verkefna. Hérlendis er þó enn töluvert í land þar sem skilningur á hugtakinu og
viljinn fyrir breytingum er ekki almennur. Það er hinsvegar kominn tími til að
við vöknum upp frá þeim draumi að við séum að gera allt vel nú þegar, brettum
upp ermar og látum verkin tala.
Stefnum á að gera betur
Það er ekkert því til fyrirstöðu að við íslendingar stöndum jafnfætis nágrön-
num okkar, eða framar, þegar kemur að umhverfismálum og uppbyggingu sem
byggist á sjálfbærni. Til þess að úr því verði þurfa þó verkfræðingar að aðlaga
sig að því að sjálfbær þróun sé höfð að leiðarljósi við tæknilegar úrlausnir. Stór
þáttur í að ná fram breytingum er hugarfarsbreyting, bæði verkfræðinga og an-
narra, að hugsað sé út fyrir rammann í hverju verkefni og litið á heildarmyndina.
Slík hugarfarsbreyting krefst þjálfunar og þverfaglegrar samvinnu en ekki síst
vitundavakningar. Verkræðin mun gegna mikilvægu hlutverki í að skapa framtíð
sem gerir okkur kleift að lifa við þau þægindi sem við lifum við í dag án þess að
hafa neikvæð áhrif á umhverfið.
Lausnir sem þróaðar hafa verið út frá hugmyndafræði sjálfbærrar þróunar
eru fjölbreyttar og að flnna víða um heim. Dæmi um slíkar lausnir er ólympíu-
EFTIR
Söndru Rán
Ásgrimsdóttur
Sjálfbœmiverkfrœðingur
hjá Mannvit
60