Mímir - 01.06.1967, Page 42

leggst yfir votlendisjurtir á haustin. Fundvísi
skáldsins lætur ekki að sér hæða.
Ellefta ljóð: Og hvað er það sem leysir fjötur
landsins? Astin, hún „fer á undan / og beygir
klettana". Hún er hið eina sem gemr fegrað
mannlífið: „þeirra er kærleikurinn mesmr", seg-
ir posmlinn. Maðurinn verður að leita út fyrir
sjálfan sig, annars er sál hans hætt:
Einn sér
eyðist tónninn og deyr,
í fylgd með öðrum
aldrei.
Leið hans
liggur burt
frá þögninni.
Þannig er ástin hið frelsandi afl, sem leysir
manninn undan fargi þagnar og tómleika. Sú
mynd, sem hér er brugðið upp af jafngamal-
kunnugu yrkisefni, er hárfín og áhrifarík.
Og þá er komið að tólfta og síðasta ljóði
Landslags. Ég tel rétt að taka það hér upp í
heilu lagi:
Og á dagsbrún hljómaldar
hillir undir tónríkt sumar.
Hljóðnar langspil myrkursins.
Leikið frjálst land
af nýrri þjóð
inn í nýja tíð.
Þó hægt lengist ljóðsins vaka
og líf mitt sé bundið
í klaka
ber orð þitt ljósið
fram,
en leggur ekki þögn
í götu þess.
Þytur yfir vötnunum.
Verði hljómur,
segir töddin.
Og himinninn
iyftir tónsprotanum.
Með þessu bjarta og hljómríka líkingamáli
lýkur ljóðaflokknum. Risin er ný öld, hljómöld;
landið og þjóðin eru endurfædd. Eins og him-
inninn færir jörðu landið að gjöf, er það hann,
sem stjórnar hljómkviðunni. Það er sannfæring
skáldsins, að maðurinn sé þess ekki umkom-
inn einn; hann verður að hafa trúarlegan stuðn-
ing. Þegar allt hefur brugðizt, er athvarf einung-
is í lifandi trúarvissu. Og skáldið er bjartsýnt:
ef mannkynið skilur nauðsyn friðar og eining-
ar, ber orð þess Ijósið fram.
Ég hef nú gefið lesendum örlitla hugmynd um,
hversu þessi ljóðaflokkur Þorgeirs Sveinbjarn-
arsonar er gerður. Vel er mér ljóst, að umsögn
mín er harla ófullkomin, en hér verður að láta
staðar numið. Ég vona, að þær tilvitnanir úr
Landslagi, sem hér eru birtar, nægi til að gera
lesendum ljóst, að hér er um merkilegan skáld-
skap að ræða. Landslag er persónulegur, hóf-
stilltur óður þroskaðs alvörumanns til lífsins og
Ijóssins; og það ber vitni um höfund, sem er
gæddur næmari skynjunargáfu og öruggari
smekk á íslenzkt mál en flest skáld, sem nú eru
á dögum.
Venjulega er út í hött að greina milli forms
og efnis í ljóðlist; og um Landslag er það að
segja, að slík aðgreining er nánast óframkvæm-
anleg. Ég sýndi áður dæmi þess, hversu höfund-
ur notar gamlar formreglur á frjálslegan hátt.
Sumstaðar er viðhöfð stuðlasetning, hálfrím og
jafnvel endarím, annarstaðar er slíku hafnað;
hvergi hnýtur lesandi um form ljóðanna: svo
fullkomlega fellur formið að efninu, eins og í
öllum góðum skáldskap. Það er raunar einn
galdur skáldskapar að fá lesandann til að gleyma
því, að hann hafi nokkurt form: Ijóðmálið
streymir fram eins og ósjálfrátt.
Ekki kann ég að nefna nokkurt íslenzkt
skáld eða skáldverk, sem orðið hefur höfundi
Landslags sérstök fyrirmynd; Þorgeir Svein-
bjarnarson er semsé furðu sjálfstætt skáld. Nátt-
úruskynjun hans kann að vera af líkum toga
spunnin og hjá Snorra Hjartarsyni og Hannesi
Péturssyni, þótt þar sé fráleitt um áhrif að ræða.
42