Tímarit lögfræðinga - 01.08.2024, Side 59

205
Arnljótur Ástvaldsson
Halda mætti því fram að með niðurstöðu sinni í H 2005:5200
(514/2005) (Skógræktarfélagið Hnúki) hafi Hæstiréttur slegið nokkuð
af þeim kröfum sem gerðar eru til sönnunar á tilvist almenns
félags, sem gerðar voru í tilviki Jafningjafræðslunnar 96 í H
2000:115 (339/1999) (Hitt húsið). Af báðum þessum dómum má
þó ráða að ef gögn máls sýna ekki fram á að til almenns félags
hafi stofnast þá getur viðkomandi aðili, og sú starfsemi sem
stunduð er undir hans nafni, ekki notið réttarstöðu almenns
félags.53 Hið sama á að líkindum við ef aðilinn heldur því sjálfur
fram að hann hafi ekki stöðu rétthæfs félags54.
Líkt og í tilviki skráðra félaga getur verið skortur á aðildarhæfi
sökum þess að almennu félagi hafi verið slitið. Í H 812/2015
(RR skil) hafði félag að nafni RR skil stefnt íslenska ríkinu og
tilteknu einkahlutafélagi vegna kostnaðar við söfnun úrgangs,
sem stefnandi taldi sig hafa borið umfram skyldu. Fyrir lá að
stefnandi hafði verið stofnaður á grundvelli stofnfundar, settar
höfðu verið samþykktir og stjórn skipuð. Almennt félag var
þannig til staðar. Hins vegar var talið að sýnt hefði verið fram á
að félaginu hefði verið slitið og brast félagið þannig aðildarhæfi.
3.3 Aðildarhæfi deilda eða eininga innan félaga
3.3.1 Almennt
Í dómaframkvæmd hefur nokkuð reynt á hvort tilgreindar deildir
eða einingar félaga geti notið aðildarhæfis með sjálfstæðum
hætti, þ.e. aðskilið frá félaginu sjálfu. Hefur einkum reynt á þetta
53 Til viðbótar má hér nefna H 103/1972 (Landeigendur Ytri-Njarðvíkur með
Vatnsnesi). Í málinu hafði tiltekið sameignarfélag stefnt Keflavíkurkaupstað
og landeigendum Ytri­Njarðvíkur með Vatnsnesi til greiðslu skaðabóta
vegna meints tjóns sem kom í ljós eftir kaup félagsins á lóð af kaupstaðnum
og landeigendum. Um aðildarhæfi landeigenda Ytri­Njarðvíkur með
Vatnsnesi komst Hæstiréttur svo að orði: „Undir rekstri málsins hefur ekkert
komið fram um það, hverjir landeigendur þessir séu, og ekki hefur því verið haldið
fram, að þeir hafi stofnað með sér félag, sem fara megi með varnaraðild þeirra
vegna í dómsmáli þessu og þar sem áðurgreindir þrír menn [landeigendur] séu
í fyrirsvari.“
54 Sjá hér niðurstöðu Hæstaréttar í H 7. september 2016 (546/2016)
(Sjálfstæðisflokkurinn fyrir hönd hóps íhaldssamra stjórnmálaflokka innan
Norðurlandaráðs).