Ný menning - 15.01.1946, Blaðsíða 11

NÝ MENNI.NG
11
skyldur þegnanna“ og hefjast á „rétti til
vinnu“, „rétti til hvíldar og hressingar,“
„rétti til elli-, örorku- og sjúkratrygg-
inga“, „rétti til menntunar“. Á meðal
réttinda þessara eru: „Jafnrétti allra
þegna Sovétríkjanna, án tillits til kyn-
stofns eða þjóðernis,“ (123. grein),
skoðana- og trúarbragðafrelsi (124.
grein), „málfrelsi, funda- og samkomu-
frelsi“ (125. grein) og að „friðhelgi
heimila og bréfhelgi er verndað með lög-
um“ (128. grein). Á meðal „skyldna
allra þegna“ er: „að hlýða lögum, hlíta
vinnuaga, rækja samvizkusamlega fé-
lagslegar skyldur, að varðveita og
tryggja hinn félagslega, sósíaliska eign-
arrétt“ og vernda og verja föðurlandið
(130.-—133. grein).
SkoíSanafrelsi og trúarbragðafrelsi.
Trúfrelsi er beinlínis tryggt með
lögum
Ef til vill er rétt að ræða nokkru nán-
ar um ákvæði stjórnarskrárinnar um
skoðanafrelsi og trúarbragðafrelsi. Hin
opir.bera kenning kommúnistaflokksins,
sem stjórnendur Sovétríkjanna heyra til,
er andtrúarleg; í annan stað var hin
grísk-kaþólska kirkja Rússlands ríkis-
stofnun á dögum keisarans. Hún var á-
þekk kaþólsku kirkjunni í öðrum lönd-
um, en átti ekki rót sína að rekja til
Rómar, heldur til kirkjunnar í Kon-
stantínópel á fyrstu öldunum eftir Krists
burð. Það var meðal fyrstu verka Sovét-
stjórnarinnar að gera aðskilnað ríkis og
kirkju og þjóðnýta allar kirkjueignir.
Enn fremur var endir bundinn á trúar-
bragðafræðslu í skólum, og ekki leyft að
kenna börnum trúarbrögð nema í heima-
húsum. Kirkjunni var heimilt að kenna
fullorðnum mönnum til prests, en bann-
að að halda skóla fyrir börn. Guðsdýrk-
un var þó ekki aðeins leyfð, heldur var
trúfrelsi beinlínis tryggt með lögum, og
sérhverjum trúarsöfnuði heimiluð afnot
af kirkjum, hvort sem um var að ræða
grísk-kaþólska menn, endurskírendur,
Gyðinga eða Múhameðstrúarmenn, ef
söfnuðurinn naut stuðnings eigi færri en
tuttugu manna. Réttur safnaða til þess
að iðka trúarathafnir að eigin vild var
staðfestur af nýju í stjórnarskránni frá
1936. Það er næg sönnun þess, að kirkj-
ur og trúfélög starfi tálmunarlaust í So-
vétríkjunum, að fáeinum dögum eftir
innrás Hitlers stóð það í blöðunum, að
tólf þúsund kirkjugestir í dómkirkjunni
í Moskvu hefðu beðið fyrir sigri þann
25. júní árið 1941, undir forustu tutt-
ugu og sex presta með Sergíus höf-
uðbiskup í broddi fylkingar og yfir-
menn hinna tveggja megindeilda, sem
rússneska kirkjan hefur greinzt í, hafi
skorað á alla kristna menn að styðja
stjórnina með ráðum og dáð. Sagt er,
að um þrjátíu þúsundir trúarsafnaða
séu í Sovétríkjunum, og um átta þúsund
kirkjur, gyðingasamkundur og musteri
Múhameðstrúarmanna séu notuð að
staðaldri.
KosningafyrSrkomuIag. Kosningar eru
almennar, beinar og leynilegar. Kosn-
ingarétt hafa allir, sem nátS hafa 18
ára aldri
Hvernig er þá stjórnarskipan Ráð-
stjórnarríkjanna, og hvemig er stjórnin
kosin? Hvert þorp og hver borg (stund-
um borgarhlutar) kjósa sér ráð á tveggja
ára fresti, og kjósa allir borgarar þorps-
ins eða bæjarins skriflega. Ráð þessi
stjórna málefnum staðarins, reka smáar
iðjugreinir á staðnum, hafa eftirlit með
skólum, sjúkrahúsum og sjúkrastöðvum,
byggingu húsa, viðhaldi vega og brúa,
hafa á hendi dómgæzlu í „alþýðudóm-
stólum“ á staðnum, sjá böraium fátækra
fjölskyldna fyrir fæði og klæðum. —
Þorpsráðin stjórna og líta eftir mörkuð-
um staðarins, hafa umsjá með bújörð-
urn í sínu umdæmi, einnig gæta þau
skóga og skógarhöggs. Á sömu lund eru
kosin ráð, er stjórna sýslum og héruð-
um. í hverju lýðveldi er æðsta ráð kosið
til fjögurra ára. Ráð þetta samþykkir
öll lög, er varða lýðveldið og velur þjóð-
julltrúaráðið, sem er eins konar ráðu-
neyti og er skipað forstjórum stjórnar-
deildanna, svo sem ráðuneytum land-
búnaðar, fjármála, heilbrigðismála,
kennslumála o. s. írv.
Æðsta löggjafarvald Ráðstjórnar-
sambandsins er í höndum Ríkisþings
eða Æðsta ráðsins, og skiptist það í tvær
. deildir. Efri deild er kölluð Sambands-
ráð, og er kosið til þess af öllum borg-
urum. Kjördæmum er svo skipt, að 1
fulltrúi er fyrir hverja 300 þús. kjós-
endur. Sambandsráð telur um 600 með-
limi, og kosningar eru fjórða hvext ár.
Neðri deild nefnist þjóðernaráðið. At-
hyglisvert er það, að ráð þetta veitir
hverju hinna stóru þjóðlýðvelda jafnt
atkvæðismagn, án þess að tekið sé tillit
til íbúafjölda lýðveldanna. Þjóðernaráð-
ið telur 570 meðlimi og er skipað full-
trúum 60 sundurleitra þjóðerna. Hvert
Sambandslýðveldi nefnir í það 25 full-
trúa, en sjálfstjórnarlýðveldin 11 full-
trúa hvert. Að auki geta sjálfstjórnar-
héruðin skipað 5 fulltrúa hvert og minni
þjóðflokkahéruð 1 fulltrúa hvert. Hvor
deildin um sig getur borið fram laga-
frumvörp, en ekki verða þau að lögum
nema báðar deildir samþykki.
Æðsta ráðið kemur venjulega saman
tvisvar á ári. Á sameiginlegum fundi
beggja deilda Æðsta ráðsins er kosin
stjórnarnefnd, er telur 35 meðlimi, og
fer nefnd þessi með stjórn og fram-
kvæmd laga. Á sama hátt er kosið þjóð-
julltrúaráð, eða ríkisstjórn. Ráð þetta
kýs sér formann, er skipar sömu stöðu
og forsætisráðherra í öðrum löndum.
Á stríðsárunum gegndi Stalín embætti
forsætisráðherrans, en áður hafði hann
aðeins verið ritari kommúnistaflokksins.
M. Kalínin, sem var upprunalega bóndi,
en síðar iðnverkamaður, er forseti
stjórnarnefndar Æðsta ráðsins, og gegn-
ir því forsetaembætti Ráðstjórnarríkj-
anna.
Upprunalega var kosið með handa-
uppréttingu á opnum kjósendafundum,
þar sem stungið var upp á frambjóðend-