Ný menning - 15.01.1946, Síða 14

Ný menning - 15.01.1946, Síða 14
NÝ MENNING 14 „Það, sem við höfum umfram þær, er, að við iátum einstaklingseðlið þjóna hagsmunum heildarinnar.“ Hann sagði mér síðan sögu um Val- erí Tsjkalov, sovjetflugkappann, sem flaug yfir Norðurpólinn til Bandaríkjanna. Þegar hann var á leiðinni til baka á franska stórskip- inu ,,Normandie“ var hann spurður af bandarískum fr-'.rþega: „Hve ríkur eruð þér?“ „Hundijað og sjötíu milljónir,“ svaraði Tsjkaloff. , „í dollurum eða rúblum?" spurði Bandaríkjamaðurinn. „Hvorugu,“ svaraði flugmaður- inn. „Fólki. Það vinnur allt fyrir mig, og ég vinn fyri.r það.“ Mörgum Bandaríkjamönnum finnst þetta vera áróður úr Pravda. En mikill meirihluti hinna 170 milljóna er á sömu skoðun og Tsjka- lov. I viðræðum við aðra Rússa reyndi ég að komast að raun um það, hvern- ig á því stóð, að byrjað var að leggja áherzlu á frumkvæði einstaklingsins. Sumir sögðu, að það hefði alltaf ver- ið gert, að byltingin hefði leyst geysi- legan sköpunarmátt úr læðingi. En margir röktu það til merkilegrar ræðu, sem Stalín hafði haldið. Hann sagði í ávarpi til liðsforingja, sem út- skrifuðust úr Frunzeháskólanum (æðsta hernaðarskóla Sovjetríkj- anna) árið 1935: „Félagar, við tölum of mikið um foringja. Við eignum þeim nærri því öll okkar afrek. Þetta er rangt og fölsun á staðreyndum. Ég vil, að við tölum um fólkið.“ Félagar, hið gamla vígorð „vél- arnar eru undirstaða alls“ er úr- elt. Við verðum að taka upp ann- að vígorð í þess stað: „Fólkið, hin- ir óbreyttu liðsmenn, eru undir- staða alls.“ Nú er kominn tími til þess, að við gerum okkur þessa Ijósa grein, að af öllum verðmæt- Fi'unze-háslcólinn í Moskvu um, sem til eru í heiminum, er mannfólkið dýrmætast." Þegar Stalín mælti þessi spaklegu orð, hófst hin mikla breyting. En hún varð ekki á svipstundu. En orð hans höfðu djúptæk og varanleg á- hrif. Ræða hans var prentujá og lesin oft óg víða, hún var rannsökuð og rædd. Flún olli því, að meiri áherzla var lögð á fólkið sjálft, — á þróun þess sem einstaklinga og samfélags- þegna. Á árunum fyrir stríð byrjuðu Rússarnir að gera sér grein f yrir mik- ilvægi sínu. Hinar þjóðir Sovjetríkj- anna tóku og að skilja mikilvægi sitt. Fólkinu óx sjálfstraust. Þetta þýddi ekki, að hverjum sem væri leyfðist að stíga upp á sápukassa og bjóða flokknum og stjórninni byrginn. En verkamennirnir í verk- smiðjunum voru beðnir um að segja álit sitt og koma fram með tillögur. Ef tillogur þeirra reyndust til bóta, voru þeir verðlaunaðir. I hernum voru það ekki liðsforingjarnir einir, sem kyntu sér herstjórn og hernaðar- aðferðir, hver einstakur hermaður varð að skilja alla hernaðaráætlun- ina jafnvel ogsitt eigið hlutverk. Það var vakinn áhugi meðal allrar þjóð- arinnar, áhugi á þekkingu, sjálfstján- ingu og skapandi störfum. í Sovjetríkjunum er enn mikið af mönnum, sem vinna einungis það verk, sem þeim er fyrirskipað. Það er jafnmikið af skriffinnum á hvern fermetra í Moskvu og er í Washíng- ton. Og rússneskir skriffinnar eru miklu verri viðureignar en banda- rískir, vegna þess að þeir kunna störf sín ekki eins vel og eru ókurteisari. En það er nú þegar orðið Ijóst, að Rauði herinn mundi ekki háía get- að unnið hina miklu sigya sína, ef hann hefði ekki verið búinn að losa sig við skriffinna og menn, sem ekk- ert hefðu gert nema það, sem þeim hafði verið skipað. í síðdegisrökkri í fyrravor stóð ég við hliðina á ungum hershöfðingja í R.auða herijum á hæðunum ofan við rústir Sevastopol. Orustunni um Krímskagann var nýlokið með glæsi- legum árangri. Hershöfðinginn braut saman herforingjaráðskortin sín, stakk þeim í vasann og talaði við mig nokkra stund. „Ég| var varla kominn af barnsaldri í síðasta stríði. Ég var kallaður til herþjónustu rétt í stiíðslokin. Við höfðum ekki hug- mynd um, hvers vegna við vorum að berjast. Við vorum eins og kvikfén- aður í sláturhúsi. Alveg eins. Ef for- ingi okkar var drepinn, var það fyrsta, sem okkur kom til hugar, að flýja undan merkjum og koma okk- ur þangað, sem við vorum öruggir. Við vildum ekki deyja. Við vissum ekki, hvers vegna við þurftum að deyja.“ Hershöfðinginn þagði nokkra stund. „Þér sjáið, hver mun- urinn er? Þér skiljið nú ef til vill, hvers vegna Sevastopol gat varizt svo lengi. Hermönnum Rauða hersins og Rauða flotans hefur verið kennt að hugsa og haga sér samkvæmt því. Við vitum, hvers vegna við berjumst. Við vitum líka, livers vegna það er nauðsynlegt, að við deyjum, ef til þess kemur.“ Útlendingar hafa fengið nægar sannanir fyrir því, að baráttuvilji

x

Ný menning

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ný menning
https://timarit.is/publication/1953

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.