Árbók Ísafoldar - 01.11.1946, Page 227
Jarðolía og efni eimd úr henni.
Jarðolla er nær eingöngu sambland af föstum, fljótandi og loftkenndum
kolvetnum. Hún finnst í jörðu víða um heim, og eru efni, sem úr henni eru
1 unnin, notuð sem aflgjafi véla og farartækja.
Eigi eru menn á eitt sáttir um það, hvernig jarðolian er til orðin.
Sumir álita, að hún sé mynduð úr kolum á þann hátt, að kolalög í miklu
dýpi hafi orðið fyrir áhrifum hita og olían eimzt úr kolunum við mjög háan
þrýsting. Aðrir ætla, að olían sé mynduð úr hræjum ýmissa dýra, sem lifðu
í sjónum á fyrri jarðtímabilum. Mun þessi siðari skoðun vera algengari.
Benzín — er tær litlaus vökvi, sem af er sérkennileg lykt. Það sýður, að
langmestu leyti, við 60—150° C., og er eðlisþyngd þess 0.65—0.75. Hitagildi
benzins er um 11000 hitaeiningar. Langmestur hluti benzíns er notaður
sem eldsneyti í hreyfla. Benzín er, sem kunnugt er, mjög eldfimt, og
verður að gæta ýtrustu varfærni við notkun þess.
Ljósasteinolía — sýður við 150—300° C. Eðlisþyngd er 0.75—0.82.
Ljósasteinolía er mestmegnis notuð til brennslu í heimahúsum, einkum til
ljósa, og sem eldsneyti í hreyfla.
Dieselolía — er brennsluolia, sem sýður mestmegnis við 30—350° C.
Hitagildi hennar er 10000 hitaeiningar og eðlisþyngd 0.82—0.94. Hún er
mestmegnis notuð til brennslu í hreyflum, einkum dieselhreyflum.
Smurningsolíur — eru notaðar til þess að minnka núning milli tveggja
hluta. Áður fyrr voru feitar olíur úr dýra- og jurtaríkinu algengustu
smurningsefnin, en nú eru olíur úr steinaríkinu langmest notaðar. •—
Myndin að ofan er af olíustöð h.f. „Shell“ á íslandi a Patreksfirði.