Hrafnista - 01.12.1948, Qupperneq 27

HRAFNISTA
9
Þegar ég fékk að
sitja í...
eftir Sœmund Ólafsson
Sunnan undir Reykjanessfjallgarðinum stendur
bóndabærinn Breiðabólstaðir, í sólríkum og grös-
ugum hvammi.
Hlíðin fyrir ofan bæinn og ásinn fyrir vestan
hann, birgja útsýnið í tvær áttir, en annars er víð-
sýnt heiman frá bænum. í austri blasir Ingólfsf jall
við, litlu sunnar Hekla, Tindafjöll, Þríhymingur,
Eyjafjallajökull og í suðaustri Vestmannaeyjar, en
í suður og suðvestur fellur Norður-Atlantshafið að
lágri og sendinni ströndinni.
Þar á ströndinni er hin fornfræga veiðistöð Þor-
lákshöfn. Um aldaraðir var Þorlákshöfn hið mikla
nægtabúr Ölfusinga og annarra Sunnlendinga.
Þangað sóttu í útver á vetrarvertíðinni flestir karl-
menn sunnanlands, sem vettlingi gátu valdið, þar
gerðust ævintýrin, sem hrifu hugi strákanna;
draumar þeira og vonir, snerust um þennan fræga
stað, þangað ætluðu þeir allir þegar þeir hefðu
aldur til. Þar ætluðu þeir að taka þátt í bænda-
glímum, búðarúski og græskulausum ærslum og
óspektum æskuglaðra manna. Þar ætluðu þeir að
taka þátt í kappróðrum og barningi, verða nafn-
togaðir ræðarar, frammámenn, og formenn. Þang-
að ætluðu þeir að sækja aflann í greipar Ægis,
draga þorskinn, blóðga hann, hausa og fletja, salta
eða herða og færa hann að lokum heim sem björg
í bú ýmist í líki skreiðar, trosfisks eða í beinhörð-
um peningum.
Heiman frá Breiðabólstað blasir Þorlákshafnar-
víkin við. Nesið sem skýlir henni fyrir suðvestan
áttinni er láglent. Yzt á tanganum var hlaðin mik-
il varða úr fjörugrjóti. Varða þessi var leiðarvísir
sjómanna þegar þeir voru á miðunum og þeim því
til mikils gagns, en heiman frá Breiðabólstað var
hún til prýðis á lágri og sléttri ströndinni og gaf
henni sérkennilegan svip. Þegar gott skyggni var,
var hægt að fylgjast með því að heiman frá Breiða-
bólstað, þegar skipin reru og komu að.
Frá því að ég fyrst mundi eftir mér, reri faðir
minn í Höfninni. Hann sagði mér margar sögur úr
verinu, sögurnar voru af miklum afla, vondum
barningi, mikilli siglingu og fleiru. Ég fylgdist því
af miklum áhuga með því sem gerðist í Höfninni
og hægt var að sjá að heiman frá bænum. Oft
færði ég það í tal við föður minn, að ég fengi að
fara með honum á sjóinn einn róður, mér til gam-
ans. Hann tók því jafnan vel og kvað það sjálfsagt,
þegar ég væri orðinn stærri.
Atvikin höguðu því þannig, að þegar ég var
kominn á fermingaraldur og því nógu gamall til
þess að fá að sitja í, þá var faðir minn hættur að
fara í útver um nokkurra ára bil. Hann bað því
kunningja sinn, Magnús Jónsson bónda frá Hjalla,
sem þá var formaður í Höfninni, að lofa mér að
fljóta með honum einn róður, og gekkst Magnús
inn á það.
Það mun hafa verið fyrstu dagana í maí, sem
ég lagði af stað að heiman eldsnemma til þess að
láta þann mikla draum minn rætast að koma á
sjó. Veður var fagurt, heiðskýrt og andvari af
norð-austri. Frá Breiðabólstað og fram í Þorláks-
höfn er um klukkutíma og tuttugu mínútna gang-