Hrafnista - 01.12.1948, Síða 31

HRAFNISTA
13
af mér árina og ætlaði að reka mig af þóftunni. En
formaður hló að okkur og sagði við hásetann:
„láttu strákinn reyna aftur“, og hlýddi hann því.
Nú tókst mér betur og komst ég upp á áralagið
og réri eftir megni um hríð. Nú leið inér betur,
sjóveikin hvarf o.g mér batnaði í hausnum. Það
sem eftir var af leiðinni í land fékk ég að hvíla
austurrúmsmennina öðru hvoru, svo að kuldinn
og sjóveikin náði ekki tökum á mér aftur.
Eftir alllangan, og að mér fannst strangan, róð-
ur, komum við aftur austur fyrir hornið, þaðan var
vindur liðugur í land og var þá sett upp formastr-
ið og siglt inn undir vörina, en þá var mastrið fellt
og róinn síðasti spölurinn.
Þegar beigt var inn í vörina lögðu framámenn-
irnir upp árarnar og tóku til kolluböndin, hring-
uðu þau upp og brugðu hringnum upp í olnbogabót
þeirrar handar, sem vissi að birðingnum, þegar
þeir höfðu hlaupið fyrir borð í lendingunni. Þeir
settust klofvega á öldustokkinn sinn hvorum meg-
in tilbúnir til að hlaupa út úr skipinu og taka af
því mestu ferðina í lendingunni og ýta því aftur
á flot í skyndi ef það stæði að framan.
Jafntímis því sem skipið kenndi grunns að fram-
an tók formaður stýrið frá og greip krókstjakann,
með honum hélt hann afturenda skipsins réttum í
vörinni en framámennirnir héldu framendanum
réttum og gættu þess að skipið stæði aldrei að
framan. Þannig var skipinu haldið í vörinni á með-
an fiskurinn var seilaður. Hásetarnir lögðu nú upp
oig skutu árunum fram með skipssíðunni upp í
flæðarmálið, þar tók landmaðurinn á móti þeim
og bar þær undan sjó.
Þegar hásetarnir voru lausir við árarnar gripu
þeir til seilarólanna og settu á þær seilarnálarnar
og seiluðu fiskinn. Það verk var framkvæmt á þá
lund að seilarnálinni, sem venjulega var úr hval-
beini, var stungið undir kinn fisksins og í gegnum
annað augað. Á hverja seil voru settir allt að fimm-
tíu fiskar. Seilarnar voru að lokum dregnar undan
sjó, og þá hófst setning skipsins. Til aðstoðar við
setninguna var notað igönguspil, (kafstan) á spil-
inu voru fjórar álmur og gengu nokkrir menn á
hverja þeirra og ýttu þeim á undan sér í hring.
Spilið vatt dráttartaugina upp á sig um leið og því
var snúið. Þeir hásetar, sem ekki voru á spilinu
studdu skipið og léttu undir setningunni með því
að bakka það. Aðrir settu hlunna undir skipið svo
að það drægist ekki í mölinni. Öllum þessum vinnu-
brögðum stjómaði formaðurinn með æðrulausri
festu, og með rólegum fyrirskipunum. Þegar búið
var að setja skipið og veita því venjulegan um-
búnað á flórunum, var fiskurinn borinn upp á
skiptivöUinn.
Að uppburðinum unnu hásetarnir, en formaður
gekk til búðar þegar búið var að setja skipið. Fisk-
urinn var borinn í byrðarólum. Byrðarólarnar
vou úr gildu snæri með töpp á öðrum endanum.
Tappalausa endanum var brugðið á augað á seil-
arólinni og fiskurinn látinn renna á milli ólanna.
Hásetarnir báru bak og fyrir, mér fannst undrun
sæta hvað mikið þeir gátu borið í hinum þungu
skinnklæðum upp brattann og lausan malarkamp-
inn. Þeir lyftu hver á annan til skiptis. Þeim var
mikill metnaður í því að bera sem mest, því hver
vildi vera annars jafnoki.
Mér sýndist þeir allir bera furðu stórar byrðar
en þó sýndist mér Helgi í Forsæti og Sigursteinn
fara léttilegast með sýnar byrðar, enda voru þeir
báðir risar á vöxt og kraftalegir mjög. En stærstu
byrðina held ég að lítill maður og þéttur á velli
hafi borið, en hvað hann hét man ég ekki. Meðan
allt þetta gerðist var ég þögull áhorfandi oig fylgd-
ist af óblandinni ánægju og með vökulli eftirtekt
með hverju handtaki og fyrirskipan. Ég bar mikla
lotningu fyrir þessum mönnum og vinnubrögðum
þeirra, þeir unnu af kappi og fjöri og voru sífellt
að keppast um það að afkasta sem mestu, enginn
vildi liggja á annars liði.
Þegar uppburðinum var lokið, héldu allir til búð-
ar og mötuðust áður en fiskaðgerðm hófst. í búð-
inni var glatt á hjalla. Á meðan skipverjar mötuð-
ust spjölluðu þeir um flest á milli himins og jarð-
ar. Aflabrögðin skipuðu öndvegi, um dagin hafði
verið tregur afli og þeir Magnús með þeim hæstu
í róðrinum, höfðu fengið yfir tuttugu í hlut. Þá
var spjallað um konur á þann hátt sem ég var
óvanur að heyra.
Gamanyrði gengu á milli manna en græskulaus
skildist mér þau vera. Þegar ég hafði þegið góð-
gerðir hjá formanninum kvaddi ég hann og alla
skipshöfnina með hendabandi og lagði af stað
heimleiðis. Degi var tekið að halla, framundan
brosti sveitin við, ylhýr í kvöldskininu, þar hafði
ég slitið bamsskónum.
Hvert fjall, hæðardrag og hvammur voru gamlir
vinir, sem höfðu skýlt æsku minni og veitt henni
önn og yndi. Að baki var sjórinn. Brimhljóðið lá í
Skötubót, það var þungt og seyðmagnað.
Sæmundur Ólafsson.