Freyja - 01.03.1899, Qupperneq 13

FREYJA, MARZ OG APRIL 1899.
13
ur, ekkert ríki og engin þjóð, með
allri sinni reynzlu og allri sinni
auðlegð hefur nokkurntíma lagt
grundvöll til jafn fullkominnar
menntastofnunar eins og þessi er
fyrir menn og konur. Hinar Evróp-
isku þjóðir standa forviða. Um það
segir einn breskur listamaður þetta.
„Enginn af þeim 11 uppdráttum
sem Antwerp nefndin valdi fyrir
hinn mikla California háskóla sem
byggjast á í Berkeley undir umsjón
rnrs. Phebe Hearst var dregin af
breskum listamönnum. Erindsreki
blaðsins „Daly Mail“ heimsótti mr.
Norman Shaw fulltrúa bresku
nefndarinnar þegar liann kom heim
úr Antverp ferð sinni—til þess að
fá upplýsingar í þessu efni. Mr.
Shaw benti honum á að þó bretar
liefðu ekki verið svo lieppnir að eiga
neitt. af hinum ellefu uppdráttum
hati þeir þó verið með. Nöfn þeirra
sem unnu þessa kappraun listarinn-
ar voru auglýst, en ekki hinna sem
töpuðu. Honum sárnaði að vísu að
bretum skyldi ekki auðnast að vinna
en hann undraði það þó ekki. Bret-
ar eru snillingar að bvggja smekk-
leg íbúðarhús og kyrkjur, en ónýtir
víð stórbyggingar. Frakkar eru
þar þvert á inóti. Þessi háskóli átti
ekki að vera neitt vanalegt smíð,
lieldur listaverk hugvitsmannanna,
sem standa skuli Bandamönnum til
heiðurs um komandi aldir.“
Eg vil geta þess, að af 120 upp-
dráttum eftir færustu bygginga-
meistara heimsins voru aðeins 11
teknir gildir, og af þe3sum 11 voru
(i eftir Bandaríkjaménn. Þetta sýnir
að þeir standa eins framarlega í
bvgginga íþrótt eins og skotfimi'
0g mrs. Ph. Hearst sýnir fyllilega
að konur framtíðarinnar, alveg eins
og konur þessa tíma og liðins tinia,
munu verða færar til að levsa af
hendi sérhvert starf er þaríirnar og
kringumstæðurnar leggja þeim á
lierðar. Framþróim,tækifæri og and-
legt viðsýni er það sem heimurinn
þarfnast til þess að hann geti orðið
heimili f'riðar og eindrægni, í stað-
inn fvrir orustuvöll haturs og hefni-
girni.
Nei, vör þurfum ekki að skamm-
ast vor fyrir konu hins umliðna
tima, né vera neitt hræddar um
„konu hins komandi tíma.“ Hún,
konan, hefur æfiniega veriðmóttæk-
ileg fyrir hverja einustu framför.
Ef þér skylduð stökusinnum heyra
gegnum blöðin eða utan þeirra,
ókvennlegar raddir, þá gleymið því
ekki að þær hafa á öllum tímum átt
sína líka á tilgjörðar og slúðurmörk-
uðum heimsins, þar sem ekki var
til nein „ný kona.“ Gleymdu því
ekki, að sé hún af þeim flokki sem
skortir sálar þrek til að hugsa og
tala, sem kalla sig íhaldskonur og
eru það í verkinu með því að halda
fast við vanann. Þessar konur hafa
átt sína líka bæði hjá karlkyninu og
kvennkyninu, því eftirstælingin er
eilif' og allstaðar nálæg.
Óttist því ekki. Meiri og full-
komnari þroskun, farmleiðir fín-
gjörfari og göfugri konur, en ekki
grófari.
Gleymið þvi ekki, að konan með
liina djúpu hreimfögru sterku rödd,
konan sem tekur föstum tökum vís-
indi, listir og bókmenntir, konan
sem óttalaust mætir augnaráði bróð-
ur síns eða bónda, er miklu göfugri
en hin síhrædda squaw [indíána
lionaj, eða hin feimna Alice Ben
Bolts, eða hin yflrliðagjarna mið-
alda frú. Berið því ekki kvíðboga
fyrir liinni „komandi konu.“
Hún mun eiga menntaðri upplits-
djarfari og kjarkmeiri móður, sjálf-
stæðari og göfgari og sannari föður
en kona hins umliðna tíma. Hún
mun nota alla sálarkrafta sína,
og' á lierðum hennar mun allur
helmingur framfaranna og heims-
menningarinnar hvíla; liún mun
framleiða kynflokk sem ekki óttast
að mæðurnar—dætur sínar verði
,,ókvennlegar“ af því liún sjálf hef-
ur verið kjarkmikil og fjölhæf. Og
liún mun framleiða sonu sem mundu
skammast sín fyrir að taka eða
þiggja meiri réttindi en systur
þeirra hefðu. A þessum komandi
tímum mun konan gjöra a 111 sem
hennar sameinuðu kraftar geta
gripið. Lengra en þetta kemst hún
ekki. Um meira en þetta biður hún
ekki. Atvikin liafa þegar ýtt henni
af stað. Hún gengur út til að mæta
lest framfaranna, hún stendur ferð-
búin og heldur á ferðatösku sinni,
og er hvergi smeik. Hvert ætlar
hún? hún ætlar að fara með lest
framfaranna, og á morgun, þegar
hún er orðin fjár síns ráðandi, og
hefur vasabókina sína í sínum eigin
vasa, þá hættir hún að ferðast á
öðru plássi.
Barnakró.
Auðsýndu lœrleika meðan þú getur.
f vör stráðum eins mörgum
blómum á lífsleið náunga og
vina vorra, og vör stráum á
leiði þeirra og líkkistur, hversu
miklu fleiri glaða daga mundi þeir
ei lifað lmfa, og frá hversu margri
biturri samvizkunögun mundi það ei
frelsa sjálfa oss eftir burtför þeirra.
Littla húsið var þögult og eyði-
legt. Dauðans kyrð og ró drottnaði
umhverfis og innan veggja þess.
Móðb'in lá á líkbörunum og maður-
inn hennar stóð hjá henni grátbólg-
inn. ,,Þú hefur verið mér trúföst og
elskuleg eiginkona,“ sagði hann
lágt. „Þú hefur umfaðmað okkur
öll með ást og umhyggju, en við
höfum ekki tekið eftir því.“
Dóttirin kraup við hlið sinnar
framliðnu móður, og tárir streymdu
niður kinnar hennar. „Ó, þú hefur
elskað okkur, en hvernig höfum við
endurgoldið elsku þína móðir? Ó
elskaða móðir!“ andvarpaði hún.
I einu horninu sat ungur maður
sem enginn liyrtium. Astin og með-
aumkunin var horfln sjónum lians.
Með léttúðgu líferni liafði hann rofið
öll vináttu og tryggða bönd, og
marga sorgar og andvökunótt bakað
þessari móður sem lá þarna á
líkbörunum. Hjartað sem liafði
slegið fyrir hann, liðið fyrir hann
og elskað hann og vorkennt honum
þegar alit annað snöri við lionum
bakinu, var nú kólnað—kólnað í
dauðanum. Þarna sat hann og
dyrfðist ekki að koma nær þessari
móðir fyr en faðir og systir voru
farin út. Þá læddist hann þangað
bljúgur og iðrandi. „Móðir,“ sagði
hann liljóðlega. ,,Þú ein elskaðir
inig þegar allir aðrir yttrgáfu mig,
þú ein varst mér góð og umburðar-
lynd. Ó móðir! ó hversu mig iðrar
nú sárt alls sein ög gjörði þér á móti
Elskaða móðir, nú fyrst elska ég þig
eins og þú átt skilið, og nú, á meðan