Eir - 01.07.1899, Blaðsíða 3

99
í litlum bæ á Englandi gerðist í kyrþey 14. dag Maím.
1796 sá atbnrður í sögu mannkynsins, að fáir eða engir hafa
merkari orðið á síðari öldum, ef litið or á afleiðingarnar. Það
var þá, að læknirinn Edward Jenner tók bóluefni úr mjalta-
stúlku og setti í dreng, 8 vetra gamlan, en stúlkan hafði
fengið bólur sínar ekki af mönnum, heldur af kú, er hún hafði
mjaltað. Hálfum mánuði síðar, 1. dag Júním., tók Jenner
bóluvessa úr bólusjúkum manni og setti í sama drenginn og
varð brátt þess vísari, að vessinn hreif ekki á hann; bólan
beit ekki á drenginn. Tveim árum síðar ritaði Jenner bækling
um þessar Mabólusetningar sínar. Á fám árum barst orðstír
hans um alla Norðurálfuna og alstaðar var kúabólusetningin
tekin upp og henni fagnað frekara en frá verði skýrt. Bólan
var unnin! Hugsum oss að einhver fyndi ráð til þess að
verja menn berklasótt — hvílikur fögnuður þá mundi óma
um allan heim, en ekki mundi hann meiri, en fögnuður
þeirra manna, sem uppi voru um síðustu aldamót og sáu
bólusóttina brotna á bak aftur. Jenner hugði að bólan
mundi deyja út. Hún hefir ekki gert það: hún lifir enn,
þótt víðast sé við veikan mátt. En það er ekki Jenner að
kenna, heldur heimsku og þráa mannanna, þessum tveimur
torfærum á vegi alls þess, sem nýtt er og satt og gott.
Heil öld er horíin og enn er ekki kúabólusetningin komin
í fult gengi neinstaðar í heiminum, nema ef vera skyldi í
einu einasta landi (í’jóðverjalandi).
Allir vita að bóla eða bólusótt (1.: variola, d.: kopper, e.:
small-pox) er næmur sjúkdómur.
Enginn efi getur á þvi leikið, að orsök bólunnar, bólu-
sóttkveikjan, er ofurlítil urt af gerla kyni eða náskyld því, en
ekki hefii- enn tekist að finna hana með fuilri vissu í bóluvess-
anum, og ekki vita menn, hvar hún fer inn i líkamann, þá er
menn taka bólusótt, en tahð er yíst, að hún fari ekki fyrst
inn í húðina.
Þessi sama sóttkveikja getur einnig sezt að í lcúm, en
gerir þeim miklu minna mein, en mönnum; verða kýrnar lítt