Helgarpósturinn - 09.11.1979, Side 3

Jielgarpásturinn.
Föstudagur 9. nóvember 1979
mennina sagBi Agnar, aB þaB
hefBi einu sinni gerst, aB á leiB i
siBdegisboB hjá forseta íslands
úti á BessastöBum hefBi umferBin
setiB föst I Kópavogi. Hann hefBi
þvi leitaB aBstoBar hjá lögreglu-
stjóranum i ReykjavDc, og beöiB
hann um aBstoö aB þingfulltrúar
kæmust til siBdegisdrykkju for-
seta i tæka tlö.
Agnar bætti þvi viB, aB hann
heföi sótt þessi þing út um alla
Evrópu og viöast hvar væri mun
meira lagt i þaB, en hér heföi
veriö gert. A Spáni og ttaliu
t.a.m. heföu þingfulltrúar aldrei
hreyft sig á jöröu niöri nema á
undan færu lögreglubifreiBar eöa
herbilar meö blikkandi ljós.
Leitaö var álits Brynjólfs
Ingólfssonar ráöuneytisstjóra á
þessu þinghaldi, sem stundum
var nefnt „veisla aldarinnar”.
Brynjólfur sagöi: „Ég vil
aöeins segja þetta: ÞaB er lika
hægt aö gera of mikiö eins og of
litiö. barþarfaöfinnamilliveg og
hann er vandrataöur.”
„Hef stundum orðið að
fara eigin leiðir”
Agnar Kofoed-Hansen flug-
iriálastjóri ságörí samtaíi viö
Helgarpóstinn aö sundum fyndi
hann fyrir þvi hjá stjórnmála-
mönnumog ráBamönnum.aBþeir
gætu ekki fullkomlega skiliö aö
flugiö heföi tekiB viö sem feröa-
máti nútimans. Fjárframlög til
flugmála væru þvi of oft skorin
viö nögl og þvi heföi hann á
stundum oröiö aB „fara afbrigöi-
legar leiöir til aö útvega fjár-
magn til nauösynlegustu hluta,
sem suma þyrfti aB nota i örygg-
issÍQfni.”
„Éghef stundum oröiB aB fara
minar eigin leiBir til aB koma
hlutum I kring. Þannig varB flug-
málastjórn sjálf aö fjármagna
nýleg flugvélakaup, sem þó sam-
gönguráBherra og ráöuneytis-
stjóri heimiluöu og töldu hagstæö.
Þannig varB flugmálastjórn
einnig aö fjármagna blindflugs-
kerfi þaö sem sett var upp á
Reykjavlkurflugvelli áriö 1952.
öllu jöfnu fæ ég heimildir
viökomandi ráöuneyta vegna
þessara fjárfestinga, enda þótt
flugmálastjo'rn sjálf borgi
brúsann. Þó hefur baö gerst aB ég
hafi tekiB ákvaröanir án heimilda
frá yfirvöldum. Þannig stóöég aB
þvi aö fjölstefnuvitinn á Kefla-
vlkurflugvelli var settur upp á
sinum tima og þegar litiö er til
baka þá held ég aö allir sjái
réttmæti þeirrar ákvöröunar.”
Flugmálastjórn mun fjár-
magna ýmislegt, sem ekki er á
fjárlögum eöa samgönguráBu-
neytiö tekur ekki þátt i kostnaöi
viö, á þann hátt aö fá bankalán
frá banka einum 1 New York.
Tekjur flugmálastjórnar til aB
greiöa þessi lán koma frá alþjóö-
legu flugi hérlendis og einnig meö
leigu á flugvél flugmálastjórnar
til bandarlska varnarliösins,
þ.á.m. i „próftesti” svokölluöu.
Athugasemdir við
yfirvinnugreiðslur
Ef gripiö er enn niöur i athuga-
semdir frá rikisendurskoBun frá
1975 og ’76, kemur i ljós aB bæöi
árin gerBi flugmálastjórn athuga-
semdir viö yfirvinnugreiöslur til
handa Agnari Kofoed-Hansen, er
hann haföi skrifaB út reikninga
vegna flugs á vél flugmálastjórn-
ar. í svari flugmálastjórnar fyrir
áriö 1975 segir, „aö hér sé um aö
ræöa flug flugmálastjóra á
vélinni utan vinnutima og i flest-
um tilfellum meö farþega.
AstæBan fyrir þvi aö flugmaöur
flugmálastjórnar flýgur ekki
vélinni, heldur flugmálastjóri
sjálfur, er aö flugmálastjóri
sé varaflugmaöur á flugvél flug-
málastjórnar, þegar flugmaöur
forfallast. Þá segir rikisendur-
skoBun einnig aö óheimilt sé aö
greiöa forstjóra rikisstofnunar
yfirvinnu samkvæmt timakaupi,
og skuli ekki greiöa slika reikn-
inga. Svar flugmálastjórnar viö
þessari athugasemd var á þá leiö,
aB um 60 starfsmenn flugmála-
stjórnar væru tekjuhærri en flug-
málastjóri sjálfur.
1 úrskurBi frá rikisendurskoBun
er sagt aB þaö sé til eftirbreytni
framvegis aö flugmálastjóra séu
ekki greiddir slikir yfirvinnu-
reikningar. ÞaB breytir þvi þó
ekki aB sömu athugasemdir komu
fram á árinu 1976 og viröist þvi
Átökin um rekstur
Keflavíkurflugvallar
Agnar Kofoed-Hansen flug-
málastjöri: „Starfsmenn utan-
rikisráöuneytisins hafa ekki
neina sérþekkingu á flugmálum
ogeiga ekki aö hafa of mikil af-
skipti af þeim — nema þeir vilji
bera alla ábyrgöina á öryggi
Keflavikurflugvaliar.”
Benedikt Gröndal utan-
rikisráöherra: „ÞaB er furöuleg
óværB i flugmálastjóra vegna
þessaB samkvæmt lögum skal
utanrikisráBuneytiö fara meö
þau mál sem tengjast varnar-
liöinu á einn eöa annan hátt,
þ.á.m. fhigmál Keflavikurflug-
vallar. Agnar Kofoed-Hansen
hefurhins vegarekki getaö sætt
sig viö þessar reglur og hefur
haldiö uppi málþófi allt frá þvi
þetta var ákveöiö. Hefur hann
gengiö fyrir hvern einasta utan-
rikisráöherra sem hefur starfaö
frá þvl aö þessari skipan var
komiB á.”
----Þessi ummæli utanrikisráö-
herra og fiugmálastjóra endur-
spegla og sýna i hnotskurn þær
deilur sem hafa veriö uppi milii
flugráös og flugmálastjóra
annars vegar og utanrikisráöu-
neytisins hins vegar. Sam-
gönguráöuneytiö hefur í þessari
deilu veriö milli tveggja elda.
I fáum oröum sagt fjallar
þessi deila um þaö hvaöa aöili
skuli hafa rekstur flugmála á
Keflavlkurflugvelli á sinni
hendi. í hátt á þriöja áratug hef-
ur utanrlkisráBuneytiö séö um
allan beinan rekstur á flugvell-
inum, en flugmálastjdraem-
bættiö sinnt tæknilegu hliö
málsins.
Hvererþá deilan? Flugmála-
stjóri og flugráö telja aö sam-
kvæmt lögum um stjórn flug-
mála frá 1950 skuli flugmála-
stjóri annast rekstur allra flug-
valla á landinu og þvi sé ekki
hægt aö breyta meö reglu-
gerBarsetningu, en 1957 var sett
reglugerB af Guömundi 1. GuB-
mundssyni þáverandi utanrfkis-
ráöherra þar sem reksturinn er
tekinn úr höndum flugmála-
stjóra ogfalinn flugvallarstjöra
og utanrikisráöuneytinu. Þetta
mun hafa veriö staöfest i
stjórnarráBslögum frá 1969.
Þess má geta aö utanrikisráöu-
neytiö hefur meB aö gera alla þá
starfsemi sem leiöir af dvöl
bandariska varnarliösins hér á
landi.
Þessi deila hefur staöiB linnu-
laust frá þvi þessi skipan komst
sem flugmálastjórn hafi virt Ur-
skurö rikisendurskoBunar aö
vettugi. Agnar Kofoed-Hansen
var spuröur um máliö:
„Ég er númer 50 til 60 i launa-
röö hérhjá stofnuninni. Þessi flug
min sem geröir hafa veriö
reikningar fyrir, hafa yfirleitt
veriö á kvöldin og um helgar og
þá oft á tiöum meö ráöherra og
aöra fyrirmenn. Ráöherrar hafa
skrifað upp á þessa reikninga og
ef þeir geta ekki heimilaö slikar
greiöslur, hverjir geta þaö þá!
Annars hef ég æBi oft reynt aö fá
leiöréttingu á minum launum, en
ekki tekist. Þaö er þó annar hand-
leggur. Þaö er ljóst aö ég mun
halda uppteknum hætti hvaö
þetta varöar. Ég vil flijúga og
þannig kynnast af eigin raun
hvar bjátar á og þar meB lagfært
þaB sem i ólagi er. Ég tel nauö-
synlegt aö kynnast þvi starfi sem
unniö er I kringum mig, af eigin
raun.”
Þess má geta aö Agnar fór til
Bandarikjanna á námskeiö til aö
læra á hina nýju vél flugmála-
stjóra.
„Oft hatrammar
deilur”
Halldór V. Sigurösson rikis-
endurskoöandi var aö þvi spuröur
hvaö rlkisendurskoöun geröi i
málinu ef fyrirtæki hirtu ekki um
aö fara eftir úrskuröum rikis-
endurskoöunarinnar. „Ef ekkert
tillit er tekiö til athugasemda, þá
visar rikisendurskoöun málinu til
viökomandi ráöuneytis og þaö
tekur máliö I slnar hendur.”
1 samgönguráöuneytinu var
Brynjólfur Ingólfsson ráöuneytis-
á,.ogaö sögn utanrikisráðherra,
þáhefur flugmálastjórigengið á
fund hvers einasta utanrikis-
ráöherra sem hefur veriö I em-
bætti frá þessum tima og óskaö
eftir þvi aö taka yfir rekstur
Keflavikurflugvallar. Nokkrar
likur munu vera á þvi aö flug-
málastjóri muni reyna á þetta
mál fyrir dómsstólum.
Enda þótt fulltrúar deiluaðila,
þ.e. flugmálastjóriog utanrikis-
ráöherra segi báöir nokkuö gott
samkomulag vera milli þessara
aöila i starfi á Keflavikurflug-
velli, þá er Helgarpóstinum
kunnugt um aö ósjaldan hafi
kastast I kekki. Skulu hér tiund-
uB tvö dæmi.
Eins og flestum mun kunnugt
var fjárfest i fullkomnum
radarbúnaöi sem skyldi setja
upp i hinum nýja og fullkomna
flugturni á Keflavikurflugvelli.
Flugturninn er kominn i notkun
fyrir nokkru, en radarinn ekki.
Þessmá geta aö radartæki þessi
eru ein hin flullkomnustu i
veröldinni og myndu auka á allt
flugöryggi á Keflavikurfiug-
velli. Ýmsir hafa haldiö þvi
fram aö Agnar Kofoed-Hansen,
flugmálastjóri standi I veginum
fyrir þvi aB þessi tæki séu tekin I
gagniB. baö er i hans verka-
hringsem yfirmaöur flugörygg-
is aö koma þessum málum i
kring. Segja sumir aö flugmála-
stjóri vilji ekki þessi tæki i gang
og sé meB þvi aö herja á utan-
rikisráBuneytiB og stjórnvöld
vegna þeirra deilna sem hér
voru raktar aB framan. Helgar-
pósturinn spuröi Agnar um
þetta atriöi.
„ÞaB er af og frá, aö ég standi
i veginum fyrir þvi aB ratsjár-
búnaöurinn verBi tekinn f notk-
un. Þvert á móti biö ég spennt-
ur. MáliB er hins vegar þaö, aB
þegaráttiaö manna flugturninn
meö þessum nýju tækjum þá
kom upp deila. Enginn flugum-
feröarstjóri á Keflavikurflug-
velli — utan einn — hefur rétt-
indi til aB stýra þessum búnaöi
Hér á Reykjavikurflugvelli voru
ogeru á hinn bóginn menn meö
þessiréttindi og þeir voru boön-
irog búnir að fara suöureftir og
skoöa þannig aö ratsjár-
búnaöurinn kæmist 1 gagnið.
Flugumferöarstjórar á
Keflavikurflugvelli töldu sig þó
geta annaö þessu og þaö var
samkvæmt ákvöröun utanríkis-
ráöuneytisins, aö þeir skyldu
Flugmálastjóri er ekki aö tvinóna viö hlutina. Þegar hann bauö
blaöamönnum Helgarpóstsins aö skoöa flugvél embættls sins, sem
töluvert fjaröafok var út af, vissu þelr ekki fyrr en þeir voru komnir
i ioftiö meö flugmáiastjóra undir stýri og fariö var til KeRavfkur
þar sem flugmáiastjóri sýndi þeim eitt stoit sitt — aöfiugsljósin
sjá um þessi mál. Þá iá þaö
fyrir, aö þyrfti aö þjálfa þessa
flugumferBarstjóra og sú þjálf-
un stendur enn yfir. Mun henni
ljúka væntanlega nálægt ára-
mótum og þegar nokkrir auka-
hlutir I ratsjárbúnaBinn eru
fengnir þá er þvi ekkert til fyrir-
stöBu aö taka hann i notkun.”
Agnar bætti þvi viB aB flug-
umferBarstjórar á Reykja-
vikurflugvelli væru aB vonum
nokkuB sárir vegna þessa máls.
Nú fyrr i haust kom upp all-
harBvitug deila milli þessara
aBila. Skirteini nokkurra flug-
umferBarstjóra i flugturninum
á Keflavikurflugvelli voru út-
runnin og þurfti aB endurnýja
þau. Grétar H. Oskarsson for-
stöBumaBur loftferBareftirlits-
ins neitaBi þá aB endurnýja
þessi skirteini og mun hafa sagt
þaÐ fyrirskipun frá slnum yfir-
manni. Hans yfirmaBur er flug-
málastjóri. Agnar
Kofoed-Hansen var beBinn um
skýringar.
„Éggetekkiogmun ekki gefa
út leyfisskirteini til flugum-
sjónarmanna sem ekki eru min-
ir starfsmenn. Enginn flugum-
ferBarstjóri i veröldinni myndi
gefa út slik leyfi til starfsmanna
sem heyra ekki beint undir
hann. Allt máliB myndi horfa
öBruvisi viB ef þessir menn
störfuBu undir okkar stjórn og
viB bærum ábyrgB á þeirra
störfum.”
Eftir þrýsting frá flugum-
feiöarstjórum, sem hótuBu þvi
meBal annars aB leggja niBur
störf og loka þar meö flugvellin-
um munu hjólin hafa fariö aö
snúast. Staöhæft er aö Ragnar
Arnalds þáverandi samgöngu-
ráöherra hafi krafist þess að
skirteini f lugumferöarst jóranna
yrBu endurnýjuö.
Siöan leystist þetta mál, og
flugumferöarstjórar fengu sin
skirteini i lag. „ViB tókum þá
ákvörBun eftir aö hafa rætt viö
rá&uneytismenn, og fengiB á þvi
staBfestingu aB flugumsjónar-
menn á Keflavikurflugvelli og
störf þeirra þar væru á okkar
ábyrgö og viB heföum yfir þeim
aö segja I því sambandi. Eftir
aB viB fengum þetta samþykkt
og staBfest i ráöuneytinu var
ekkert sem mælti gegn þvi aB
flugumferBarstjórarnir fengju
uppaskrift frá okkur.”
Benedikt Gröndal utanrikis-
ráöherra segir þaB hins vegar
alrangt aö flugumferöarstjóri
heföi fengiB einhver loforB i
ráBuneytinu eöa þaB aB eitt-
hvert samkomulag hafi veriö
gert viö flugumferöarstjóra.
„baö er ekki um neitt aö
semja”, sagBi Benedikt. „ÞaB
er bundiB i lög aB yfirvöld flug-
mála skulu gefa út hæfnis-
skirteini til þessara manna og
ég skil ekki hvaö hefur gengiB
þessum mönnum til þegar þeir
hótuöu þvi aB svipta flugum-
feröarstjóra atvinnuleyfi sinu.
Þetta væri svipaB þvi aB lög-
reglumenn á Keflavikur-
flugvelli fengju ekki útgefin
ökuskirteini sin, af þvi þeir
væru undir stjórn utanrikis-
ráBuneytisins.”
Allar likur eru á þvi, aö nokk-
ur eftirmáli veröi vegna þessa
máls. Flugumferöarstjórar
hafa fariö þess á leit viö Ragnar
ABaisteinsson lögfræöing aB
kanna þau mál. Ragnar sagöi
viö Helgarpóstinn aöhans starf
væri aö athuga réttarstööu
þessara flugumferBarstjóra og
úbúa ákveöna kröfugerö sem
tryggöi aö atvinnuöryggi þeirra
yrði ekki stefnt i hættu, þrátt
fyrir samskiptaöröugleika.
stjóri fyrir svörum, þegar spurt
var hvort ráöuneytiö heföi teldö á
yfirvinnumálum flugmálastjóra.
„Hverju hvislaöi óöinn i eyra
Baidurs?”, sagöi Brynjólfur.
„Þar sem flugmálastjóri rekur
mál sin æöi oft viö ráöherra beint,
þá get ég ekki sagt um hvaö þeim
fer á milli. Ef flugmálastjóri
segist hafa heimildir ráöherra
fyrir þvl aö skrifa yfirvinnu er
hann flýgur vél flugmálastjórnar,
þá eru þaö hlutir sem ég veit ekki
um, en engar skriflegar heimildir
um slikt er aö finna i ráöuneytinu
— þaö veit ég.”
Agnar Kofoed-Hansen var aö
lokum spuröur aö þvi hvort hann
fyndi þaB oft aB hann væri
umdeildur maBur.
„Já, þvi getégekki neitaB. ÞaB
hef ég veriB alla tiö. En ég hef
ávallt veriö sannfæröur um aB ég
væri aö gera rétt I minu starfi og
myndi þar af leiöandi fara eins aö
aftur. Ég vil a&eins vera sjálfum
mér samkvæmur og leita ekki
eftir vinsældum. Oft hafa deilur
veriö hatrammar milli min og
ýmissa valdamanna og eflaust
heföu einhverjir veriö búnir aö
segja starfi sinu lausu i minum
sporum. Þaö yröi eflaust óvina
fagnaöur ef ég segöi af mér, en
þótt ég sé góöur viB óvina mina —
þá er ég ekki svo góöur.”
eftir Gudmund Árna Stefánsson Myndir: Friðþjófur
STOR-FLÓA
MARKAÐUR OG KÖKUSALA
Söngskólinn í Reykjavík heldur GLÆSILEGAN FLÓAMARKAÐ
í Iðnskólanum, Vitastígsmegin, sunnudaginn 11. nóv. kl. 14.00
Seldur verður notaður og nýr varningur
• Húsgögn • Snyrtivörur • Skrautmunir • Kökur
• Raftæki • Skartgripir • Fatnaður • Lukkupokar
Allt selt á hlægilega ódýru verði. Komið og gerið góð kaup
Söngskglinn í Reykjavík
The Reykjavik School of Singing iouioivegi8 R.ykjav.k pobo. 1335 iceiand