Helgarpósturinn - 21.03.1980, Blaðsíða 12

12
Föstudagur 21. mars 1980 Halrj^rpn^fl irinn
hálían áratug, eBa fram til ársins
1974, en þá gekk ég ásamt stórum
hópi úr flokknum og baróist gegn
honum i kosningunum þaö ár.
Okkur fannst þá, aö flokkurinn
væri greinilega á hraóri leið til
hægri eins og svo kom á daginn,
þegar hann gekk til stjórnarsam-
starfs viö SjálfstæBisflokkinn ’74-
’78.
ÞaB er athyglisvert aB Fram-
sóknarflokkurinn tapaBi i öllum
þeim kosningum, sem Ólafur
Jóhannesson var viB formennsku
og stóra skellinn fékk hann áriB
1978. ÞaB virBist einnig vera hálf-
gert feimnismál innan flokksins,
aB nú i siBustu kosningum gekk
stefna Steingrims Hermannsson-
ar þvert á margar fyrri yfirlýs-
ingar ólafs. Steingrimur lagBi á
þaB rika áherslu aB Framsóknar-
flokkurinn vildi samstarf viB
'vinstri flokkana. Arangur þessa
málflutnings varB siBan stórsigur
flokksins. Ég held aB þaB sé þvi
sérstakt góBverk hjá Steingrimi
aB leyfa Ólafi aB vera meB innan
stjórnarinnar i dag.
Nú, i gegnum þessi átök innan
Framsóknar, þá skýrBist margt
fyrir okkur ungu mönnunum og
viB urBum reynslunni rikari, en
hún er dýrmætur pólitiskur skóli.
Við hertumst mjög meöan barátt-
an stóö yfir, i trúnni á félags- og
samvinnuhugsjónina og hún þró-
aöist út i hreina sósialiska lifs-
skoöun. Þaö var þvi rökrétt af-
leiöing alls þessa aö viö gengjum i
Alþýöubandalagiö áriö 1976."
„Menn veroa sósíalislar á
ýmsan háir
— Hvers vegna hófstu ekki bein
afskipti af stjórnmálum fyrr en 23
ára gamall?
„Ég tók mikinn þátt I félags-
málum i menntaskóla og var ætiB
mjög áhugasamur um þjóB-
félagsmál. Hins vegar hafa þaB
kannski veriB áhrif úr fööurhús-
um, Sem geröu þaB aö verkum, að
égfór mér hægtáöur en éggekk i
flokk. Ég gekk i Framsókn á sin-
um tima, vegna þess aö ég trúöi á
möguleikana, aö þar væri afl sem
gæti sameinaö vinstri menn. Al-
þýöubandalagiB I þá daga fannst
mér of laust f reipunum og
óskipulagt, enda þá aöeins kosn-
ingabandalag.
Annars veröa menn sósialistar
á ýmsan hátt. Sumir fæöast inn I
slikar fjölskyldur, aörir veröa
þaö meB lestri kennirita eöa upp-
ljómun. ÞriBji hópurinn veröur
þaB eftir lifsreynslu — baráttuna
úti I þjóBféiaginu. Ætli ekki sé
óhætt aö fullyrBa aö min leiö til
sósialisma hafi veriB blanda af
öllu þessu.
Ég hef raunar alltaf veriB rót-
tækur i þjóöféiagsskoBunum,
enda var ætiö lifandi pólitisk um-
ræöa I minum fööurhúsum og
mikil vonbrigBi meöhægri þróun-
ina i Alþýöuflokknum. Ætli megi
ekki segja aö óflokksbundinn andi
„æiií e
Óialur Rapar Grd
Þaö er sjaldnast nein lognmolla þar sem hann fer, þvi hann er um-
deildur maður. Þaöer skammt öfganna á milli þegar fólk lýsir skoöun-
um sinum á honum. Annar hópurinn telur hann montinn, hrokafullan og
leiöinlegan, en hinn einn efnilegasta stjórnmálamann, sem þjóöin hef-
ur átt. Hann sé allt I senn fróöur,greindur og fastur fyrir.
Þessi maður heitir, ólafur Ragnar Grimsson og er þingmaður og há-
skólaprófessor.
Hann er i Helgarpóstsviðtali.
„Ég smitaöist fyrst af stjóm-
málaáhuganum i „rauba bæn-
um” — Isafiröi — en þar og á
Þingeyri bjó ég fyrstu æviárin,
FaBir minn var rakari á staönum
ogtók rikan þátti bæjarmálapóli-
tlkinni.Þaruröumin fyrstu kynni
af hræringunum á vinstri væng
stjórnmálanna, þvi faöir minn
var einn af þessum rauöu krötum
á Isafiröi, en þá var timaskeiö
rauöa kratismans þar i bær.
„Fjölskylda min flutti suöur,
þegar ég var 10 ára gamall og þá
komst pabbi aö raun um þaB, aB
AlþýBuflokkurinn I Reykjavik,
var ekki sá sami og á Isafiröi.
Hann fór þvi úr flokknum áriö
1956 meö Hannibal og var einn af
stofnendum AlþýBubandalagsins
sem þá var raunar aöeins kosn-
ingabandalag. ÞaB má þvi segja,
aB strax i föðurhúsum kynntist
ég þjóösögunni um Hannibal
Valdimarsson.
Ég minnist þess aö hafa veriö
mjög áhugasamur um þjóBmál
strax, sem smástrákur. Ég
gleymi þvi t.d. ekki þegar ég var 9
ára gamall og kosningabaráttan
fyrir forsetakosningarnar 1952
stóð yfir. Ég dvaldist þá á Þing-
eyri, en þar var ég löngum þegar
móöir min var syöra aö leita sér
lækninga. 1 þessari kosningabar-
áttu var ég mikill stuöningsmaö-
ur Asgeirs Asgeirssonar og haföi
uppi áróöur fyrir honum. SRjan
geröist þaö, aö faöir minn og fleiri
menn komu á Þingeyri til aö
vinna aö kjöri Asgeirs. Ég fagn-
aöi þeim vel og sagöi eitthvaö á
þessa leiö: „Þaö er gott aö þiö er-
uö komnir, þá get ég tekiö mér
hvild”. Ég 9 ára stráklingurinn
þóttist hafa unniö vel aö kjöri Ás-
geirs og ætti þvi inni hvfld frá
amstri erfiðrar kosningabaráttu.
„M var iramsóhn
raunverulegur vinsiri
llohhur”
Þaö má þvi segja aö ég hafi
nánast alla mina ævi haft mikinn
áhuga á stjórnmálum, en samt er
þaö ekki fyrr en ég var 23 ára,
sem ég hóf bein afskipti af pólitik-
inni. Þaö var veturinn 1%5-1966.
Andstaöa vinstri aflanna gegn
viöreisn Alþýöuflokks og Sjálf-
stæBisflokks var mikil. Ég tók
höndum saman viö hóp ungra
manna, sem voru i Framsóknar-
flokknum.Viö vildum gera þann
flokk aö buröarás vinstri þróun-
arí landinu. Þar komu greinilega
fram sameiningardraumar á
vinstri vængnum, en nauðsynlegt
er aö benda á, aö i þá daga var
Framsóknarflokkurinn 1 nánum
tengslum viö verkalýöshreyfing-
una og byggöi pólitiska starfsemi
sina á baráttu fyrir hagsmunum
launafóiks og bænda. Þá haföi
flokkurinn einnig þjóöfrel^is-
stefnu á oddinum og baröist gegn
bandariskum her hér á landi og
erlendri stóriöju.
Viö þessir ungu menn, náöum
umtalsveröum árangri meö mál-
flutningi okkar innan Framsókn-
arflokksins og i samstarfi viö Ey-
stein Jónsson þáverandi formann
flokksins varö Framsókn um
tima raunverulegur vinstri flokk-
ur. Eftir 1968, er Olafur
Jóhannesson tók viö formennsku,
breyttist hins vegar ýmislegt.
Olafur haföi allt aöra stefnu, en
Eysteinn og smátt og smátt
byggöi hann Framsókn upp sem
miöflokk og hafnaBi algjörlega
raunverulegri vinstri stefnu.
Þetta var og er markmiB Ólafs,
enda hefur hann lýst þvi yfir, að
Framsóknarflokkurinn sé fyrst
og fremst flokkur smáatvinnu-
rekenda, embættismanna og ann-
ars miöstéttarfólks.
„M gehh eg úr
llohhnum”
Upp úr þessu hófust miklar
deilur i flokknum milli okkar,
sem vildum aö flokkurinn tæki
ómengaöa vinstriafstööu og aftur
ólafsmanna. Þessar deilur stóöu i
jafnaöarstefnunnar á heimili
minuhafihaft sin áhrif á pólitiska
afstööu mina”.
„Margir mfnir irœnóur
ansi shapstórir”
~BæBi þú og faöir þinn bafa sem
sé veriö kenndir viö fleiri en einn
stjórnmálaflokk. Ætli þaö sé i
ættinni aö vera á feröinni i þessu
tilliti?
„Ég skal ekki segja um þaö.
Hins vegar eru margir minir
frændur ansi skapstórir' og láta
ekki vel aö stjórn”.
Ólafur Ragnar var meöal
fyrstu Islendinganna, sem lauk
námi i þjóöfélags- og stjórnmála-
fræBum. Hann var viö nám I Eng-
landi.
„I fyrstu var ég einnig viB hag-
fræöinám, en færöi mig siöan al-
fariöyfir I stjórnmálafræöina. Ég
var svo heppinn aö kynnast og
vinna meö þremur þekktum
stjórnmálafræðingum ytra, er ég
var viö nám og þaö voru áhrifarik
kynni. Þessir menn voru, Stein
Rokkan, Richard Rose og Robert
‘Dahl, allir merkir og virtir fræöi-
menn i sinni grein.