Helgarpósturinn - 29.08.1980, Side 33

ÍSLENSKUR IÐNAÐUR Föstudagur 29. ágúst 1980
5
— VerBur iBna&urinn aB taka
viB meirihluta þess fólks sem
bætist á vinnumarkaBinn næstu
árin?
„ÞaB eru óskaplega stórir ár-
gangar aB koma á vinnumark-
aBinn. ViB vitum tölurnar enda
er þetta fólk fætt. Þvi miBur hef-
ur þetta vandamál veriB leyst á
tvennan hátt undanfarin ár. 1
fyrsta lagihefur þetta fólk fariB
til starfa hjá rikinu og i öBru lagi
hefur þaB fariB af landi burt —
flúiB land. VarBandi spurningu
þina er ljóst aB landbúnaBur
tekur ekki viB neinu, fiskveiBar
takaekki viB neinu og fiskiBnaB-
ur tekur ekki viB neinu. IBnaB-
urinn á aB taka viB hluta af
þessari aukningu. Hann er und-
irstöBuatvinnúvegur eins og
fiskveiBar og fiskiBnaBur. Ofan
á iBnaBinn og hina undirstöBuat-
vinnuvegina munu siBan bætast
verslun, þjónusta og menning-
arstarfsemi ýmisskonar. Gjald-
eyrisskapandi eBa gjaldeyris-
sparandi framleiBsla er undir-
staBa blómlegs menningarþjóB-
félags, og þaB iskyggilegasta er
aB þrátt fyrir þá staBreynd er
hún veikasti hlekkurinn i is-
lensku efnahagslifi.”
Ær og kýr stjórnmála-
manna
— Hverjir eru stærstu val-
kostir okkar i iBnaBi?
„Grundvöllurinn er sá aö þaö
þarf aö vera hér möguleiki á þvi
aB viB sem hér sitjum getum
stofnaö fyrirtæki; á morgun ef
viö viljum. Ef viö fáum ein-
hverja sniöuga hugmynd um aö
framleiöa einhvern hlut þá eig-
um viö aö geta gert þaö, geta
fengiö tækifæri til aö gera þaö
og geta fengiö tækifæri til aö
græöa á þvi. Þannig veröur iön-
þróun. Hún verBur i fyrsta lagi
ef menn fara Ut i eitthvaö nýtt
og I ööru lagi þegar fyrirtæki
sem fyrir eru fara úti eitthvaö
nýtt. Iönþróun veröur ekki af
þvi aö einhverjir menn setjist
niöur i stjórnarráöi eöa alþingi
og segi, nú skulum viB byggja
einhverja stóra fina verk-
smiöju. ÞaB er ekki iönþróun,
þvi svo til allt sem kemur ofan
frá veröur óaröbært og mis-
heppnast.”
— En hvaöa valkostir eru of-
arlega á baugi?
„Þaö er margt á baugi i
stjórnmálaumræöunni, sem ég
ætla ekki aö leggja dóm á hvort
sé gott eöa illt. Þaö er t.d. stein-
ullarverksmiöja, sykurverk-
smiöja og aBrar slikar stórar
verksmiöjur. Stjórnmálamenn
hafa ákaflega mikinn áhuga á
stórum verksmiöjum sem aö
ööru jöfnu eru einna minnst
spennandi vinnustaöir sem hægt
er aö hugsa sér. Stórar verk-
smiöjur eru ær og kýr stjórn-
málamanna þvi þeir geta þá
gengiö um og sagt: „sjáiö þiB
verksmiöjuna sem ég byggöi.”
Þaö er ekki eins spennandi fyrir
einn stjórnmálamann aö menn
eins og viö, og hundraö aörir
slikir hópar by ggi hundraB litlar
verksmiöjur.”
— HvaB meö innlenda orku og
nýtingu hennar?
„Þaö er ófyrirgefanlegt aö viö
skulum ekki nota meir af ork-
unni, sem er hér á íslandi. Þaö
er ófyrirgefanlegt og óskiljan-
legt aö stjórnmálamennirnir
skuli virkilega ekki taka sig á i
þessu sambandi. Hjá okkur
renna 85% orkunnar ónotuB til
sjávar — i orkukreppu, og svo
eru menn aö væla útaf hækkuBu
oliuveröi. t langan tima séö er
þessi oliuveröshækkun eitt
mesta happ sem fyrir þjóöina
hefur komiB. Arabarnir eru
búnir aB margfalda verögildi
þessarar auölindar okkar,
vatnsorkunnar. Viö skulum
bara hætta aö væla útaf þessu
hroöalega áfalli, þakka þessum
mönnum fyrir og drifa okkur i
aö fara aö selja orkuna og
græöa á þvi.”
Stóriðjuver i eigu út-
lendinga
— Ef viö tölum um stóriöju,
hvernig á hún aö vera og i eigu
hverra?
„Mér finnst alveg sjálfsagöur
hlutur aB viB nýtum auölind-
irnar eins og viö frekast meg-
um, og tel aö viB eigum einfald-
lega aö hafa þá stóriöju sem viö
græöum mikla peninga á og sem
truflar landiö og Ibúa þess sem
minnst. Varöandi staösetningu
stóriöjuvera er eölilegast aB
hagkvæmnissjónarmiö ráöi
hverju sinni, og ég er þeirrar
skoöunar aö þessar verksmiöjur
eigi fyrst og fremst aö vera i
eigu útlendinga. Viö Islendingar
eigum ekki aö eyöa okkar fjár-
magni I þessi fyrirtæki. AB visu
fer þetta nokkuö eftir eöli máls-
ins og veröur aB skoöast hverju
sinni, en hlutir eins og álver og
járnblendiverksmiöja álit ég aö
viö eigum ekki aö eiga neitt i.
Þaö er t.d. hrein fyrra aö viö
skulum eiga i verksmiöjunni
uppi Grundartanga.
— Hefur þú misjafna reynslu
af iönaöarráöherrum?
„Allir iönaðarráöherrarnir
sem ég hef kynnst, en þeir eru
orönir nokkuö margir, hafa
verið ailir af vilja geröir og lagt
sigreglulega mikiöfram,hverá
sinn hátt. Þeir iðnaöarráö-
herrar sem ég hef unniö meö frá
þvi ég varö formaður Félags
islenskra iönrekenda eru
Magnús Kjartansson, Gunnar
Thoroddsen, Hjörleifur Gutt-
ormsson og Bragi Sigurjónsson.
Þessir menn hafa allir viljað
vinna vel i þessum málum en
tregöulögmáliö er svo ógn-
vekjandi aö þeir sjálfir hafa al-
gjörlega rekið sig á vegg i em-
bættismannast jórnkerfinu.
Aftur og aftur fá ráðherrarnir
ekki sinum vilja fram fyrir em-
bættismönnum. Allir þessir ráö-
herrar ætluöusérmikinnhlut en
hafa ekki komist lengra en raun
ber vitni. Þaö er nefnilega ekki
iönaðarráöherra sem er aðal
ráöherra iönaöarmála, heldur
fjármálaráöherra númer eitt,
viöskiptaráöherra númer tvö,
meö öll viöskipti viö EBE og
EFTA og siöan iönaöarráö-
herra”.
— Þú hefur ásakað ráöamenn
fyrir aö berjast gegn tillögum
ykkar. Hvaöa ráöamenn eru
þetta aöallega?
„Þetta er svo almennt aö ég
treysti mér ekki til aö nefna
nein nöfn. Þetta er bara eins og
aö festast i feni., þvi tregðan
leyfir engar breytingar. Allt á
að breytasthægt og rólega. Ég
get nefnt þér aöeins eitt dæmi
um tregöuna. Þaö tók ný toll-
skrá gildi á Islandi 1978 og laga-
frumvarpiö var lagt fram 1977
þegar 7/10 aölögunartimans
voru liönir. 1 frumvarpinu var
svohljóöandi setning: „Þegar
aðlögun islensks iönaöar lýkur
hinn 1. janúar áriö 1980 veröa
ekki lengur aö ööru jöfnu, rök
fyrir þvi aö islenskur iðnaöur
búi ekki viö sömu kjör og er-
lendur stóriönaöur býr við á Is-
landi”. Hugsaöu þér, þarna er
verið aö segja aö áriö 1980 veröi
ekki lengur, aö ööru jöfnu, fyrir
þvi að viö búum ekki viö sömu
skilyröi og útlendingarnir um
leið og þeir koma inn i landiö. -r-
Þetta er Island, svona er
tregöan hrikaleg”.
Tregðulögmálið
— Hverju þarf að breyta i
efnahagskerfinu til þess að
iðnaöur geti oröiö sú undirstaöa
bættra lifskjara semhannhefur
alla möguleika á?
- „Þaö þarf aö gjörbreyta efna-
hagskerfinu. Einfaldast er að
svara þessari spurningu meö
þvi aö segja, aö þaö þarf bara að
fara eftir stefnuskrá Félags
islenskra iönrekenda um
breytingar i efnahagskerfinu.
Þaðþarf aö breyta úr miöstýröu
kerfi, þar sem allt snýst um em-
bættis- og stjórnmálamenn, i
kerfi þar sem fólk fær aö vera i
friöi fyrir afskiptum hins opin-
bera. Þaö þarf aö breyta yfir I
kerfi þar sem þú og ég fáum aö
vera i friöi til þess aö vinna eins
og okkur langar til aö vinna, og
aö viö fáum aö geta gert þaö
sem okkur dettur i hug án þess
að þurfa aö knékrjúpa fyrir
þessum mönnum. Best af öllu er
aö leyfa fólki að vera i friöi, þá
spjarar þaö sig nokk.”
— Eiga fyrirtækin aö fá lán
með raunvöxtum eöa
neikvæöum vöxtum?
„Já, þaö á aö borga fyrir
hlutinaþað sem þeir kosta. Þaö
aöláta menn fá gjafir um leiöog
fá fé aö láni þýðir aö þaö er
veriö aö stela af einhverjum
öörum. Þaö er veriö aö stela
peningum af þeim sem spara og
færa þá til einhverra annarra”.
— Ekki skrifa nú atvinnu-
rekendur allir undir þetta.
„ -Nei. en þaö þýðir bara
ekkert aö láta þannig. Vanda-
máliö er veröbólgan en ekki
vextirnir. Vextirnir eiga að
vera jafn háir og veröbólgan en
þaö hafa þeir ekki gert enn og
þess vegna er fjármagnskerfi
Islands aö hrynja i rúst. Það er
aö hrynja I rúst vegna þess aö
veröbólgan er svo langtum
hærri en vextimir.”
— Að lokum, hvaöa augum
litur formaöur Félags islenskra
iönrekenda til framtföarinnar?
Hvaö snertir uppbyggingu og
jákvæöa þróun atvinnuvega
okkar lltur hann i stuttu máli
sagt, afskaplega döprum
augum til framtiöarinnar á
meöan stjómvöld fylgja nú-
verandi stefnu i þeim málum.”
—g.sv