Helgarpósturinn - 26.09.1980, Blaðsíða 6

6
Föstudagur 26. september 1980
—he/garpústurinru
»»
Það er sím-
til þm!”
Síminn er ósköp hversdagslegur
hlutur
En hann hefur margar hliðar —
# Helgarpósturinn lítur á
nokkrar þeirra
eftir Þorgrím Gestsson myndir: Valdis Óskarsdóttir
Það eru liklega fá tæki hvers-
dagslegri i hugum manna en sim-
inn. Og sjálfsagt vita flestir betur
hvað þeir eiga aö segja, þegar
þeir lyfta upp simtólinu en kallinn
á Stokkseyri forðum, sem ætlaði
að hringja á Selfoss. Þegar tekiö
var undir á hinum enda línunnar
ruglaðist hann á ávarpsorðinu og
sagöi: „Hivopp, er Heklu -
Gvendur viö?”. t þá daga hljóm-
aði öli útlenska eins.
Þá var verið aö byrja að koma
upp þess tima simakerfi, meö
sveif og miöstöð, og sinum augum
leit hver þær framfarir. Nú eru
flestir komnir með sjálfvirka
simaoggeta hringt næstum hvert
sem er næstum hvenær sem er
um allt land, og bráðum til
útlanda iika. En baranæstum aliir
nánar tiltekið 95—96% simnot-
enda. Enn þann dag i dag eru
nefnilega fjögur til fimm prósent
simnotenda tengdir við handvirkt
kerfi meö sveif og simstöð.
„Sveitasiminn”, eins og hand-
virki slminn er kallaður i daglegu
tali, hefur þó vissan sjarma.
Hann gefur til kynna, að fólkiö I
sveitinni er ekki útdautt, hann er
ágætur til fréttaþjónustu og siðast
en ekki sist eru öll simtöl milli
tækja, sem eru tengd á sömu linu
ókeypis. Gallarnir eru lika
margir. Simtöl út fyrir tak-
markað svæði eru dýr, simstööv-
arnar eru aöeins opnar skamma
stund á hverjum degi, sumar aö-
Þessir simar eru þegar orönir Notendur sjálfvirkra sima hafa úr nokkrum gerðum tækja aö velja. En
safngripir, þótt þeir séu sums- þetta er ekki það nýjasta. Nú mun vera hægt að fá sima, sem hægt er aö
staðar enn i notkun. stinga í vasann oghafa meðsér hvert sem er.
eins fáa tima á dag. Utan þess
tima er nánast simaþjónustu-
laust.
Tilheyrir fortíöinni
Nú eru sjálfsagt flestir á þeirri
skoöun, aö handvirkur simi til-
heyri liöinni tið, og allir simnot-
endur eigi rétt á sömu simaþjón-
ustu. Eftir prósentutölunum sem
eru nefndar hér að f raman er ekki
ýkja langt I aö sjálfvirkur simi
veröi kominn um allt land, þróun-
in gengur aö minnsta kosti
hægtog bitandi I þá átt. En ennþá
eru liklega einir 3400-3500 hand-
virkir simar á landinu, fræöir
Þorvaröur Jónsson yfirverkfræö-
ingur hjá Pósti og sima okkur á.
— Handvirkum simum hefur
fækkaö mikiö hin sibari ár, árib
1978 fengu til dæmis einir fimm
hundruð simnotendur sjálfvirka
sima. En okkur er skorinn
þröngur stakkur fjárhagslega, og
þaö er mikil þörf á aö stækka þær
sjálfvirku simstöðvar sem fyrir
eru. Þaö hefur þvi mikið fariö i
þaö, en þó er alltaf veriö að reyna
þetta, segir hann viö Helgarpóst-
inn.
— Til að reyna aö bæta úr þessu
voru lagðar fram á síöasta Al-
þingi hugmyndir um aö sam-
þykkja sérstaka áætlun til aö
gera allt simakerfiö sjálfvirkt.
En þessir handvirku simar sem
enn eru i notkun eru mjög dreifðir
um landiö, og þessvegna er
dýrast aö koma þeim i samband
viö sjálfvirka kerfiö. Þegar byrj-
aö var á þessu verki, árið 1960
náöi áætlunin aöeins yfir þétt-
býlisstaði. Siöan hafa komiö upp
nýir þéttbýlisstaöir og bæjaþyrp-
ingar sem hafa veriö tengdir
sjálfvirka kerfinu, og viö vildum
gjarnan gera meira í þessum
málum. Ef þessi tillaga veröur
samþykkt á Alþingi er hugmynd-
in að koma sjálfvirkni á um allt
land á skömmum tima. Verði hún
ekki samþykkt kemur þetta samt,
en tekur mun lengri tima, segir
Þorvaröur Jónsson yfirverkfræð-
ingur hjá Pósti og sima.
Ýmsir möguleikar
4-5 prðsent simtækja á íslandi
eru semsé svört meö sveif. Eitt-
hvab er þó til af gömlum og fall-
egum simum i útskornum tré-
kössum — kannski meö takka til
að ýta á ef menn vilja „hlusta”.
En þeim fer fækkandi. Innan
fárra ára veröa þeir safnmatur.
Þar sem siminn er sjálfvirkur
er úrvaliö stærra og notkunar-
möguleikarnir fleiri. Landsiminn
hefur á bobsstólnum niu gerðir
simtækja i mörgum litum, sem
hafa leyst af hólmi „gömlu gráu
simana”.
— Það er aö visu dálitið erfitt
aö eiga viö verksmiöjurnar. Þaö
vill dragast hjá þeim aö afgreiöa
pantanir. Þess vegna eigum viö
ekki alltaf allar gerðir og liti.
t24
Hvað segja símnotendur?
Við slógum á þráðinn af
handahófi til nokkurra simnot-
enda tilað heyra I þeim hljóðið
og spyrjast fyrir um simavenjur
þeirra. Fyrst varð fyrir valinu
númer i Reykjavik.
Ekki án sima
Þaö var Ragnhildur Bjarna-
dóttir, sem kom i simann, og viö
spurðum fyrst, hvort siminn sé
henni mikilvægur.
— Ég er ein meömörg börn og
hefekkieigin bil. Þessvegna hef
égaldrei taliömiggeta veriö án
sima. En mér finnst hann vera
oröinn ansi kostnaöarsamur og
sifellt þrengjast aö þvi hvaö
mikiö má nota hann. A móti
kemur svo, aö hann sparar
mikiö strætisvagna og tima
svaraöi Ragnhildur.
— Þaö er mikiö hringt i mig
og ég hringi mikiö I aðra, þó
ekki i óhófi. En ég á átta börn,
þar af eru þrjú eftir heima. Hin
eru vitt og breitt um landið og
siminn veitir eina tækifæriö til
að hafa samband við þau.
Ef veröur fariö að telja skref-
in yröi ég bara aö láta þá hafa
slmann. Ég er hrædd um, aö þaö
sama yrði að segja um margt
fulloröið fólk og öryrkja, og þaö
mundi einangrast gjörsamlega
sagöi Ragnhildur Bjarnadóttir.
Fréttasimi
Gunnar Gunnarsson bóndi i
Syöra Vallholti i Skagafiröi fékk
sjálfvirkan sima áriö 1974, og
viöspuröum hvernig honum liki
breytingin frá sveitasimanum.
— Þaö var frábær breyting á
margan hátt, en aö ööru leyti
lika slæm. Maður haföi svo
miklar og góöar fréttir úr sveit-
inni i gegnum sveitasimann.
Þaö másegja aöþetta hafi veriö
auglýsingasimi, þegar þurfti aö
koma boöum um sveitina var
hringt ein löng. Þegar féö var
aö koma af fjalli var til dæmis
nóg aö hringja einu sinni, þá
vissu allir af þvi. Nú þarf aö
hringja á hvern bæ fyrir sig.
En þetta er óskaplegur
munur. Nú er hægt aö ná hvert
sem er, á hvaöa tima sólar-
hrings sem er. Kostnaðurinn
jókst reyndar eitthvað, meöal
annars vegna þess ab þaö er
talað svolitiö meira en áöur. En
aöal ókosturinn viö sjálfvirka
simann er sá, aö viö getum ekki
talaö viö nema 180 númer á einu
skrefi. Þab er strax dýrara aö
hringja út á Krók, aö ég tali ekki
um Reykjavik. En þaö er hægt
aö tala viö bæöi Kópavog og
Hafnarfjörö á einu skrefi.
Mér finnst þetta þurfi aö vera
þannig, aö innan hvers lög-
sagnarumdæmis, eöa jafnvel
kjördæmis, sé sama gjald fyrir
sima. Hinsvegar má vera dýr-
ara aö tala milli Hafnarfjaröar
og Reykjavikur en innan
Reykjavikur. Það er ekkert
réttlæti i þvi, aö þrir fimmtu
hlutar þjóöarinnar sitji viö eitt
borö en tveir fimmtu viöannaö,
sagöi Gunnar bóndi, en samt
sagöist hann ekki vildu skipta
aftur yfir I sveitasimann.
Siminn lokaður á miðj-
um degi
En hvernig skyldi vera hljóöiö
I opinberum starfsmanni úti á
landi sem rekur stórt fyrirtæki
en hefur ekki simasamband viö
umheiminn nema kl. 9-12 og 3-6?
Við pöntuðum Hallormsstaö og
báöum um Jón Loftsson skógar-
vörö. 1 fyrstu tilraun var okkur
sagt á Egilsstöðum, aö þaö væri
rafmagnslaust á Hallormsstaö,
og þvi sfmasambandslaust.
Klukkan þrjú var rafmagniö
komiö i lag, og viö fengum Jón i
simann.
— Þaö er mjög erfitt aö reka
svona stórt fyrirtæki viö þessa
simaþjónustu. Stööin er i fyrsta
lagi lokuö á miöjum vipnudegi,
frá kl. 12-3. i ööru lagi geta aö-
eins tveir talaö f einu, og það fer
langur timi i aö biöa eftir aö
komast að, sagði Jón.
— Þegar lfnan er klár er alli
ekki vist, að númeriö naisi
strax. A meðan beöiö er reynir
maöur aö vinna eitthvaö i papp-
irum, en þaö er vanalega litill
timi til þess þvi simarnir koma
oft margir i einu, þegar loksins
næst samband. Og simtölin sem
hafa veriö pöntuð eru aö koma
allan simatimann.
Privat er aldrei hægt aö ná
neitt á kvöldin nema hér innan
staöarins, og þaö er ekki hægt
aö nota ódýrari simatimann
eins og þar sem siminn er sjálf-
virkur. Strax og hringt er út i
Egilsstaöi er þaö oröið land-
simi.
A sumrin er starfandi hótel
hér á staðnum. Þá eru fyrir-
tækin oröin tvö og ástandið
næstum vonlaust.
— Engir kostir?
— Sumir segja aö handvirki
siminn hafi vissa kosti, sérstak-
lega þann, aö utan simatimans
hafi menn þó friö fyrir honum.
Ég veit ekki hvort er hægt að
kalla þaö kost. Ef maður vill
hafa friö tekur maöur slmanr
bara úr sambandi. Og ókostirnii
yfirskyggja algjörlega alla
hugsanlega kosti. Hér eru of
hundruð manna, á veturna eri
starfræktir hér tveir skólar, of
komi eitthvaö fyrir er öryggil
litiö, sagöi Jón Loftsson
skógarvöröur á Hallormsstaö.