Helgarpósturinn - 10.10.1980, Side 12

12
Föstudagur 10. október 1980
Þrjár algengustu spurningarnar sem iagöar eru íyrir börn eru án
efa: Hvaö heitiröu baruiö gott? Hvaö ertu gamall/gömul barniö gott?
og Hvaö ætlaröu aö veröa þegar þú veröur stór, barniö gott?Svörin viö
fyrstu tveim spurningunum iiggja oftastí augum uppi, þótt margir eigi
efaiust I erfiöleikum meö aö koma þeim útúr sér. Þriöja spurningin er
aftur erfiöari.
Ennþá eru þeir til sem vita strax á sjötta ári hvaö þeir vilja veröa
þegar þeir veröa stórir, en aörir uppgötva þaö ekki einu sinni á bana-
legunni.Og enn aörir telja sig vita þaöá unglingsárum, en skipta slöan
um skoöun. Helgarpósturinn spjallar hér viö fjóra slika islendinga sem
lært hafa akveöiö fag, en vinna viö eitthvaöallt annaö.
ÞAU URÐU EKKI ÞAÐ SEM
ÞAU ÆTLUÐU AÐ VERÐA
„Varö aö gera
eitthvaö
til aö lifa”
— segir Aron
„rakari”
Guðbrandsson
Aron: ,,Þá leitaöi maöur aö skít-
haug til aö moka”
Aron Guöbrandsson, forstjóri
Kauphallarinnar, og umsvifa-
mikill kaupsýslumaður hér i
borg, er rakari að mennt.
„Þegar ég byrjaði að læra á
var ástandið ekki eins og það er
nú”, sagði hann, þegar Helgar-
pósturinn spurðist fyrir um að-
dragandann að þvi að hann fór að
læra. „Þá tók maður það sem
manni bauðst, og velti ekki vöng-
um yfir þvi hvort manni langaði i
starfið eða ekki. Þá leitaði maður
að skitahaug til að moka, bara
svo maður hefði eitthvað að borða
daginn eftir”.
Aron ólst upp á Eyrarbakka, en
fór um haustið 1923 til Reykja-
vikur að læra að verða rakari.
„Ég fór i þetta nám einfaldlega
vegna þess að þá varð maður að
gera eitthvað til þess að lifa, ekki
vegna þess að mig langaði neitt
sérstaklega tii að verða rakari.
Námstiminn var i þá daga ekki
nema 2 ár, en eftir aö honum lauk
vann ég i sjö ár, á rakarastofunni
Bankastræti 12. Þá stofu rak
Eyjólfur nokkur, og siðan held ég
að sonur hans hafi tekið við henni.
Ekki veit ég hvort hann rekur
hana ennþá.
Mér þótti þessi vinna ekkert
slæm, og ekki verri en annað sem
þá bauðst. Þá var hún alveg
sæmilega borguð, eftir að ég lauk
námi. Kaup nemanna var mjög
litiö, en fullgildir rakarar fengu
góð laun. Ég var til dæmis með
400 krónur á mánuði, sem var
geysigott.
Allan tímann meðan ég var i
rakarastarfinu var ég að stússast
i einhverju öðru, ég var i kvöld-
skóla, og að undirbúa að fara að
vinna sjálfstætt. Hugurinn stóð
aldrei sérstaklega til rakara-
starfsins eins og ég sagði.
Astæðan fyrir þvi að ég hætti
var siðan sú að ég veiktist og varð
aðhætta um stund þess vegna, og
siðan byrjaði ég aldrei aftur. Ég
fór til útlanda, var þar i tvö til
þrjú ár, og kynntist þar nýjum
sjónarmiðum, fór i nýtt nám, og
eftir það kom aldrei til greina að
fara aftur i rakarann. En þegar
ég var að byrja að læra, ungur
maður, þá gátu ekki allir oröið
það sem þeir vildu. Svoleiðis
hefur það lika verið i um 1100 ár
hjá Islensku þjóðinni. Og loksins
þegar hún fær nóg að éta, þá
missir hún vitið. Þaö þarf sterk
bein til að þola góða daga.
Nei, ég hef þessvegna aldrei séð
eftir rakarastarfinu. Ég á að visu
alltaf rafmagnsklippur, og gæti
farið að klippa aftur ef allt annað
þryti. En ég er nú orðinn hálf átt-
ræður og reikna varla með þvi að
þurfa að hafa áhyggjur af þvi”,
sagði Aron Guðbrandsson.
Geröur: „Eftir skólann hljóp ég
tindilfætt uppi Þjóöleikhós”
„Les bara fyrir
sjálfa mig "
— segir Gerður
„leikkona”
Hjörleifsdóttir
Gerður Hjörleifsdóttir, fram-
kvæmdastjóri tslensks heimilis-
iðnaðar, er leikari að mennt.
„Það kom eiginlega aldrei neitt
annað til greina, þegar ég var
stelpa, en að verða leikari. Það
var eitthvað sem togaði alltaf i
mig”, sagði hún, þegar Helgar-
pósturinn spurði um tildrög þess
að hún fór i leiklistarnám. „Ég
hafði aldrei leikið neitt, svo ekki
hafði ég reynslu af leikhúsi. En ég
hafði einhverja bakteriu, og þar
að auki var vinkona min meö mér
i þessu, svo þetta lá beint við. Ég
var fyrst einn vetur i leiklistar-
skólanum hjá Ævari Kvaran, en
fór svo I Þjóðleikhússkólann,
fyrsta árið sem hann starfaði.
Það var tveggja ára skóli, en við
Margrét Olafsdóttir vorum út-
skrifaðar strax aö loknu þvi
fyrra. Þeim hefur ef til vill fund-
ist að ekki væri hægt að kenna
okkur meira!
Aö loknu náminu komst ég á
svokallaöan B-samning hjá Þjóð-
leikhúsinu, og starfaði þar að
auki eitthvað meö Iðnó i nokkur
ár, liklega þrjú til fjögur. Það var
afskaplega skemmtilegur timi,
og reyndar leikskólinn lika.
Þegar ég var i skólanum vann ég
skrifstofustarf fyrri hluta dags-
ins, en svo eftir skólann hljóp ég
tindilfætt uppi Þjóðleikhús og
eyddi þar öllum kvöldum við að
horfa á æfingar og leikrit. Þá
komst ekkert annað að.
Ég hef verið spurð afskaplega
oft hvers vegna ég hafi hætt i leik-
listinni, sérstaklega af leikurum,
þvi þeir vita að fæstir geta snúið
alveg baki við leiklistarstarfi,
eftir að hafa einu sinni unnið við
það. Og það er nokkuð sama
hvaða svar ég gef — það er aldrei
allur sannleikurinn. Astæðurnar
voruótalmargar. Eitt get ég hins-
vegar sagt þér, og það er sann-
leikur, að ég sé ekki eftir þvi að
hætta. Nú er ég bara hinum meg-
inn viö tjaldið, og uni þvi vel.
Ýmsir félagar minir hafa spurt
mig hvort ég hafi hætt vegna ein-
hverrar óánægju, hvort ég hafi
ekki fengið hlutverk sem mér
Ukaði, eða hvort mér fyndist ég
ekki hafa verið metin að verðleik-
um, en ekki var um neitt slikt að
ræða. Ég var fullkomlega sátt við
leikhúsið þegar ég hætti.
En eftir að ég tók þá ákvörðun
að hætta, ákvað ég að hætta
alveg, og gefa mig óskipta að
starfi minu. Það krefst mikils, og
til að vinna það vel, þá verður
maður að vera heill. Það á
reyndar við önnur störf lika. Þú
verður að vera óskiptur.
Núna er ég alveg laus við
bakteriuna. A sinum tima gerði
ég svolitið af þvi að lesa upp, bæði
i útvarp, og á öðrum stöðum, og
eins að kenna framsögn hjá ein-
staka félagahópum, en geri
ekkert slfkt lengur.
Nú les ég bara ljóö fyrir sjálfa
mig, og hef ekki i huga að breyta
þvi”, sagði Gerður Hjörleifs-
dóttir.
Siguröur: Tók aldrei neina stóra
ákvöröun um aö breyta um Iffs-
starf”
„Leiöigjarnt
fyrir
heimilislífiö”
— segir Sigurður
„þjónn”
Haraldsson
Sigurður Haraldsson, markaðs-
fulltrúi hjá kjötiðnaðarstöö SÍS,
er lærður framreiðslumaöur, eða
þjónn, eins og það er kallaö i dag-
legu tali.
„Ég byrjaði á Esjunni sem
messagutti þegar ég var ung-
lingur. Það var mitt starf að
hjálpa til i salnum og eldhúsinu,
og þvi má segja aö þá hafi ég
fyrst kynnst þjónsstarfinu”, sagði
hann, þegar Helgarpósturinn
spurði um aðdraganda þjóns-
náms hans.
„Ég var 17 ára þegar ég byrjaði
að læra, og það var einmitt bryt-
inn á Esjunni, Böðvar Steinþórs-
son, sem útvegaði mér samning.
Ég fluttist svo hingað suður frá
Akureyri, þar sem ég er fæddur
og uppalinn, og hóf mitt nám i
Klúbbnum, sem þá var einn helsti
matsölustaðurinn i bænum.
Þetta var þriggja ára nám i þá
daga, og eftir að þvi lauk vann ég
á ýmsum stöðum. Ég byrjaði á
Hótel Sögu, og fór siðar á Hótel
Esju, en lengst af var ég þjónn i
Glaumbæ. Mér likaði starfið
ágætlega, það var að visu fremur
leiðigjarnt fyrir heimilislifið, en
að öðru leyti fannst mér það
henta mér vel.
Ég tók nú aldrei neina stóra
ákvörðun um að breyta um lifs-
starf, heldur leiddi eitt af ööru. 1
framhaldi af þjónsstarfinu fór ég
i hótelrekstur um tima, en það
gekk ekki nógu vel. En þar kynnt-
ist ég ferðamannaheiminum,
túrismanum svokallaða, og úr
hótelrekstrinum fór ég til Sam-
vinnuferða, og i fyrra kom ég
hingaö á markaðsdeild Sam-
bandsins. Hér sé ég um allskonar
tengsl við kúnnana, um kynning-
ar á vörum héðan bæði hér á
staðnum og úti bæ. Þessu fylgja
allskonar veisluhöld, bæði minni
og stærri, þannig aö námiö kemur
oft að góðum notum.
En eftir að ég fór að vinna
svona á daginn, og eiga fri á
kvöldin og um helgar, þá get ég
ekki hugsað mér að fara aftur i
þjónsstarfið. Það þyrfti að
minnsta kosti ansi gott tilboð til
að ég færi i það. En ég sé ekki
eftir að hafa lært þetta, þvert á
móti. Hinsvegar heföi ég gjarnan
viljað læra meira.og það á nú lik-
lega viö flesta.
Það er nokkuð algengt að
þjónar leiðist úti önnur störf, og
ástæðan er án efa sú að það er
ákaflega leiðigjarnt, þegar til
lengdar lætur, að vinna þegar
aörir eiga fri. Vinna kannski
langt frammá nótt, og sofa
megnið af deginum. Það er ef til
vill i lagi ef hjón geta unnið
saman að þessu, en þegar börn
koma inni dæmið, þá gengur það
ekki lengur. Um samdrátt i veit-
ingaheiminum held ég að sé ekki
um aö ræða”, sagði Sigurður
Haraldsson.
Jón örn: „Var skussi I reikningi,
og vissi að stæröfræöinám beiö
min ekki”.
„Blaöamennsk-
an blundaöi
alltaf í mér”
— segir Jón Örn
„lögfræðingur”
Marínósson
Jón örn Marinósson, frétta-
maöur útvarpsins, er lögfræð-
ingur að mennt.
„Það lágu nú engar sérstakar
ástæður fyrir þvi að ég lærði lög-
fræöi á sinum tima”, sagöi hann.
„Ég var einn þessara ólánsömu
manna, sem ekki eru ákveðnir i
þvi hvaö þeir ætla sér aö gera
þegar þeir verða stórir. Samt
haföi ég nú hug á háskólanámi
eftir aö hafa komið mér i gegnum
stúdentspróf, en enga köllun hafði
ég um hvað það ætti að verða.
Nema hvað ég var skussi i reikn-
ingi, hafði verið i máladeild i
menntaskóla og vissi þvi aö ekk-
ert stæröfræöinám biöi min.
Eftir menntaskólann vann ég i
eitt ár á sunnudagsblaði Timans,
en innritaöist svo i islensku og
sögu i Háskólanum. Af ýmsum
ástæðum hætti ég svo i þvi námi,
og árið eftir var ég kominn i lög-
fræði.
Ég veit eiginlega ekki af
hverju. Sumpart held ég að ég
hafi beitt útilokunaraðferðinni.
En ég gat vel hugsað mér að læra
lögfræöi, og sé ekki eftir þeim
tima sem i þaö fór. Það er ekkí
allt jafn áhugavert i því námi, en
inn á milli eru hlutir sem mér
fannst virkilega gaman að fást
við. Ég fór ekki i námið meö þvi
hugarfari að fást við lögfræðistörf
strax að þvi loknu, en eftir að ég
var byrjaöur fannst mér ekki
koma annað til greina en að ljúka
þvi.
Ég hafði þarna áöur unnið við
blaðamennsku, og hún blundaði
alltaf einhversstaðar bakatil,
jafnvel þó mér fyndist sjálfsagt
að ná mér i einhverja menntun,
eftir aö ég var einu sinni byrjaður
i skóla. Lögfræðimenntunin er
nokkuð almenns eðlis, það er að
segja að þú getur nýtt þér hana i
talsvert mörgum störfum. Ef þú
ferö i læknisfræði til dæmis, þá
býður þin litið nema skurðar-
borðið. Lögfræðin þrengir ekki
eins að.
Þegar auglýst var eftir frétta-
manni við útvarpið, haustið eftir
að ég lauk námi, sótti ég um, lék
forvitni á að vita hvernig það
starf væri. Síðan eru sex ár i þess-
ari viku.
Ég er liklega ágætt dæmi um
það hvernig rótleysi i æsku gerir
það að verkum að einstaklingur
hafnar einhversstaðar án þess ef
til vill aö ætla sér það. Kannski á
rangri hillu. En ég er þá lika far-
inn að þekkja þá hillu vel.
Sumpart langar mig i lögfræði-
störf, en sumpart ekki. Það eru
skemmtilegar hliðar á þvi starfi,
en ég hef ekki komið að þvi ennþá
að taka ákvörðun um að breyta
til. Hingað til hef ég alveg getað
lifaö án þess að vera lögfræð-
ingur.
Ég er reyndar ekkert einsdæmi
i blaðamannastétt, það eru fleiri
lögfræðingar i henni en ég. Og
menn með mjög fjölbreytta
menntun. Hér á fréttastofunni eru
hagfræðingar, mannfræðingar og
fleira og fleira, en það er hér eins
og á öðrum islenskum fjölmiðl-
um, að mannfæðin eru svo mikil
að menntun þessara manna fær
ekki að njóta sin. Þeir eru vegna
manneklu látnir sinna verkefnum
þar sem sérmenntunin kemur að
engu gagni”, sagði Jón Orn
Marinósson.
eftir Guðjón Arngrímsson
myndir: Jim Smart