Helgarpósturinn - 04.09.1981, Qupperneq 26

26
„Lífið sjálft
er absúrd,
en bækur
eiga að
vera lógískar”
i tvllyftu timburhúsi á Vesturgötunni býr hann Hafliöi
Vilhelmsson. Hann er skáld, og hefur skrifaö fjórar bæk-
ur. Fyrsta bókin hans hét Leiö 12, Hlemmur — Fell, þar á
eftir kom út bókin Helgalok og svo bókin The Story of the
black Cat. Nú I haust kemur svo, „Sagan um Þráin”, út
hjá Erni og örlygi. Eftir aö Hafliöi var búinn aö hella kaffi
I bollann, og ég var búin aö sannfæra hann um aö hann
þyrfti ekkert aö vera feiminn viö mig spuröi ég hann hver
Þráinn væri?
Að langa í byltingu...
„Hann er launþegi sem veit hvaö hann er aö gera. Hann
er ekki fávls og skilur og veit hver staöa hans er I þjóö-
félaginu.”
— Er hann líkur þér?
,,Ég veit þaö ekki. Nei varla. En er þaö ekki svo með
marga aö langa I byltingu en nenna ekki aö standa i henni
sjálfir ?”
Inn kemur Erlingur vinur Hafliöa. Hafliöi segir aö
Erlingur eigi flottasta hjóliö I bænum.
— Hvað meö söguna The story of the Black Cat?
,,Já, þaö er aö minu mati langbesta sagan min. Enda
gaf ég hana út sjálfur. Ég skrifaði hana á ensku, þegar ég
geröi þessa sögu haföi ég mestmegnis þýska vinkonu mina
I huga.”
Hafliöi gefur mér eintak af þessari merkilegu bók sem
er einskonar dæmisaga af þvi hvernig köttur bregst viö ef
eigandinn sýnir honum ekki væntumþykju.
Gagnrýndendur skildu ekki bókina
— Nú fékk fyrsta bókin þin góða dóma en sú næsta
Helgalok fékk slæma útreiö hjá gagnrýnendum?
„Já, þaö er ailtaf þannig meö fyrstu bókina. Þaö er allt-
af veriö aö hlifa manni. Siöan kom bókin Helgalok. Gagn-
rýnendur hreinlega skildu hana ekki. Sú gagnrýni sem
birtistum hana i blööum fjallaöi ekkert um efni bókarinn-
ar. Ég var i henni að fjalla um hina eilifu leit mannsins að
þvi hvað væri sannleikur. Indverskir heimspekningar
telja þaö vera Oröiö og Oröiö er hjá Guöi, og i bókinni
Helgalok veröur þessi sannleikur til i oröinu, ómiö.”
— Tókst þú ekki nærri þér þessa gagnrýni?
„Nei þaö geröi ég ekki. Þaö var augljóst eins og ég sagöi
áöan að gagnrýnendur skildu ekki bókina.”
— Siöan ferö þú erlendis?
Föstudagur 4. -September 1981
Rætt við Hafliða Vilhelmsson
„Já, ég fór til Danmerkur og var i skóla þar i tvo mán-
uði.”
— Hvaða skóla?
,,Æ,ég veit ekki hvort ég eigi aö vera aö segja frá þvi.
Hann hét Tvind. Þetta var skóli sem þóttist byggja á lýð-
ræöislegum grunni. Þar byggðist allt á þvi aö allir væru
meö i ákvaröanatektinni. Allt var rætt á fundum. Leið-
beinendur komu og lögöu málin á boröiö fyrir nemendur
og létu þaö lita út sem þeir réöu öllu. En auövitaö var
þetta bara plat demokrati. Þaö voru þeir sem voru dug-
legastir aö rifast sem fengu öllu aö ráða. Þannig er þaö
alltaf.”
Bóhemíska myndin af skáldunum
Erlingur skýtur þvi inn aö ég eigi aö spyrja Hafliöa aö
þvi hvaö honum þætti um kvenmannsböliö. Þvi þaö væri
aö mati Hafliöa enn verra en áfengisböliö.
Hafliöi bregst hinn versti viö og segir aö þetta séu orö
Erlings en ekki sin.
„Þaö eina sem ég hef tjáö mig um þessi mál er þaö aö
mér finnst aö konur vilji einoka hússtörfin. Ég hef
persónulega átt erfitt meö aö fá starf viö eldhús- og
heimilisverk.”
. — Hvar vinnur þú?
„Ég vinn hjá heildsala.”
— Hvernig kanntu við þig?
„Þetta er eins og hver önnur vinna. Heildsalinn flytur
inn allt þaö sem óþarft er. Svo sem sælgæti.”
— Græöir þú á þvi aö skrifa?
„Nei þaö geri ég ekki. Ég fæ litla peninga fyrir þaö. Ég
fæ nitján og hálft prósent af forlagsveröinu. En bókabúö-
irnar fá tuttugu og fimm prósent. Skáldin fá minnst borg-
að af öllum þeim sem koma nálægt bókinni. En þetta fell-
ur vel inn i þá bóhemisku imynd sem gerö en af skáld-
um.”
— Af hverju ert þú aö skrifa bækur. Skipta bækur fólk
einhverju máli?
„Þaö er búiö aö skrifa allar bækur sem eru þess viröi aö
lesa þær.”
Hef min persónulegu hint
— Ert þú þá á egoflippi þegar þú skrifar? Skrifar þú um
sjálfan þig?
„Nei þaö geri ég ekki. Aö visu hef ég min persónulegu
hint I öllum bókum. Ég kem t.d. fyrir I bókinni Leiö tólf.
Þar er ég maður sem persónan hittir á Suðurgötunni og
mér er lýst utan frá.”
— En i bókinni Helgalok?
„Ég kallaöi hana samverkandi sögu. Ég skáldaði i fólk
sem ég þekkti. Svo réöi atburöarrásin bara þvi hvaö fólkiö
geröi. Lilja var málpipan min, enda var hún ekki persóna
heldur selur. Þaö er svo undarlegt aö þaö trúir enginn lif-
inu eins og þaö er. Bækur lækka risiö á lifinu. Lifiö sjálft er
absúrd, en bækur eiga aö vera lógiskar.
Ég skrifa oftast þvert um hug minn. Þvi ég veit ná-
kvæmlega hvaö ég vil ekki, en á erfiöara með aö skil-
greina það sem ég vil. I dag snýst verkalýösbaráttan ekki
um brauöiö, heldur hvort þú eigir Volkswagen eöa
Mercedes Benz. Þaö ætti aö leggja niöur einkabilismann.
En auövitaö er þaöekki hægt. Þarna sérðu, þaö er auövelt
að hafa einhverjar hugsjónir en þaö er erfiðara aö lifa eft-
ir þeim.”
Vona að ég sé ekki krati
— Hvaöa stjórnmálaskoöanir aöhyllist þú?
Hafliöi hlær, ,,þú ert aö horfa á bækurnar á boröinu?”
Bækurnar sem liggja fyrir framan Hafliöa eru um nas-
ismann, og lif og ástir Hitlers.
— Blaöamaöur veröur vandræöalegur, tja hvort ert þú
sósialisti eða...
fasisti? segir Hafliöi og brosir bliölega. „Ég vona bara
aö ég sé ekki krati. Ég vona aö ég sé tækifærissinni, með
plús merki fyrir framan. Ég er aö vona aö ég nýti mér þau
tækifæri sem eru þess viröi aö þau séu nýtt.”
— Ert þú giftur?
„Nei ég er ekki giftingasjúkur. En þaö fer aö liöa aö þvi
aö mig langi i þægilegan ruggustól og góöa útivinnandi
konu. Hún gæti aliö mér börn sem væru á dagheimili svo
myndi hún koma heim með börnin á kvöldin og svæfa þau.
Ég hef mikinn áhuga á þvi aö gerast húsmóðir, þvi ég
hef þá andvarpandi fórnarlund til aö bera. Þú veist eins og
móöirin sem þjáist þegjandi og enginn tekur eftir fyrr en
hún er farin.”
— Næsta bók?
„Þaö veröur bókin, Albúmiö. Otgefandi óskast sem get-
ur haldið mér uppi i fimm mánuöi. Ef slikur útgefandi
fyndist myndi hann umsvifalaust veröa settur inn.”
Hafliöi glottir og heldur áfram aö ráöa i krossgátuna i
Lesbókinni.
Mynd: Jim Smart
Viðtal: Elisabet Guðbjörnsdóttir