Helgarpósturinn - 28.05.1982, Page 3

3
JHeli
Helgai-■
posturinrL
FöStudagur-28. maí T982'
Jjsigai--—:
postunnn.
Blað um þjóðmál, listir og
menningarmál.
Ritstjórar:
Árni Þórarinsson og Björn
Vignir Sigurpálsson
Ritstjórnarfulltrúi:
Guðjón Arngrímsson
Blaðamenn:
Guðlaugur Bergmundsson,
Gunnar Gunnarsson, Omar
Valdimarsson, Þorgrímur
Gestsson og Þröstur Haralds-
son.
Cftlit:
Kristinn G. Harðarson
Ljósmyndir:
Jim Smart
Dálkahöfundar:
Hringborð:
Birgir Sigurðsson, Heimir
Pálsson, Hrafn Gunnlaugsson,
Jón Baldvin Hannibalsson,
Jónas Jónasson, Magnea J.
Matthíasdóttir, Sigurður A.
Magnússon.
Listapóstur:
Heimir Pálsson, Gunnlaugur
Astgeirsson, Jón Viðar Jóns-
son, Sigurður Svavarsson
(bókmenntir 8, leiklist), Arni
Björnsson (tónlist), Sóírún B.
Jensdóttir (bókmenntir &
sagnfræði), Halldór Björn
Runólfsson (myndlist & klass-
ískar hljómplötur), Gunnlaug-
ur Sigfússon (popptónlist),
Vernharður Linnet (jazz).
Árni Þórarinsson, Björn Vign-
ir Sigurpálsson, Guðjón Arn-
grímsson, Guðlaugur Berg-
mundsson, Jón Axel Egilsson
(kvikmyndir), Þröstur Har-
aldsson (f jölmiðlun).
Erlend málefni:
Magnús Torf i Ölafsson
Vfsindiog tækni:
Dr. Þór Jakobsson
Skák:
Guðmundur Arnlaugsson
Spil:
Friðrik Dungal
Matargerðarlist:
Jóhanna Sveinsdóttir
Stuðarinn:
Jóhanna Þórhallsdóttir
Landspóstar:
Finnbogi Hermannsson, Isa-
firði, Reynir Anfonsson, Akur-
eyri, Dagný Kristjánsdóttir,
Egilsstöðum, Sigurgeir Jóns-
son, Vestmannaeyjum.
Utanlandspóstar:
Erla Sigurðardóttir, Dan-
mörku, Inga Dóra Björnsdótt-
ir, Bandaríkjunum, Helgi Skúli
Kjartansson, Bretlandi.
Otgefandi: Vitaðsgjafi hf.
Framkvæmdastjóri: Bjarni P.
Magnússon.
Auglýsingar: Inga Birna
Gunnarsdóttir.
Innheimta: Guðmundur Jó-
hannesson
Dreifing: Sigurður Steinars-
son
Gjaldkeri: Halldóra Jónsdóttir
Ritstjórn og auglýsingar eru
aðSíðumúlall, Reykjavík.
Sími: 81866.
Afgreiðsla og skrifstof a eru að
Hverfisgötu 8-10. Símar 81866,
81741 og 14906.
Prentun: Blaðaprent hf.
Askriftarverð á mánuði er kr.
40. Lausasöluverð kr. 12.
Steinsteypan hefur brugðist
Til skamms tima þótti þaö
viturleg fjárfesting á tslandi aö
setja peningana i steinsteypu. Nú
eru þeir timar liönir, aö frádreg-
inni þeirri nauösyn aö koma sér
þaki yfir höfuöiö. Þaö er ekki
lengur um þaö aö ræöa aö næla
sér i veröbólgugróöa meö þvi aö
byggja eöa kaupa. Ástæöan er
fyrst og fremst sú, aö nú er ekki
lengur hægt aö fá lán til slíkra
kaupa nema verötryggö.
Samt sem áöur eru gifurlegir
fjármunir i veltunni i fasteigna-
sölu. i samantekt um þau mál i
Helgarpóstinum í dag kemur
fram, aö á þessu ári muni aö
öllum likindum velta hálfur
annar milljaröur króna i þessum
viðskiptum. Það kemur lika
fram, aö af þessu fé renna liklega
um 24 milljónir króna i vasa fast-
eignasalanna. Þaö er heldur lægri
upphæö en allir skattskyldir
Garöbæingar greiddu i útsvar á
siöastliönu ári.
En þetta fé stöövast aö sjálf-
sögöu ekki allt i vasa fasteig.ia-
salanna. Fyrir utan kostnaö viö
rekstur þessarar starfsemi
greiöa þeir um 13 milljónir á
þessu ári fyrir fasteignaaug-
lýsingar i Morgunblaðinu.
Þannig hefur „veröbólgu-
gróöinn” skipt um farveg. Og sá
gróði er gulltryggöur gagnvart
verðbólgunni meöan núverandi
viöskiptahættir í fasteignasölu
eru viðhaföir. Hann er reiknaöur
af þeirri krónutölu sem markaðs-
verö fasteigna er hverju sinni. En
sú krónutala er ekki raunveruleg,
enginn seljandi fær raunviröi
fyrir fasteign sina og enginn
kaupandi greiöir heldur raunviröi
fyrir hana.
En fasteignasalarnir fá sitt —
og Morgunblaöiö, blaö allra
landsmanna. Landsmenn fá aö
greiöa sinn hlut i rekstri þess
meöan fasteignir skipta um eig-
endur.
Enda þótt fasteignaverö hækki
stööugt eru gifuriegar verö-
sveiflur á hverju ári eins og sést á
linuritum frá Fasteignamati
rikisins, sem Helgarpósturinn
birtir i dag. En þessar sveiflur
virðast ekki fara eftir neinum
ákveönum lögmálum, nema
veröiö viröist yfirleitt lækka i
desember, hækka i janúar. lækka
siöan aftur i mars eöa april og
hækka loks enr seinniparl sumars.
Þegar á heildina er litiö viröist
fasteignaverö hækka heldur
meira en verðbólgan, og stefnir
nú i :ið þaö veröi um 70% hærra I
suir.ar en I fyrrasumar.
En er ekkert við þessu aö gera?
Ein af niðurslöðum Helgarpósts-
ins er sú, aö verðtrygging á fast-
eignaviöskiptum sé nauösynleg,
og komist raunar á smám saman
. hvort sem mönnum er þaö ljúft
eöa leitt. Aö sjálfsögöu er þaö
ekki fasteignasölum i hag aö
veröiö lækki, þá lækka sölulaun
þeirra.
En almenningi er hinsvegar
ráölegt aö kaupa verötryggö
rikisskuldabréf, hyggist menn
ávaxta fé sitt. Steinsteypan hefur
brugöist.
Endurskipulagning
íslensks þingræðis
Þá eru þær loksins af-
staönar, kosningarnar,
með öllu sem þeim til-
heyrði — slagoröaglamri,
pólitiskum langlokum i
blöðum, uppgeröarbrosum,
landsföðurlegum ábyrgð-
arsvip á fundum og öllu
hinu. Útkoman var eflaust
svona og svona (það fer allt
eftir þvl hvar I flokki mað-
ur stendur), Kvennafram-
boðið kom fáeinum að,
karlaframboðið tók úrslit-
um hver með sinu lagi:
sumir gráta, aörir hiakka
yfir þvl að fjandmennirnir
hafi nú loksins fengið mak-
leg málagjöld fyrir hrok-
ann þegar þeir unnu sigur-
hrlngboröiö
I dag skrif ar AAagnea J. AAatfhíasdóttir
slag, þó þeim þyki hent-
ugra að gleyma því á öðr-
um timum — enda trúir
þessu ekki nokkur vitibor-
inn maður sem eitthvað
hefur skoðaö islenskt þjóð-
félag (og þó viðar væri leit-
að). Hvað þessa hugmynd
mina varðar, list mér æ
betur á hana eftir þvi sem
ég hugsa meira um hana og
sama má reyndar segja um
þá sem ég hef reifað málið
við. I stórum dráttum
hljóðar það þá þannig:
Fækka þingmönnum um
helming (niður i 30), leggja
algerlega niður ráðherra-
embætti og annaö titlatog.
inn fræga hér um áriö (var
ekki einhvern tima talað
um grjót og glerhús — eða
var það bara I vinstri
stjórn?).
Og maður hefur lært ýmis-
legt — tilamynda fékkst
sýnikennsla i sjónvarpi
kosninganóttina hvernig
„litill og kvenlegur kross”
(hahaha — þessi var góður,
strákar!) litur út — auðvit-
að ógilt atkvæði — og á hinn
bóginn hvernig þessir stóru
og karlmannlegu hljóta að
teljast gildir. En eiginlega
var það ekki þetta sem ég
ætlaði aö skrifa um hér og
leggja á hringborð. Mig
langaði að segja lesendum
frá hugmyndum minum
um endurskipulagningu is-
lensks þingræðis sem skutu
upp kollinum einhverntima
i óendanlegum kosninga-
umræðum liðinn mánuð.
Kveikjan var ekki sist:
„Valdiö er ykkar” (til-
brigði: „valdið er fólks-
ins”) sem stjórnmálamenn
lýsa gjarna yfir I kosninga-
Skikka svo hinsvegar þessa
ágætu fulltrúa okkar til að
vinna þann tima sem þeir
sitja á þingi — vinnutimi
verði sumsé 8 - 18, meö
klukkutima matarhléi og
tvisvar sinnum korter i
kaffi. Fri verða að sjálf-
sögöu ekki nema lögboðnir
fridagar (jól, páskar,
hvitasunna o.s.frv.), auk
þriggja vikna sumarleyfis,
sem veitt er i enda þing-
setu. Þessir 30 þingmenn
eru nefnilega ekki kjörnir
lengur en til eins árs (þeir
gera þá ekki miklar
skammir af sér á meöan)
og skulu valdir með tölvu
af skrá yfir alla lands-
menn, sem náð hafa sextán
ára aldri og eru ekki sann-
anlega andlega eða likam-
lega vanheilir á neinn þann
hátt sem meinar þeim aö
gegna skyldu sinni við ætt-
jörðina. Einnig verður tek-
iö nokkurt tillit til efnahags
og heimilisaðstæðna, þvi
það verður ekkert lúxus-
kaup fyrir þingmenn: þeir
fá Dagsbrúnartaxta en
verður á hinn bóginn séö
fyrir fæði og húsnæöi i þar
til gerðri heimavist meðan
á þingsetu stendur. Aö
sjálfsögöu hefur Alþingi
trúnaðarlækni, sem sér til
þess að skrópasýki getur
ekki grasserað.
V innubrögöum verði
hagað þannig, að hvert mál
verði aðeins tekið til um-
ræðu einu sinni og hafi þá
einn formælanda og einn
andmælanda, siðan veröi
gengið til atkvæða. Til að
stýra þingumræðum verði
valinn „ringmeister” (mig
vantar betra orö — hvað
eru þeir kallaðir I fjölleika-
húsunum?), sem er valinn
til fimm ára i senn með
hæfileikakeppni sem sjón-
varpað veröi um land allt.
„Ringmeister” skipulegg-
ur umræður og önnur störf
Alþingis, auk þess að veita
þjóöinni (sem hvorteðer
litur á þingiö sem fjölleika-
hús) hæfilega skemmtun.
„Ringmeister” til aðstoðar
verða tveir menn, annar og
þriðji i hæfileikakeppninni,
og þessir þrir aðilar sjá um
að festa upp dagskipan
næsta dags að loknum
hverjum þingdegi. Hæfi-
leikakeppnin ætti að
tryggja að réttir menn
veljist i þessi störf; hún
verður aö sjálfsögöu skipu-
lögö með það fyrir augum
að sem best sjáist hæfni
keppenda við að leysa ýms-
ar þrautir og vandamál,
sem snerta þetta tiltekna
svið, auk viðbragöa er álag
er mikið.
Stórlega verði skorið
niöur i ráðuneytunum,
enda veröi þau rekin með
bónusfyrirkomulagi (nenni
ekki að skýra þaö hér, þaö
ætti eiginlega að liggja i
augum uppi fyrir þjóö sem
gjörþekkir það) og útboð á
framkvæmdum þeirra
mála, sem Alþingi sam-
þykkir.
Auövitað mætti rekja
þetta kerfi itarlegar, en
mig langar að benda á
nokkra áberandi kosti, sem
þvi fylgja. Fyrst og fremst
er það sparnaðurinn við
þessa tilhögun, bæði hvaö
varðar laun og tima — mál
ættu t.d. ekki að lenda und-
ir stól eða i salt, hvað þá
deyja drottni sinum i
nefndum, heldur yrðu þau
öll afgreidd eins fljótt og
unnt er. 1 öðru lagi má
benda á, að þarna eru klik-
ur og flokkadrættir aö
mestu (þvi miður er aldrei
hægt að segja öllu) leyti úr
sögunni, bitlingar og póli-
tiskar stöðuveitingar
sömuleiðis, svo eitthvaö sé
nefnt. Alþingismennirnir
okkar væru i raun „fólkiö”
— manneskjur af báöum
kynjum, ýmsum aldri og
meö allan þjóðfélagslegan
bakgrunn og reynslu —
unga fólkið vissi hvernig er
að vera ungur, eldra fólkið
þekkti fullorðinsárin og ell-
ina, fyrrverandi refsifang-
ar hlytu að vita gjörla hvað
betur má fara i dómskerfi
og refsilöggjöf. Og svo
framvegis. Það er ekki
mikiö rúm hér, að tíunda
alla kosti þessa kerfis.
Svona allra siöast langar
mig bara til að nefna
tvennt: þessi breyting hefði
að sjálfsögðu I för með sér
breytingu á skólakerfinu,
þar sem ræðumennska,
fundarsköp og samfélags-
fræði yrðu þýöingarmikið
skyldunám og hitt, að for-
seti tslands héldi starfi sinu
við almannatengsl, einkum
útáviö við aðrar þjóðir. Það
verður vist að hafa eina
toppfigúru (eða svoleiðis).
Eg ætla aö klykkja út
meö þvi að stela uppá-
haldsfrasa annars Helgar-
póstsskribents:
Hugsið um það.....