Helgarpósturinn - 15.09.1983, Blaðsíða 10

10
Fimmtudagur 15. september 1983
hielgai----
. posturinn
leiðinda drunur. Eftir þetta
fór náttúrlega allur texta-
flutningur fyrir ofan garð og
neðan. Og fyrst farið er að
tala. um textana, þá finnst
mér svona álíka barnalegt af
Tolla að vera að tala um Geir
og Sjálfstæðisflokkinn sem
fasista, eins og að tala um
kratana í Alþýðubandalag-
inu sem kommúnista (það er
líklega rétt að það komi fram
að ég er síður en svo hrifinn
af Geir). Svo ég snúi mér nú
aftur að hávaðanum, þá varð
hann til þess að fyrsta fram-
koma Megasar, um árabil,
varð ekki eins eftirminnileg
og hún hefði getað orðið.
Það voru eiginlega mestu
vonbrigði kvöldsins, því
Bömmer, og 6ý. Að mínu
mati voru Vonbrigði ein
besta hljómsveitin sem fram
kom þetta kvöld.
Eftir að Vonbrigði höfðu
lokið leik sínum máttum við
svo bíða nokkra stund eftir
að prógram bresku anarkist-
anna Crass hæfist, en það
byrjaði á kvikmynd, sem í
sjálfu sér innihélt ágætan
boðskap en hún var ákaflega
langdregin. Að kvikmynda-
sýningunni lokinni, kom
fram amerísk stúlka, Christ-
ine Cassel, með eins konar
„performance", en hún söng
við segulbandsundirleik.
Það var eins með hana og
myndina, nokkrir góðir
punktar en langdregin. Þá er
Misjafn hávaði í Höllinni
Það voru um það bil 4000
manns, sem mættu í
Laugardalshöllina, laugar-
daginn 10. september, á tón-
leika sem þar voru haldnir
undir yfirskriftinni við krefj-
umst framtíðar. Það var
ánægjulegt að sjá svo marga
mæta á þessa tónleika og
kveikir það vissa von um að
ekki sé alveg tilgangslaust að
efna til hljómleikahalds hér,
þrátt fyrir að allt hefði bent
til að svo væri, miðað við
aðsókn að hljómleikum hér
fyrr í sumar. Ég er líka viss
um að flestir hafi fengið eitt-
hvað fyrir peninginn sinn,
því hér var í marga staði um
hina ánægjulegustu
skemmtun að ræða. Mikið
var lagt í sviðsetningu og út
um allan sal voru Iítil svið, á
pöilum, þar sem leik-
flokkurinn Svart og sykur-
laust sýndi ýmis (að mestu)
þögul dæmi úr lífinu fyrr og
nú.
Fyrsta hljómsveitin sem
kom fram var Kukl, en sú
hljómsveit varð til vegna
beinnar útsendingar á síð-
asta þætti Áfanga. Hljóm-
sveit þessi er (var) skipuð
þeim Einari Erni og Björk
Guðmundsdóttur sem sáu
um söng, Guðlaugi Óttars-
syni gítarleikara, Sigtryggi
Baldurssyni trommuleikara,
Birgi Mogensen bassaleikara
og Einari Melax sem lék á
gítar og hljómborð. Ekki
verður annað sagt en að
Kuklið hafi bara komið mér
þægilega á óvart. Tónlist
þeirra er að vísu ekki sérlega
aðgengileg, en hún er kraft-
mikil og ýmislegt að ske í
henni, sem eflaust verður
ekki skilið til fulls svona í allt
að því fyrsta skipti sem
maður heyrir í hljómsveit-
inni. Það er nú löngu kunn
staðreynd að Sigtryggur er
einn okkar allra besti
trommari en það var þó
eftirtektarvert hversu gífur-
lega þétt ryþmapar hann og
Birgir eru. Það er svo eins og
fyrri daginn viss óræðni í
gítarleiknum hjá Guðlaugi
og hljómborðsleikur Einars
veitti frekari fyllingu. Mér er
til efs að Einar Örn hafi
nokkurn tíma notið sín bet-
ur, enda hafði hann Björk
með sér og hvíldi sjálfur
söngurinn mest á henni, en
Einar er (eins og öllum ætti
nú að vera kunnugt) meiri
„rappari“ (talari) en maður
laglínunnar. Best þótti mér
síðasta lagið sem þau tóku
en það er að finna á nýút-
kominni tveggja laga plötu
með Kuklinu.
Næstir komu Egó fram og
einhvern veginn náðu þeir
ekki að snerta í mér neinar
hrifningartaugar. Að vísu
gekk flest þeim á móti. Fyrst
var það ónýt gítarsnúra, þá
slitinn bassastrengur og loks
ónýtur snerill. Mér fannst
ótrúlegt hvað ég var lítið
hrifinn af þeim, ekki síst fyr-
ir það að efniskráin var nær
sú sama og á tónleikunum
með Echo & the Bunnymen
og þá var ég nokkuð hrifinn.
Þetta var allt eitthvað svo lít-
ið spennandi ög virkilega
það eina sem ég hafði ein-
hverja ánægju af, var að
heyra hvað Beggi er orðinn
mun skemmtilegri gítar-
leikari en hann var. Bubbi
náði aldrei þessu vant, ekki
upp neinni virkilegri
stemmningu.
Áður en Tolli kom fram
voru kynntir þrír erlendir
gestir sem hingað voru
komnir í tilefni Friðarvik-
unnar og héldu þau hvert um
sig stutta tölu, við mikinn
fögnuð Hallargesta og hæst
lét þá í þeim yngstu, sem
næst stóðu sviðinu. Er ég þó
ekki viss um að þau hafi skil-
ið allt sem þau fögnuðu svo
gífurlega. Hins vegar er þó
rétt að geta þess að þetta
voru ágæt orð sem þarna
voru sögð.
Nú þá var komið að Tolla
og hljómsveitinni Ikarus.
Fóru þeir ágætlega af stað,
en í þriðja lagi, eða svo, fór
allt hljóð hjá þeim úr bönd-
um. Gítarinn hækkaði upp
úr öllu valdi og á eftir fylgdi
allt heila klabbið. Varð úr
þessu ekkert annað en yfir-
þyrmandi hávaði. Á tímabili
var maður t.d. alveg hættur
að heyra trommusláttinn, en
þess í stað voru þetta bara
greinilegt er að Megas er í
fínu formi um þessar mund-
ir. Hann tók þarna bæði
gömul og ný lög og virtist
hann sjálfur skemmta sér
hið besta og svo varYtú raun-
ar, þrátt fyrir allt, um flesta
viðstadda að segja og
undanskil ég þar ekkert
sjálfan mig. En þetta hefði
getað orðið svo miklu betra.
Næstir voru Vonbrigði og
fluttu þeir'lög sem flest voru
af ágætri nýútkominni plötu
þeirra, sem Kakófónía heitir.
Var nú hljóðið að mestu
komið í samt lag aftur og var
flutningur þeirra eins og best
varð á kosið. Raunar er
Vonbrigði að verða ein af
merkari hljómsveitum
landsins og þar sem meðlim-
ir hennar eru allir mjög ungir
má búast við enn frekari
stórvirkjum frá henni í fram-
tíðinni. í raun er tónlist
þeirra ekki flókin en hún er
smekklega samansett.
Keyrslan í trommum og
bassa er góð o^ gítarinn veit-
ir góða uppfyllingu og skap-
ar skemmtilega effekta. Þá
er söngurinn mjög þokka-
legur og lögin mörg hver góð
og þá sérstaklega Við,
þess og að geta að hljóð-
styrkurinn var nú aftur kom-
inn upp úr öllu valdi.
Er Cassel hafði lokið sér
af var ég satt að segja orðinn
þreyttur, bæði í fótum (af því
að standa í rúma fjóra tíma)
og eyrum (af hávaðanum),
það fór því svo að ég heyrði
Crass aldrei flytja nema lít-
inn hluta efnisskrár sinnar,
áður en ég gafst upp. Ég er
því ekki dómbær á flutning
þeirra í heild, en af því litla
sem ég heyrði varð ég nú ekki
fyrir neinum vonbrigðum en
heldur ekki fyrir neinni
óvæntri ánægju (enda hefði
ég þá ekki farið). Það var
eins og ég hafði búist við
varla hægt að greina orð af
því sem þau sögðu og þá er
nú farin hálf ánægjan og
rúmlega það, við að hlusta á
Crass. Því verður nefnilega
seint haldið fram að Crass sé
sérlega góð hljómsveit tón-
listarlega sögð, þó hún sé í
marga staði hin merkasta.
Ég hefði líka eflaust haft
gaman af því að hlusta á allt
prógram þeirra, ef ég hefði
ekki verið búinn að hlusta á
fjórar eða fimm hljómsveitir
áður en að kom þeim.
Astin: öryggisnet
og breytingarafl
Francesco Alberoni: ,,/nna-
moramente e Amore." Milano,
1979.
Sænsk þýðing: „Föralskelse
och Karlek,“ Göteborg, 1982.
Einnig verið metsölubók í
Danmörku.
Höfundurinn er ítalskur félags-
fræðiprófessor, klínískur sál-
fræðingur og rithöfundur. Starfar
við háskólann í Milano. — Hann
skoðar ástina í víðu, sögulegu og
þjóðfélagslegu samhengi. Hreyfi-
öflin að baki ástarinnar eru þau
sömu og að baki þjóðfélagsbreyt-
inga. Þegar tiltekið ástand er orð-
ið að vana, hefð, eða stöðluðu
formi án dýpra inntaks, án rétt-
lætingar í mannlegum þörfum
knýr einstaklingurinn, eða hópur-
inn á um breytingar. Og breyting-
arnar; þær koma ekki þegar menn
óska þeirra heldur þegar menn
geta ekki án þeirra verið. Menn
geta ekki ákveðið að verða ást-
fangnir. Menn geta heldur ekki
ákveðið að breyta þjóðfélaginu á
tilteknu augnabliki. Allt hefur
sinn tíma.
Þær hugmyndir, sem liggja til
grundvallar þessum staðhæfing-
um eru í stórum dráttum þær
sömu og í sögulegri efnishyggju
gamla Marx. — Sérstakt gildi hef-
ur lýsing og greining Alberonis á
kynlífi, annars vegar í s.k.
„normalástandi,“ og hins vegar
þegar fólk er ástfangið. Kynlifs-
byltingu sjöunda áratugarins og
innreið „hins frjálsa ástalífs"
skoðar hann í því ljósi. Boðskap-
ur hans er i stuttu máli þessi: Fólk
getur elskast dag og nótt, en ef
segulkraftur ástarinnar er ekki til
staðar gefa þúsund samfarir ein-
ungis veikan grun um það, sem
einar samfarir ástfangins fólks
eru.
Bókin hefur ekki síður gildi
sem atferlisfræðileg lýsing á ást-
föngnu fólki. Hver hefur t.d. ekki
gaman af að gefa ástinni sinni
gjafir, eða gera reynsluheim sinn
að heimi hennar, eða hans?
Að öllu samanteknu má segja,
að þessi bók skýri og varpi sann-
ferðugu ljósi á þau sársaukafullu
átök, sem eiga sér stað 'milli ör-
yggisþarfarinnar og löngunar
mannsins til að njóta hamingju og
gleði. Þessi átök, sem kollsteypa
hjónaböndum, sundra fjölskyld-
um og valda gjarnan tímabund-
inni upplausn og sem hins vegar
halda fólki föngnu í neti vana-
bundinna, efnislegra verðmæta
þar sem óttinn við að varnirnar
gegn því mikla breytingarafli sem
ástin er eru snar þáttur og þar sem
eina útgönguleiðin er dauðinn.
Kate Millcft: „Sita.“ Virago Fem-
inist Publishing Company, New
Vork, 1977.
Höfundurinn er heimskunnur
feministi og rithöfundur. Meöal
verka: „Sexual Politics,“og sjálfs-
ævisagan „Flying.“
Þessi bók, sem er sjálfsævi-
sögulegs eðlis greinir frá loka-
skeiðinu í ástarsambandi tveggja
kvenna. Lysingar Milletts eru svo
nærfærnar og sannfærandi, að
þær hafa trúlega almennt gildi,
einnig fyrir s.k. „heterosexuell"
sambönd.
Kate er tæplega fertug lista-
kona og rithöfundur; hún hneig-
ist til beggja kynja, en hefur ný-
lega slitið barnlausri sambúð við
japanskan listamann. Sita er
fimmtug kona af brasílískum og
ítölskum uppruna, þrígift, þrí-
skilin og orðin amma. Hún hneig-
ist frekar til ungra manna.
í þessari frásögn er allt það að
finna.sem einkennir deyjandi ást-
arsamband. Treginn yfir óveruleg-
um athöfnum, siðum og stöðum,
sem eru að glata þýðingu sinni,
tortryggnin gagnvart nýjum per-
sónum og aðstæðum, óttinn við
að missa það, sem maður einu
sinni „átti“ harmur þess, sem er
yfirgefinn, uggurinn gagnvart yf-
irvofandi einsemd, örvæntinga-
fullt ástalíf tveggja persóna, sem
undir holskeflu ósagðra hluta -
finna, að þær eiga einungis eftir
að kveðjast. Falleg bók, skrifuð
með hjartablóði, ekki um ást,
heldur af ást.
Sven Lindqvist: „En alskares dag-
bok“ og „En gift mans dagbok “ -
Bonniers, Stokholm, 1981 og
1982.
Hér er um að ræða harla óvenju-
legar bækur í anda hinna s.k.
„játningabókmennta" Verkið
hefur vakið mikla athygli og um-
tal á Norðurlöndunum af þeirri
meginástæðu, að hér er ekki
spurt: „af hverju skildum við?“,
heldur „af hverju löfum við sam-
an?“.
Bækur þessar greina frá yfir
þrjátíu ára ástarsambandi og síð-
ar hjónabandi sænska rithöfund-
arins Sven Lindqvist og bók-
menntafræðingsins og tónlista-
konunnar Cecilia Lindqvist. Hér
er tekið á ýmsum þeim innri og
ytri fyrirbærum, sem steðja að
ástarlífi og samlífi nútímafólks:
hlutverkaskiptingu í daglegu lífi
og á kynlífssviðinu, jafnréttis-
kröfunni, freistingum frá utanað
komandi aðilum m.m. Lindqvist
rekur þróun pars allt frá unglings-
árum og fyrstu fálmkenndu sam-
förunum gegnum námsár, sam-
búð, fjárhagserfiðleika og barn-
eignir og frant á miðjan aldur þar
sem ytra öryggi ræður ríkjum,
ásamt með kærleika, sem hefur
náð að verða að djúpri þekkingu
og gagnkvæmum skilningi. Bæk-
urnar koma á markað í kjölfar
þeirra breyttu viðhorfa til hjóna-
bandsins, sem virðast vera að
hasla sér völl í Skandinavíu í nafni
nýrómantíkur, en sem ýmsir vilja
skoða sem kreppueinkenni.
Nu er það ekki lengur frjáls-
ræði og lausung, sem eru lausnar-
orðin, heldur tryggð og trúfesta.
Undirtektir við bækur Lindqvists
segja sína sögu um þörfina fyrir
umræðu og endurskoðun staðn-
aðs gildismats.