Helgarpósturinn - 17.05.1984, Qupperneq 8

Þakpappaverk-
smiðjan Silfurtún h.f.
brennur
TRYGGINGAFÉLÖGIN BORGA...
hitastillarnir fjórir hefðu verið
stilltir á hæsta hitastig. í skýrslu til
brunamáJastjóra segir: „.. ,en
hvort um var að ræða mannleg
mistök eða skemmdarverk er að
svo stöddu ógerlegt að ákvarða."
Síðara tilfeliið var bruni fjögurra
sumarbústaða uið Meðalfellsuatn
4. apríl 1983. Þessir bústaðir voru
samfastir og brunnu allir til kaldra
kola og varð eldsins vart tveimur
klukkustundum eftir að eigandi
eins þeirra hafði yfirgefið bústað
sinn. Hann sagði við yfirheyrslu að
hann hefði skilið eftir glóð í kola-
eldavél og hefði hún verið opin.
Það virtist borðliggjcindi að glóð
hefði hrokkið úr vélinni og kveikt
bálið.
Rannsókn Guðmundar Gunn-
arssonar leiddi hinsvegar í ljós að
eldurinn virtist hafa brunnið mun
meira um mitt gólfið en nær elda-
vélinni. Virðist því sem hann hafi
komið upp á því svæði og breiðst
þaðan til anneura hluta hússins. í
skýrslu Guðmundar segir að á
þessu svæði hafi ekki átt að vera
neitt það sem gæti valdið sjálfs-
íkveikju. Hafi eldurinn komið upp
þarna væru því aðrir möguleikar
en íkveikja af mannavöldum vart
hugsanlegir og taldi hann það lík-
legustu orsökina.
I hvorugu þessara tilfella var
hægt að finna nokkrar sanncinir
um hver hefði kveikt í og því barst
engin kæra frá saksóknara.
ÍKVEIKJUM
HEFUR FJÖLGAÐ
í greininni 12. apríl féllu þung
orð í garð tryggingafélaganna sem
sögð voru heimsþekkt fyrir sof-
andahátt þegar bruncimál væru
annars vegar. Sagt var að i stað
þess að stuðla að úrbótum, létu
þau sér nægja að hækka iðgjöld sín
til að mæta greiðslum fyrir bruna-
tjón. Helgarpósturinn ræddi við
ínga R. Helgason, forstjóra Bruna-
bótafélagsins og stjómarformann
Brunamálastofnunar, og spurði
fyrst um þá ályktun Brunamála-
stofnunar að íkveikjum hefði fjölg-
að á síðari árum.
„Okkar reynsla bendir til hins
sama; að íkveikjum hafi fjölgað,"
sagði Ingi. „Okkar reynsla bendir
líka til þess að óskaplegt gáleysi sé
ríkjandi í eldveirncunálum hjá fyrir-
tækjum."
- Nú eru það tryggingafélögin
sem greiða bœturnar; af huerju
sendið þið ekki fulltrúa á staðinn
og segið að efþessu ogþessu uerði
ekki kippt í lag þá takið þið ekki
áhœttuna?
„í sambandi við brunatrygging-
ar er áhættunni skipt í tvennt.
Annarsvegar er iögboðin skyldu-
trygging. Þar höfum við ekkert að
segja úm vátryggingarfjárhæð eða
prívat brunavarnir fyrirtækisins.
Við verðum að tryggja samkvæmt
mati dómkvaddra manna og
byggja á eldvarnaeftirliti viðkom-
andi sveitarfélags. Við reynum að
hafa hvetjandi áhrif með því að
veita sérstakan afslátt af iðgjöldum
þar sem vel er staðið að bruna-
vörnum.
Hinsvegar er svo frjáls trygging
þar sem tryggingarupphæðin er
samningsatriði milli okkar og
tryggingartaka. Þar reynum við að
koma fram ákveðnum skilyrðum. í
fyrri grein HP um íkveikjur er því
haldið fram að tiyggingafélögin
hækki bara iðgjöldin, og það er að
vissu leyti rétt. En tryggingcifélögin
verðlauna líka það sem vel er gert,
með því að L/EKKA iðgjöld. Opn-
um eldstæðum hefur fækkað í
heimahúsum og fólk er almennt
meira og betur á verði. Tjónatíðni
á heimilum hefur minnkað og ið-
gjöld brunatrygginga hafa líka
lækkað, að raungildi, um fimmtíu
prósent á síðustu ellefu árum. Við
tökum líka tillit til þess ef sveitar-
félög eða fyrirtæki standa vel að
eldvörnum og lækkum þá iðgjöld
til þeirra.
Því miður er það alltof algengt
að mikið kæruleysi ríki á vinnu-
stöðum. Menn hafa jafnvel brotið
niður eldvarnaveggi vegna ein-
hverra breytinga og það hefur síð-
ar valdið miklu tjóni. Við höfum
skoðað vinnustaði þar sem brot á
reglugerðum um brunavarnir hcifa
skipt tugum.“.
ERUM EKKI
LÖGREGIA
- En menn fá samt sínar bœtur,
umyrðalaust, huersu suíuirðilega
sem þeir hafa brotið allar reglur?
,JBótaréttur húseiganda varð-
andi skyldutryggingu er mjög skýr.
Tryggingafélagið VERÐUR að
greiða honum bætur meðan ekki
sanncist að hcmn hcifi kveikt í. Og
jafnvel ÞÓTT hann hcifi kveikt í
verður tryggingafélagið að greiða
veðhöfum bætur. Það á að vísu
endurkröfurétt á hendur eiganda
en hann er nú ekki alltaf borgunar-
maður fyrir því.“
- Talandi um íkueikjur, finnst
þér ekkert ergilegt að greiða út
bœtur þegar þú telur uíst að eig-
andi eigi sök á brunanum?
Jú, maður lifandi. Það koma
alltof mörg slík mál inn á borð til
okkar.“
- Erlendis hafa tryggingafélög
uíða eigin sérmenntaða rann-
sóknamenn. Af huerju reynið þið
ekki eitthuað slíkt í stað þess að
bíta bara á jaxlinn og borga?
„Tryggingafélögin standa alltaf
öðru hvoru frammi fyrir trygginga-
svikum. En þá verða þau að fara
eftir almennum lögum. Við getum
ekki komið okkur upp einhverjum
her einkaspæjara, við höfum til
dæmis ekkert vald til að yfirheyra
fólk. Við getum veitt dómara þær
upplýsingar sem við höfum hand-
bærar, en ekki meira."
- Væ.ri til dœmis ekki ástœða til
að rannsaka hagi þeirra sem
brennur hjá? Huort þeir eru í
kröggum og huort tryggingaféð
bjargar þeim. Nú, eða huort þeir
nota féð til að halda áfram sinni
starfsemi eða huort þeir fjárfesta i
einhuerju öðru?
Ju, jú það er vissulega ástæða
til þess í sumum tilfellum, en það
er lögreglunnar en ekki okkar að
framkvæma slíka rannsókn. Við
höfum enga lagalega heimild til
slíks.“
-Huað með mál eins og til
dœmis sumarbústaðabrunann uið
Meðalfellsuatn? Þar er í skýrslu
sérfræðings talið nœrri uíst að
kueikt hafi uerið í.
„Við erum þegar búnir að greiða
þremur eigendanna bætur. Eig-
andi bústaðarins sem eldur kom
upp í verður að sækja okkur í al-
mennu dómsmáli til að fá bætur.“
-Huað finnst þér brýnast að
gera í brunauörnum?
„Það þarf að auka og efla bruna-
rannsóknir. Og það þarf að ganga
ríkar eftir því hjá stórum fyrirtækj-
um að þau sinni ákvæðum bruna-
varnasamþykkta. Það er hins opin-
bera að framfylgja því.“
FLÓKIÐ OG
MÁTTVANA KERFI
En hvernig stendur hið blessaða
opinbera sig í því að hindra að það
brenni ofan af okkur öllum? Borð-
tennisleikurinn hefst fyrst fyrir cd-
vöru þegar reynt er að fá botn í
það.
Samkvæmt lögum skulu sveitar-
félög halda uppi brunavömum og
eldvarnaeftirliti og eiga sveitar-
stjórnir og slökkviliðsstjórar að
fara með brunavarnamál. Slökkvi-
liðsstjóra ber að líta eftir því í sínu
umdæmi að farið sé að settum lög-
um og reglum. Slökkviliðsstjóri
þarf þó að leita til Bmnamálastofn-
unar ef hann ákveður, í samráði við
lögreglustjóra eða héraðsdómara,
að láta framkvæma úrbætur á
kostnað eiganda eða beita dag-
Ingi R. Helgason, forstjóri Brunabótafélagsins og stjórnarformaður Bruna-
málastofnunar: „Tryggingafélögin hafa enga lagalega heimild til að rann-
saka bruna þar sem grunur leikur á úm íkveikju. Og sé íkveikja ekki sönnuð,
verða tryggingafélögin að borga þótt þau viti betur."