Helgarpósturinn - 21.01.1988, Blaðsíða 20

náttúrulega orðið mikil breyting
varðandi blöðin og stjórnmálin að
því leyti að menn eru ekki nærri því
eins fastir í flokkum og þá var. Allir
sem vildu vera menn með mönnum
voru í flokki!"
ÞÁ GIFTU MENN SIG
EKKI FYRR EN AÐ
LOKNU NÁMI
Að loknu stúdentsprófi frá MA
1945 ætlaði Tómas að leggja leið
sína til Reykjavíkur en verkfall
strandferðaskipa kom í veg fyrir að
hann kæmist fyrr en líða tók á
haustið: „Þá fór ég strax að vinna
sem ritari á Fiskiþingi, en faðir minn
hafði verið fulltrúi á Fiskiþingi mjög
lengi. Þar var ég ritari fram undir
áramótin en fór þá heim. Byrjaði í
lögfræðinni um veturinn 1946, enda
fannst mér vænlegast að fara í lög-
fræði með tilliti til þess að sinna
pólitík. Annars hafði hvarflað að
mér á tímabili að verða tannlækn-
ir... — Eg hafði miklu meiri ánægju
af lögfræðinni en menntaskóla-
greinum."
Tómas fékk styrk 1951 til fram-
haldsnáms í lögfræði í Bandaríkjun-
um og nam í eitt ár við Harvard-há-
skólann í Cambridge: „Það var
ómetanleg reynsla að vera þar," seg-
ir hann um þennan tima. „Ég lærði
mikið þar."
Varstu giftur þá?
„Já, það var nú þannig á þessum
tíma að menn giftu sig ekki fyrr en
þeir voru búnir í skóla," segir hann
og hlær. „Önnur breyting! Ég var
einn af þeim og gifti mig ekki fyrr en
ég hafði lokið lögfræðinámi frá há-
skólanum. Konunni minni, Þóru
Kristínu, hafði ég kynnst fyrst fyrir
austan, enda er hún líka Austfirð-
ingur, frá Neskaupstað. Síðan hitt-
umst við aftur hér í Reykjavík."
Þurftirdu aö eltast mikiö viö
ftana?
„Svona hæfilega mikið," svarar
Tómas brosandi.
ÉG HEFÐI GETAÐ SETIÐ
LENGUR SEM
ÞINGMAÐUR
Það er ógjörningur að ræða við
Tómas án þess að nefna stjórnmál,
eins ríkur þáttur og þau hafa verið í
lífi hans. Við spyrjum fyrst hvort
hann líti stjórnmál öðrum augum
eftir að hann hætti afskiptum af
þeim:
„Nei það held ég nú ekki," svarar
hann. „Ég lít stjórnmál mjögsvipuð-
um augum og áður. En það er geysi-
lega mikil breyting að hætta virkni
í stjórnmálum eftir langan tíma."
Var þér ýtt út úr stjórnmálunum?
„Nei,“ svarar hann hiklaust. „Þeg-
ar ég var kosinn síðast á þing var ég
orðinn sextugur og ég hafði sagt
mínum nánustu stuðningsmönnum
á Austurlandi að ég myndi ekki
bjóða mig fram aftur, þ.e.a.s. þegar
því kjörtímabili yrði Iokiö. Við
stjórnarmyndunina '83 kom til tals
að ég færi í Seðlabankann — og ég
vissi að fyrir því var fylgi. Þá tók ég
þá ákvörðun að segja af mér þing-
mennsku og segja jafnframt af mér
sem forstjóri Framkvæmdastofn-
unar og fara í Seðlabankann. Ég
held ég hefði getað setið áfram sem
þingmaður hefði ég viljað. Ég hafði
áður hætt sem ritari flokksins að
eigin frumkvæði. Mér fannst ein-
faldlega að minn tími væri kominn.
Þá hafði ég verið viðloðandi þingið
frá 1956 sem varaþingmaður og
fastur þingmaður frá 1974. Það er
kannski svolítið fróðlegt — svona
innan sviga — að þegar ég fór af
þingi í árslok 1984 var held ég að-
eins einn þingmaður eftir af þeim
sem höfðu verið á þingi þegar ég
kom fyrst inn 1956. Það má því
segja að á þessum tíma hafi þingið
alveg endurnýjast."
Huernig skitgreiniröu Kvennalist-
ann?
„Kvennalistann skilgreini ég
sem stjórnmálasamtök sem reka
svokallaða „kvennapólitík". Ég
mundi vilja skilgreina það þannig
að Kvennalistinn ræki pólitík sem
varðaði fyrst og fremst konur."
Huaö meö barnaheimilismál, eru
þau eingöngu kuennamál?
„Þau eru kannski frekar mál
kvenna en karla. Það er nú einu
sinni þannig að börnin eru í meiri
tengslum við mæður sínar en feður.
Þannig hefur það að minnsta kosti
verið og ég held ekki að það muni
breytast."
Huer er þín skoöun á ráöningu
bankastjóra i ríkisbankana. Eiga
þeir aö vera pólitískt skipaöir eöa
ekki?
„Ég er eindregið þeirrar skoðunar
að það sé hollt fyrir bankastarfsem-
ina i landinu að í bankastjórastöður
veljist jöfnum höndum bankamenn
og menn úr öðrum störfum í þjóðfé-
laginu."
Hver er framtíöarstjarnan í Fram-
sóknarflokknum aö þínu mati?
„Ég held að Halldór Ásgrímsson
sé númer tvö-maður í Framsóknar-
flokknum, alveg tvímælalaust."
HARKAN ORÐIN
PERSÓNULEGRI
Finnst þér pólitíkin vera oröin ill-
skeyttari nú en hún var?
„Ja, pólitík hefur alltaf verið
meira og minna illskeytt. En hún er
orðin persónulegri finnst mér. Það
var meiri málefnaharka hér áður en
nú beinist harkan meira gegn
ákveðnum persónum. Nei, mér
fannst ekki mannskemmandi að
vera í pólitík. Ég held að þátttaka í
stjórnmálum hljóti að vera bundin
við það að við erum lýðræðisþjóð
og til þess að lýðræði fái notið sín,
þ.e.a.s. meirihlutinn ráði, þá þurfa
menn auðvitað að bindast saman í
samtökum til að mynda meirihluta.
Þannig að stjórnmálaflokkar eru að
mínu mati forsenda fyrir lýðræði.
Menn sjóast í þessu með árunum og
ég var aldrei viðkvæmur þótt skot-
um væri beint að mér. Ég var sjálfur
aldrei persónulegur í mér í stjórn-
málunum og varaðist alltaf að ráð-
ast á menn persónulega. Það finnst
mér vera utan við stjórnmálin."
Spaugarar í stjórnmálum gáfu
þér uiöurnefniö ,,Tommi á teppinu".
Huernig kom þetta viöurnefni til?
„Ég var starfsmaður í utanríkis-
þjónustunni í sex ár, frá 1953—^60.
Þegar Varnarmálaskrifstofan var
sett á laggirnar var ég þeirrar skoð-
unar að það þyrfti að vera svolítil
reisn yfir henni, við þyrftum að
halda okkar reisn gagnvart Banda-
ríkjamönnum og það sjónarmið
varð ofan á. Þessi skrifstofa var sett
á fót af talsverðum myndarskap.
Þegar við vorum búnir að kaupa
það sem til þurfti, húsgögn og áhöld
fyrir skrifstofuna, var talsvert eftir
af þeirri fjárveitingu sem hafði verið
ákveðin. Þá stakk samstarfsmaður í
þessum málum upp á því að við
keyptum teppi á skrifstofurnar. Ég
samþykkti það og við gerðum það,
en ég hafði það upp úr þessari
ákvörðun að vera kallaður „Tommi
á teppinu". Þessi mál voru umdeild
og viðkvæm og mikil harka í þessu,
bæði í mínum flokki og öðrum, því
menn voru aldeilis ekki á einu máli.
Það urðu því mikil skrif um þessi
mál og ég var talsvert umtalaður af
þeim sökum og þá kom það ein-
hvern tíma í einu blaði að ég var
kallaður „Tommi á teppinu"."
Er þaö sérkenni íslenskra stjórn-
mála aö menn uppnefni huer ann-
an?
„Ég veit það nú ekki. Það hefur
auðvitað alltaf verið tilhneiging til
þess að uppnefna menn. Mér hefur
alltaf fundist þetta meinlaust og
aldrei verið viðkvæmur fyrir þessu."
Viö beinum talinu aö ísverslun
sem Tómas átti eitt sinn hlut í. Held-
ur hann ekki aö auöveldara heföi
veriö aö halda áfram aö selja ís en
aö helga sig stjórnmálum?
„Jú, án efa! En það vék auðvitað
allt fyrir pólitíkinni. Þorvarður
BREYÍTUR
persónuafsláltur:
Nú14.797kr.
fyrir hvem mánuð
Persónuafsláttur í sta&greiðslu opin-
berra gjalda hefur verið ákveðinn 14.797
krónur fyrir hvem mánuð á tfmabilinu jan,-
júní 1988.
wmmmmL-
Þessi breyting á persónuafslætti hefur
ekki í för með sér að ný skattkort verði gefin út til
þeirra sem fengu sín skattkort fyrir 28. des. sl.,
heldur ber launagreiðanda að hækka persónu-
afsláttinn við útreikning staðgreiðslu.
'igii
pÉÉWÉmm
Til þess að þeir, sem fengu skattkort sín
útgefin fyrir 28. desember 1987, fái notið rétts
afsláttar ber launagreiðanda að hækka þann
persónuafslátt, sem fram kemur á þessum
skattkortum og aukaskattkortum (öllum
grænum og gulum kortum), um 8,745%
(stuðull 1,08745).
ÆKBBKKff.
Mikilvægt er að launagreiðandi breyti ekki
upphæðinni á sjálfu skattkortinu. Sú upphæð á
að standa óhreyfð til ársloka. Hins vegar ber að
taka tillit til orðinnar hækkunar við útreikning
staðgreiðslu. Launamaður má ekki heldur
breyta upphæðinni sem fram kemur á skatt-
korti hans. Hann afhendir launagreiðanda kort-
ið óbreytt nema hann fái aukaskattkort.
Skattkort sem gefin eru út 28. desember
og síðar bera annan lit en þau skattkort sem
gefin voru út fram að þeim tíma. Þau skattkort
munu sýna réttan persónuafslátt fyrir tímabilið
janúar-júní 1988 og þarf því ekki að hækka
persónuafslátt þann sem þar kemur fram við
útreikning staðgreiðslu.
Heimilt er að millifæra 80% af ónotuðum
persónuafslætti til maka. Þetta gildir bæði um
hjón og sambúðarfólk, sem hefur heimild til
samsköttunar.
Launagreiðandi millifærir persónu-
afsláttinn, þannig að hann tekur tillit til 80%
þeirrar upphæðar sem fram kemur á skatt-
korti og aukaskattkorti maka, hafi það verið
afhenthonum.
Launagreiðendur afhugið
að hœkka upphœð persónuafsláltar
á eldri skatlkorfum um 8,745%
dqi/
3SKATTSTJÖF
L
20 HELGARPÓSTURINN