Íslenzk sagnablöð - 01.01.1816, Page 7

13
1816
14
férligrar mdtftödu í Hollandi, inntóku þad
allt á ftuttu tímabili, og úthrtípudu Fr i d*
rik, prins af Oraníen (fon hins feinafta
erfdaftiórnara) tii einvaids furfta hinna
fameinudu Nidrlanda. I Patísarfridn-
urn bættuft þau lönd vid liann, fem ádr er
umgetid; íkömmu eptir tók hann kóngs-
nafn, og er nú giptr einni fyftur keiíarans
af R ú s 1 a n d i.
pýzkaland mifti á þefsu tímabili (i 8o6)
eins ogádr er umgétid í Fránkaríkis tídind-
um, íitt eldgamla fameiníngar og ftitírn-
arform, en ákvardad var med Parífarfridn-
um ad þad íkyldi endrnýast. pettad augn-
amid hafdi ad miklu leiti hin fíaldgæfa Kon-
úngaftefna í Víen, er kom faman um
hauftid 1S14 en íkildift ad, íkömmu eptir
aptrkomu Bónapartes um vorid 1815 án
þefs ad allar hennar giördir og famníngar
væru til lykta leiddar, en nú er ákvardad
ad nýr ríkisdagr íkuli tilþeirra fullkomnun-
ar haldaft í Frakkafurdu (Frank-
f ú r t) hvar þtí líklega ekki koma nema ríki-
anna furstadæmanna og þeirra friálfu þýzku
ftada fendibodar.
pegar ftrídid brauzt út millum Frakka
og Prufsa 1 806 fnerift kiörfurstinn af S a x-
en innan íkams í Napóleons flokk ; hann
ilaut þefsvegna fama ár ktíngs nafnbtít, og
1807 mikinn hluta Polens, er ádr hafdi
heyrt Prufsum til, undir nafni afHertog-
adæminu Varfká. Prufsar hefndu fín
1814, þá kóngrinn af Saxen, er Ieingft
af hélt med Btínnparte, mifti, eptir ad öll
hans lönd höfdu fallid í óvina hendr,
helmíng þeirra ad fullu og öllu, meft til
ktíngsríkifins Praufsen, er bætti þeim
vid fíg, undir nafni af Hertogadæminu
S ax e n.
Á árunum 1806 og 7 miftu Prufsar
tnörg furstadæmi er ad miklu leiti voru lögd
af Naptíleon til þeís af honum ftiftada nýa
ktíngsríkis Vestfalen, hvörju Hie-
rónýmus Bónaparte. rédi um ftund;
en þegar hann 1814 veltift úr ktíngdtím-
inum , fékk Prufsakóngr, áfarnt Bret-
ianz ktíngi, kiörfurftanum afHefsen
og fleirum minniháttar furstum eignir fínar
aptr. 1814 nádi einnig Auftrríkis
keifari öllum fínum til Napóleons og hans
vina miftu löndum; þau í Vallandi endr-
feingnu nefndi hann(i 8i5)ktíngsríkid Lo m-
bardí (Lá n g ba r da i a n d) og Venedig
(Feneyar) en önnur þar í nánd (1816)
ktíngsríkid Illyríu. Annars hafa í því
mikla Auftrríkis veldi, einu því mektug-
afta íheiminum nú á dögum líkar umbreyt-
íngar á bánkofedlum haft ftad og i Dan-
m ör k u, fvo ad þeir eru þar, ad tiltölu, í
aungvu meira gildi en hér; á líkan hátt
hefír og geingid til med þá í Rúslandi
og vídast annarsftadar 1 þefsari heimsálfu,
hvar til þær tíheyrilegu ftríds- og kaupver-
ftunar-umbiltíngar voru og eru hin helzta
orfök.
Prufsalcmz faga er ad mestu leiti inni-
falin í áduríkrifudum Fránkarikis tídind-
um, Nefnt ríki má á þefsu tíma-bili
kalJaft hafa.verid fært til tílífis, raknad vid
á ný, hiarad nær dauda enn lífi, og loks-
ins í einu feingid fína fyrri heilfu ogmann-
dtímskrapta.
Sveitz hefir í þeim mörgu og fttíru
biltíngum á þefsu tímabili haldid fínni
frílanz ftitírn, fem oú a.d meftu er lto.min
aptr í þad gamla horf, í hvöriu hún var ádr
en þad mikla franíka ftríd hófft.
Valland vard þar árnóti mörgum og
miklum umbreytíngum undirorpid. Á
fumar þeirra hefi eg ádr drepid í Fránka-
ríkis og pýzkalanz tidindum. Kyrkiu-
löndin lagdi Bónaparte undir Fránka