Morgunblaðið - 25.02.1962, Blaðsíða 2

2
MORGVNBLAÐIÐ
Sunnudagur 25. febr. 1962
Samanburður á stjórn komm-
únista og lýðræðissi nna í Iðju
Kjósum B-listann
$ í dag lýkur stjórnar-
kosningu í IÐJU. Lýðræðis-
sinnar hafa haft stjórn félags
ins með höndum síðan 1957,
en þá var félagið komið í
öldudal undir stjórn Björns
Bjarnasonar og kommúnista-
félaga hans.
9 Launasamningar fé-
lagsins voru þá verri en
nokkurs verkalýðsfélags í
landinu, enda hugsaði stjórn-
in einungis um pólitískan á-
bata kommúnista af verkum
sínum, meðan hagsmunamál-
in sátu ’á hakanum.
• Tðnverkafólki var att út í
verkföll, sem urðu beinlínis til
þess að rýra kjör þess.
9 Endalok kommúnistastjórn-
arinnar voru með slíkum ósköp-
um, að einsdæmi eru í sögu ís-
lenzkrar verkalýðshreýfingar,
Þá sannaðist:
1. Að Björn Bjamason og aðrir
kommúnistar, þ. á. m. gjald-
kerinn, höfðu lánað sjálfum
sér meirihlutann af félags-
sjóði Iðju.
2. Að kommúnistar tóku þúsund-
ir króna af fé Iðju og lögðu
í húsakaup kommúnistaflokks
ins í Tjarnargötu 20 (þar setn
kosningaskrifstofa A-listans er
nú). Þetta fé tapaðist alger-
lega.
3. Að stjórn Björns Bjarnason-
ar stóð í skuldabréfabraski
með fé Iðju.
4. Að kommúnistar eyðilögðu
nær allt skjalasafn Iðju.
5. Að Iðja hafði verið látin spila
í happdrætti Þjóðviljans með
félagssjóði sínum.
®. Að Björn Bjarnason stakk af
með spjaldskrá Iðju.
7. Að margs konar önnur óreiða
og óstjórn hafði átt sér stað
undir stjórn Björns Bjarna-
sonar.
• Björn lézt saklaus, þótt sann
anir lægju á borði, og höfðaði
meiðyrðamál. Tapaði hann því,
og er það í eina skiptið í íslenzkri
réttarsögu, sem málshefjandi
slíks máls tapar því.
# Síðan lýðræðissinnar tóíku
við stjórninni 1957 hafa marg-
víslegar kjarabætur og umibætiur
verið gierðar í Iðju.
#6% grunnkaupshækkun fékkst
1957, meðan önnur venkalýðsfé-
lög höfðust ekki að og féngu
ekkert. 6% grunnkaupishækkun
fékkst aftur 1958, og 1961 fékkst
16.2% grunnkaupshækikun á al-
mennt kvennakaup.
9 Orlof féfekst greitt á etftir-
vinnu 1957, sem var nýmæái í
samningum verkalýðstfélaga.
9 Samið var um stofnun litfeyr-
issjóðs 1958, og sbuldbundu ait-
vinnurekendur sig til að greiða
6% ofan á kaup allra Iðjuiféla-ga
í sjóðinn. Birni Bjarnasyni tókst
að spilla fyrir sjóðnum af póli-
tískri afbrýðisemi og öfundsýki
Hefur það kostað sjóðinn hvorki
mieira né minna en 12 milljónir
króna á þremur árum!
9 1958 var samið um nýjan
taxta fyrir konur, sem unnið
hafa 4 ár eða lengur á sama
vinnustað.
9 Margir launaflokkar hafa
verið lagðir niður og fólkið, sem
í þeim var, hækkað upp, svo að
margir hafa þannig fengið mikla
kauphækkun
9 1961 var samið um tvo nýja
kauptaxta svo að kauphækkun
eftir 24 mánaða starf verður
19,4% og eftir 36 mánaða starf
22,6%.
9 Samið var um stofnun sjúkra
sjóðs árið 1961 sem iðnrekendur
greiða í. Hefur ekkert verkalýðs-
félag á íslandi náð hagstæðari
samningum um sjúkrasjóð.
9 Samið var á árinu 1961 um
lengra orlof fyrir þá, sem unnið
hafa 10 ár eða lengur.
9 Þá hefur verið samið um
fjöldann allan af leiðréttingum
Og lagfæringum.
9 Stjórn lýðræðissinna hefur
lagt áherzlu á alls konar fyrir-
greiðslu fyrir Iðjufólk. Sem
dæmi má nefna, að stjórnin inn-
heimtir nú allt að 100 þúsund
krónur á ári af vangreiddum
launum, en kommúnistar gerðu
aldrei neitt í því. Réttarþjónusta
hefur verið tekin upp.
Iðjufólk mun í dag hrinda
áhlaupi kommúnista á stétt-
arfélag þeirra. Árásin er ó-
dulbúin, því að sjálfur línu-
kommúnistinn, Björn Bjarna-
son, sem hefur slíka fortíð í
félaginu, er nú í formanns-
framboði og skrifstofa A-list-
ans er í flokkshúsi kommún-
ista. —
Iðjufólk! Kjósum í dag
gegn kommúnistum, gegn
pólitískum verkföllum, með
lýðræðissinnum, með bætt-
um kjörum!
Jón Leifs
Frakkland og Debussy
Ræða Jóns Leifs tónskálds flutt á
fundi i Alliance Francaise
Bandarísk leiksýning
í Þjóðleikhúsinu
Á FIMMTUDAGSKV ÖLDIÐ
sýndi leikfiokkur frá Southern
Illinois University, sem nefnir sig
„The Southern Players“, hinn
kunna bandaríska gamanleik
„Born Yesterday" (Fædd í gær)
á sviði Þjóðleikhússins. Leikrit-
ið er eftir Garson Kanin og var
sýnt í íslenzkri þýðingu fyrir
nökkrum árum í Þjóðleikhúsinu.
í baindaríska leikflokknum eru
aðeins stúdentar frá áðurnefnd-
um háskóla, og hafa þeir allir
leiklistina í hjáverkum, en munu
ekki ætla. að leggja hana fyrir
sig. Flokkurinn kom til lands-
ins I því skym að halda sýningar
fyrir varnarliðið á Keflavíkur-
flugvelli, en Íslenzk-ameríska fé-
lagið gekkst fyrir því að hann
sýndi einu sinni í Reykjavík, og
var sýningin á fimmtudaginn á
vegum félagsins. Húsið var þétt-
skipað áhorfendum og komust
færri að en vildu.
Sýningunni var mjög vel tek-
ið og leikendur klappaðir fram
Ihvað eftir annað ásamt leik-
stjóranum, Archibald McLeod.
Flokkurinn hafði sín eigin leik-
tjöld meðferðis í tveim ferða-
töskum, og höfðu þau tilætluð
áhrif, þó lítið færi fyrir þeim.
Leikendurnir voru ellefu talsins.
Aðalhlutvcrkið, Billie Dawn, var
leikið af Susan Pennington, en
Alan Rothman lék brotajárns- og
skransalann Harry Brock.
f TILEFNI af 50 ára aftnæli AU-
ianoe Francaise, sem haldið er
hátíðlegt í dag, birtist hér út-
dráttur úr ræðu, sem Jón Leifs
hélt nýlega á skemmtifundi fé-
lagsins.
★
Það er hér í kvöld í fyrsta
Skipti á minni æfi, sem ég held
ræðu á frönsku. Eg bið afsök-
unar.
Nærri helming míns lífs var ég
búsettur í Mið-Evrópu, þekki
líka Norðurlönd Og Stóra Bret-
land, en einmitt Frakkland varð
mín seinasta uppgötvun, og svo
fór að ég hlaut að finna til meiri
aðdáunar gagnvart þessu landi
en gagnvart þeim löndum, sem
ég hafði áður kynnst.
Þegar maður er kominn yfir
fimmtugt er það mikil ákvörðun
að læra nýtt mál. Þegar ég fyrir
meira en tiu árum sat fyrsta
höfundaréttarfundinn í París,
kunni ég ekki eitt einasta orð í
frönsku. Svo tók ég um þrjátíu
tíma, fór síðan að lesa franskar
skáldsögur, sjá leiksýningar í
París og franskar kvikmyndir,
sótti marga fundi þar sem töluð
var franska. Árangurinn varð sá,
að fyrir mér opnaðist eins og nýr
heimur, — endaþótt ég hefði ekki
næði né tíma til að stunda
frönskunámið á skipulagsbund-
inn hátt.
Eins og Þýzkaland varð mér
land vinnunnar og djúptækrar
menningar, þá varð nú Frakk-
land fyrir mig land hjartans og
andans, — hugneistanna („in-
spirations“), en það var einmitt
Frakkland, sem oft kveikti í sög-
unni fyrstu neista, sem síðan
breiddust út sem logandi leið-
arvísar um allan heim. Án Frakk-
lands Og baráttu Frakka fyrir
hugsjónum frelsisins mundi líka
ísland varla hafa orðið sjálfstætt
ríki. í Norður-Frakklandi finn-
um vér auk þess enn anda for-
feðra vorra, sem þar settust að.
Vér finnum einnig anda þeirra
í byggingalist og myndlist og jafn
vel daglegu lífi í Normandie.
í bókmenntum Og heimspeki
hefir franska þjóðin lengi verið
leiðandi. í tónlist hins vegar
fundu Frakkar seint sín sér-
stöku einkenni. Tónrænar til-
raunir í víkingastíl fyrstu mið-
alda urðu að víkja fyrir ítölskum
skóla og hefðbundnum Evrópu-
stíl tónlistarinnar.
Mér virðist að Hector Berlioz
hafi fyrstur gert einhverja til-
raun til að birta frönsk einkenni
í tónlist, — en þau brjótast þó
fyrst greinilega út í verkum tón-
skáldsins Claude Debussy, sem
á nú 100 ára afmæli 1962 Hann
bentí á nýjar leiðir Og varð afl-
gjafi nærri allra tónskálda eftir
hans daga. Hann uppgötvaði
greinilegar en tónskáld fyrri tíma
„hið leyndardómsfulla samband
milli náttúrunnar og ímyndunar-
aflsins." Hann varð brautryðj-
andi hinnar nýju tónlistar. Mér
er mikill heiður að viðurkenna,
að einnig ég á honum ýmislegt
að þakka. Hlustið á tónlist hans.
Fellum hina ráðlausu og dáö-
lausu stjórn í Trésmiðafélagínu
UNDANFARIN tvö ár hefir Tré- anförnu, en ekki minnzt einu
smiðafélag Reykjavíkur átt því I orði á þau mál er varða hag og
óláni að fagna að vera undir I afkomu trésmiða.
stjórn kommúnista. Nú eftir
tveggja ára lélega stjórn félags-
ins er svo komið, að ekki má
minna vera en að Þjóðviljinn
taki upp sitt stærsta fyrirsagna-
letur yfir þverar síður til þess að
reyna að klóra í bakkann fyrir
þessa menn og biðla til félags-
manna um stuðning, við stjórnar-
kjör nú.
Hræðslan við dóm félagsmanna
á stjórn T. R. undanfarin ár er
svo mikil orðin, að Þjóðviljinn
birtir með stóru letri blekkinga-
vaðal Benedikts Davíðssonar um
málefni félagsins, þar sem aðal-
lega er rætt um skemmtanir þær
sem haldnar hafa verið að und-
Á fundinum s.l. þriðjudag var
eftirtektarvert að verða áheyr-
andi og áhorfandi að því hvern-
ig . Jón Snorri, og hans menn,
forðuðust að tala um kaup og
kjarasamning þann sem gérður
var s. 1. sumar, en eins og við all
ir félagsmenn vitum, þá er það
sá mesti hörmungar samningur,
Sem við nokkurn tíma höfum
fengið. Enda lýstu þeir stjórn-
armenn því yfir og lögðu áherzlu
á hversu lélegir þeir væru. Og
hver var ástæðan? Jú, formaður
inn, Jón Snorri, kenndi öllum
félagsmönnum um ófarirnar. —
Þeir höfðu ekki staðið nógu vel
að baki stjórnar og samningar-
Gt/ð-
mundur
fær lof
Árhus, 24. febrúar.
Einkaskeyti til Mbl.
GUÐMUNDUR Guðjónsson
stóð sig með mikilli prýði í
hlutverki Alfredo í I.a Tra-
viata, sem frumsýnd var í
Józku óperunni í gærkvöldi.
Allir frumsýningargestir voru
sammála um það, að þarna
væri enn einn íslenzkur söng-
vari, sem mikils væri að
vænta uf Guðmundur kom
mjög vel fyrir á sviðinu og
sýningargestir hrifust af hin-
um þýða og vel skiljanlega
dönskuframburði hans.
Politiken sagði, að þarna
væri á ferðinni tenor með
mjög miklar sönggáfur, sem
lofaði miklu í framtíðinná.
Árhuus Stiftstidende sagði:
Guðmundur Guðjónsson kom
mjög á óvart. Góður söngvari
o>g líka góður leikari sem
mjög mikið býr í.
— Andresen
Stal bita úr
sviðakjamma
f FYRRINÓTT" hefur einhver
næturhrafn orðið óskaplega
svangur. Tók hann það til bragðs
að brjótast inn í rruabvörugeymslu
í Glaumbæ Þar var gott til fanga
náði hann sér í sviðakjamma
og beit í. En þá hefur lystin ver«
íð farin, því hann yfirgaf stað-
inn við svo búið.
Spilakvöld o"
bingó á Akranesi
Sjálfstæðisfélag Akraness held
ur spilakvöld á Hótal Alkranes í
kvöld kl. 8.30. Á eftir verður
dansað til kL 1. Aðgangur er
ókeypis.
KI. 3 í dag heldur SjáMstæðis-
félagið á Akranesi ekinig bingó
nefndar.
Á þetta minnist Ben. Davíðs-
son ekki einu orði í „Þjóðvilj-
anum“ í gær. Hann minnist held
ur ekki einu orði á að á fund-
inum var rætt um mörg stórmál
sem verið hafa á döfinni undan-
farin ár, en sem núverandi stjórn
hefir hreinlega svæft eða gefist.
upp við að framkvæma.
Til fróðleiks fyrir þá sem ekki
voru á fundinum er rétt að geta
þess, að fundarstörfum var þann
ig hagað, að í stað þass að gefa
orðið frjálst, þá tilkynnti fund-
•arstjóri að næstir á mælenda-
skrá væru 4 kommúnistar, og
komu þeir síðan allir í pontuna
í röð undir forustu Gunnars Oss-
urarsonar, sem hafði það eitt
fram að færa að lesa upp nöfn
Ásgnmssofn
í DAG lýkur sýningu þeirri !
Ásgrímssafni, sem staðið hefur
undanfarnar vikur. Verður safnið
lokað í hálfan mánuð, en ný
sýning opnuð 11. marz og þá
sýndar vatnslitamyndir. SafniS
er opið í dag kl. 13.30—16,
þeirra A-lista manna, en endaði
sína ræðu á því að segja: „Burt
með alla stjórnarandstæðinga'*.
Undir þessu þokkalega kjörorðl
má segja að félaginu hafi verið
stjórnað s.l. 2 ár, því nú er svo
komið málum, að þrátt fyrir
það að árlega útskrifast fjöldi
nýsveina, (45 s.l. ár), þá fer
mönnum nú fækkandi í félaginu.
Vegna útstrikana og brott.
rekstra.
Benedikt Davíðsson á ekkl
nógu stór orð til þess að lofa og
vegsama það sem núverandi
stjórn hefir gert og er þá fyrst
að nefna taxtann. Að honum
hefir verið unnið í mörg ár ein*
og við allir vitum. Og þó að nú só
búið að ná samkomulagi um það
sem búið er að fullvinna í taxt.
anum, þá er rétt að hafa í huga
það sem form. félagsins sagði á
fundinum s.l. þriðjud., að taxtina
yrði seint eða aldrei fullunn
inn, vegna breyttra vinnuaðferða
o. s. frv. og hann notaði líka
tækifærið til þess að þakka öll
um þeim sem að þessum máluna
hafa starfað fyrir félagið. Þap
er um að ræða menn með ólíkap
Framhald á bis. 23.