Morgunblaðið - 25.02.1962, Blaðsíða 13

Sunnudagur 25. febr. 1962
MORCinSBLAÐlÐ
13
Ellefu farast
Enn ihafa 11 vaskir drengir
týnt Hfinu undan ströndum lands
ins, er þeir voru að sækja björg í
ibú Ekki þarf að f jölyrða um sam
úð allra landsmanna með aðstand
endum hinna Játnu né hryggð
yfir örlögum þeirra. Þegar
við íslendingar missum sjómenn
okkar verður okkur eins innan-
Ibrjósts og öðrum þjóðum þegar
jþær missa syni sína við að verja
land sitt. Svo er að sjá sem
drukknun þessara manna hafi
borið að með svo snöggum hætti,
að af annarra hálfu hefði ekkert
verið hægt að gera þeim til
bjargar. Þess vegna eru engin
sár ýfð, þó að sagt sé það, sem
flestir hugsuðu þegar þeir heyrðu
að slysið hefði orðið aðfaranótt
sunnudags en bátsins eigi saknað
fyrr en .á miðvikudag, að hér
væri einhverju ájiátt.
Menn hljóta að spyrja, hvort
oftar geti liðið svo langt frá því
að slys verður þangað til við er
Ibrugðið. Allir aðilar þurfa að
gæta þess, að sUkt geti ekki að
Við Reykjavíkurtjöm.
REYKJAVIKURBREF
Laugard. 24. íebr. _
(
höndum borið, m.a. með nógu
öruggri útgerðarstjórn í landi.
Veðrahamur
vísindaafrek
Minni manna er oft ótrútt. Það
lýsir sér m.a. í því, að saman-
burður á veðurfari fyrr og síðar
er stundum býsna hæpinn. Naum
ast er þó um rangminni að ræða,
þegar mönnum kemur saman um,
að þeir hafi ekki lifað annað eins
misviðri og verið hefur síðustu
vikurnar. Sífelldár slysfarir segja
og sína sögu. Óveðrin hafa ekki
einungis geisað hér. A Norður-
sjónum var mesta stórviðri, sem
komið hefur þar á þessari öld. og
suður á Floridaskaga var veður-
lag slíkt, að Bandaríkjamenn
urðu aftur og aftur að
fresta geimskoti sínu. Fréttirn-
ar um hinar sífelldu frest-
anir voru farnar að þreyta
flesta, svo að margir spurðu. af
hveriu mennirnir væru með bess
ar sífelldu tilkynningar um fyr-
irætlanir, er ekkert yrði úr. En
stvrkleikinn litrgur einmítt í ^ví
að láta alla fylgjast með, dylja
ekki fremur það, sem illa tekst,
en hitt, sem fer vel. f því lýsir
sér munurinn á frjálsu þjóðfélagi
og innilokuðu.
Ekki má á milli siá. hverjir eru
fremri, Bandaríkjamenn eða
Rússar, í þeirri einu grein, sem
ftússar hafa sett stolt sitt í og
einbeitt kröftum sínum að, að
verða hinir fremstu. Geimskotin
eru einn angi herbúnaðarkapp-
hlaupsins. Því fremur er þess
óskandi, að forráðamenn beggja
þjóða beri gæfu til að taka upp
samvinnu um könnun himin-
geimsins. Sumir segja, að menn
hafi öðru þarfara að sinna, svo
margt sé ógert hér á jörðu niðri,
að geimferðir eigi að bíða betri
tíma. Ef ætíð hefði einungis ver-
Ið hugsað um að leysa úr vanda
líðandi stundar, hefðu framíarir
orðið harla litlar í heiminum.
Með því að kanna óhræddir alla
möguleika bafa orðið þær fram-
farir, sem gerbreytt hafa lífi
mannkynsins til hins betra.
Nýstárlegur
atvinnuvegur
Menn læra einnig af því að
misstíga sig. Ef hvergi hefði ver-
ið reynt að framkvæma kommún-
ismann, væri enn hægt að hampa
honuin sem fagurri framtíðar-
hilling. Nú hefur reynslan skorið
úr og sannað, að hann er ein-
ungis ævafornt einræði og harð-
stjórn í nýrri mynd. Fátt er svo
með öllu illt að ekki fylgi nokkuð
gott. Auðvitað hafa ýmsar fram-
farir orðið í Sovétríkjunum eins
og í öðrum löndum á þessari öld.
Þar hafa þær hins vegar kostað
fólkið meira og orðið því til sár-
ari þvingunar en með frjálsum
þjóðum þekkist.
Þeir brestir, sem einkanlega
átti að forðast, hafa magnazt
meira í kommúnísku skipulagi en
annars staðar. Frá skoplegu
dæmi þessa var fyrir skemmstu
sagt i málgangi ungra kommún-
ista í Moskvu. Sovétyfirvöldin
hafa nýlega afhjúpað stofnun,
sem tekið hafði að sér það nýstár
lega verkefni að útvega unga
menn til að taka inntökupróf í
skóla fyrir afkomendur ríkra
foreldra !
ðjo prot
í fimm skólum
Vandi hinna ríku foreldra var
sá, hvernig börn þeirra ættu að
ná inntökuprófi í mikilsmetna
skóla, bæði í Moskvu og Len-
ingrad og eru sérstaklega til-
nefndir læknaskólar tækniskólar
og iðnskólar. f þessu skyni aflaði
stofnunin sérstakra prófmanna,
sem hvorki voru áberandi í út-
liti né of duglegir við að leysa
verkefnin. Þeir urðs sem sé að
geta náð prófi án þess að draga
að sér nokkra sérstaka athygli.
Sagt er frá einum pilti, sem hafði
tekið sjö próf í fimm skólum fyr-
ir aðra. Fyrir þetta fékk hann
hjá stofnuninni föst daglaun,
meðan á prófunum stóð, að við-
bættri sérstakri aukagreiðslu að
afstöðnu velheppnuðu prófi! For-
eldrarnir urðu hins vegar að
greiða stofnuninni allt upp í 750
þúsund krónur fyrir að koma
ungviðinu inn í hinn eftirsótta
skóla.
SMk starfræksla þætti hvar-
vetna einkennileg, en er því
athyglisverðari þar sem hún
átti sér stað í þjóðfélagi, sem
þykist í senn hafa eytt „borgara-
legri spillingu" og auðsöfnun
forrétt.indamanna. En fáir munu
trúa því, að allir í Sovét-Rúss-
landi séu svo ríkir, að þeir geti
greitt 3/4 úr milljón fyrir slíka
hjálpsemi við að svindla á prófi
né, að 'hinn gamli Adam sé með
öllu dauður, þar sem efnt er til
þvílíks atvinnurekstrar.
Eyðing þjóðernis-
slefnunnar
Bezt fer á því að játa, að menn
hafa ekki enn fundið það þjóð-
skipulag, sem skapi himnaríki á
jörðu. Þeir, sem það hafa reynt,
hafa því miður alltof oft endað
sem örgustu harðstjórar. Hið
óskiljanlega er. að í frjálsum
löndum, t.d. hér á landi, skuli
enn finnast greindir menn, sem
trúa í blindni á tilraunina í Rúss-
landi. Vegna þessarar oftrúar
leiðast þeir í meiri og meiri
ógöngur. Málflutningur þeirra
einkennist af vaxandi óhrein-
skilni og tvöfeldni. Kommúnistar
hérlendis þykjast t. d. hin síðari
ár vera öðrum íslendinugm meiri
þjóðernissinnar. Sannleikurinn
er þó sá, að eitt af aðalboðorðum
kommúnista er, að innan þeirra
eigin endimarka beri að eyða
þjóðernisstefnunni. Glöggt vitni
þessa eru ummæli pólska ein-
ræðisherrans, Gomulka, sem
hann nýlega viðhafði í samtali
við franska blaðið „Le Monde“.
Þá sagði Gomulka orðrétt á þessa
leið:
„Augljóst er, að það tekur lang
an tíma að uppræta þjóðernis-
stefnuna. Öll stefna okkar fer
engu að síður í þá átt. Erfitt er
að segja í dag, hversu mörg ár
þurfi enn til að ná þessu tak-
marki, en með núverandi aðstæð
um mun ekki þurfa mörg fleiri
til þess að landamerki milli ríkja
hætti að vera það, sem þau voru
áður. Sá tími er nærri, þegar
hægt verður á gagnkvæmnis-
grundvelli að tryggja mönnum
frjálsar ferðir um allt landsvæði
sósíalisku landanna frá Sovét-
samveldinu til Póllands, til
Þýzkalands og annarra landa.
Viss söguleg skilyrði sköpuðu
landamærin, önnur söguleg skil-
yrði munu eyða þeim. Eins og
sakir standa er það enn ekki
mögulegt, en sá tími kemur.“
Einlæg yfirlýsing
Gomulka er umdeildur maður,
einnig á meðal kommúnista.
Sovétherrarnir í Moskvu hafa
eirt völdum hans einungis vegna
þess að þeir óttuðust, að án hans
mundi Pólverjar rísa upp til
örvæntingarfullrar frelsisbaráttu
eins og Ungverjar 1956. Innan
hins kommúníska heims er Go-
mulka því ímynd þjóðernisbar-
áttu Pólverja. Það er þess vegna
virðingarverð hreinskilni, þegar
hann segir berum orðum, að'þjóð
ernisstefnuna verði að uppræta.
Öll viðleitni núverandi valda-
manna í Póllandi gangi í þá átt.
Ekki er kunnugt, hvort Gomulka
heldur hinu sama fram í heima-
landi sínu, þar sem fólkið enn
trúir því, að hann sé bezta vörn-
in gegn yfirgangi Rússa. Hann
neyðist til þess, að leika tveim
skjöldum og Pólverjar eiga ekki
annan betri kost en beita Go-
mulka fyrir sig. Tvöfeldni komm
únista hér á landi hlýtur aftur
á móti að gera þá enn sekari í
augum alls almennings. Þetta
finna þeir sjálfir og þess vegna
reyna þeir nú enn einu sinni að
finna nýja dulu til að skýla sínu
sanna eðli.
„Vinstri menn á
íslandi
\ þekkjast veF4
Það hefur lengi verið vitað, að
kommúnistar mundu reyna fyrir
næstu kosningar að stofna til nýs
félagsskapar, þar sem þeir gætu
falið sig. Alþýðubandalagið er
orðið úrelt. Hinir svokölluðu Al-
þýðubandalagsmenn eiga sjálfir
sáralitlu fylgi að fagna. Þeir eru
og vonsviknir menn, ekki ein-
ungis vegna síns eigin fylgisleys-
is, heldur af því, að sú fyrirætl-
an þeirra að losa um línuna frá
Moskvu hefur gersamlega mis-
heppnazt. Þá skortir þó kjark
til þess að hrista af sér böndin.
Kommúnistar meta þá lítils en
vilja samt ekki missa þá, vegna
þess að þá stæðu þeir sjálfir
berstrípaðir eftir. En þeir þurfa
að fá sér stærri og haldbetri
hulu, m.a. í því skyni var efnt til
samtaka „hernámsandstæðinga“.
Með þeim og ritjum Þjóðvarnar-
flokksins átti að mynda þjóð-
fylkinguna fyrir næstu kosning-
ar. Jafnframt átti að herja inn í
raðir Framsóknar og reyna að
fá hana til bandalags, a. m. k.
fram yfir kosningarnar, hvað
sem þá tæki við. En eins og
Þjóðviljinn segir í gær:
„Vinstri menn á íslandi þekkj-
ast vel------“.
Það er meinið. Þeir þekkjast
svo vel, að þeir trúa með engu
móti hver öðrum. Þess vegna geta
þeir aldrei efnt til heilshugar
samstarfs.
„Lúðvík læðist
eins og refur46
Þó að mjög skorti á heilindin
hjá hinum, skortir mest á þau hjá
kommúnistum. Engir þurfa þó
fremur á yfirborðssamstarfi að
halda til að bjarga sér úr bráðri
neyð. Þess vegna skrifar Þjóð-
viljinn nú hverja greinina eftir
aðra til að hvetja hina til sam-
starfs, en því örvæntingarfyllri
sem fleiri eru skrifaðir. Lúðvík
Jósefsson er m. a. s. farinn að
skrifa undir nafni deilugreinar
gegn Ejnari í Mýnesi, og lét
Þjóðviljinn samt til skamms
tíma svo sem Einar þessi væri of
„skoplegur" til þess að eyði-
andi væri á hann orðum. Ekki
voru jx> margar línur skrifaðar
þangað til Þjóðviljinn viður-
kenndi, að horfurnar fyrir
vinstra samstarf væri „ömurleg-
ar“. Daginn eftir skauzt Lúðvík
svo úr greni sínu til þess að ráð-
ast gegn Einari í Mýnesi, en áður
hafði Einar lýst Lúðvík og öðrum
félaga hans að austan svo:
„Hann og Lúðvík hafa læðzt í
kringum mig eins og refir nú í
seinni tíð------“ (Leturbreyt-
ingin er Einars).
„Svívirtur
fyrir stuðning í
aldarfjórðung66
Hvernig stendur á því, að
Lúðvík skuli nú leggja til orustu
við þessa skoplegu mannsmynd
í allra augsýn? Það er vegna
þess, að Einar er <jinn þeirra
vinstri manna, sem þekkir þá
hina eins og Þjóðviljinn hefur
orð á. Sjálfur segir Einar:
„Það sem fólk getur ásakað
mig fyrir er, hvað ég er búinn
að láta honum og Lúðvík hald-
ast lengi uppi við að svívirða
mig fyrir stuðning við þá í aldar-
fjórðung, og nú upp á síðkastið
fara með okkur hér og aðra
minni staði sem þeir kalla, eins
og hverja aðra nýlendu."
Og reynsla þessa gamla ný-
lenduþræls Lúðvíks af aldarfjórð
ungs fylgi er þessi, að hans eigin
sögn:
„Stefna Sósíalistaflokksins er
bundin hinum aliþjóðlega komm-
únisma, sem átti að afskrifa með
stofnun hans 1938. Gömlu
kommúnistarnir hafa ætíð haft
harðsnúinn kjarna, sem meir og
meir hefur náð tökum á flokkn-
um, í flokksstjórn og flokksfélög
um hans.“
Og enn:
„Sósíalistaflokkurinn og Al-
þýðuflokkurinn hafa borizt á
banaspjót. Annar hefur sótt til
hægri, hinn hefur viljað við-
'halda línu kommúnista og korna
þeirri kenningu að, að Sósíalista-
flokkur geti ekki starfað á fs-
landi, nema hafa tengsl við fram-
andi stórveldi, og bíða þess að
að því komi, að heimsbyltingin
færi þeim völdin á íslandi. Því
er það ekki aðalatriði fyrir þeim
að flokkurinn sé stór, heldur að
kjarnirin, sem á að ráða flokkn-
um, geti ævinlega haft öll ráð
flokksins í hendi sér. Nafnaskipt-
in 1938 og 1956 var herbragð
kommúnista til að tryggja séT
sterkari aðstöðu í bæði skiptin,
vegnt þess að þá voru þeir í öldu-
dal.“
Skiljanlegt er, að maður kveði
upp sleggjudóma um þá, sem
hann þekkir ekki. En írafár
Þjóðviljans siðustu dagana kem-
ur af því, að þarna lýsir komm-
únistum einn þeirra, sem af aldar
fjórðungs trúrri fylgd þekkir þá
til hlítar.
Fær írnn lón ú
Norðurlöndum?
Bonn, 23 febr. — NTB —•
Reuter
AIi Amini, forsætisráðherra ír-
ans, gaf til kynna í dag, að Norð
urlönd myndu ef til vili veita
íran lán til framkvæmda
þriðju sjö ára áætlunar ríkisins.
Hann sagði, að stjórn írans
vonaðist til að geta fengið alls
800 millj. Bandaríikjadala að láni
til þessara framkvæmda og
myndi sú aðstoð einkum koma
frá Bandaríkjunum, Bretlandi,
Kanada, ftalíu, Frakklandi, V-
Þýakalandi og Norðurlöndum.