Morgunblaðið - 06.12.1973, Síða 4

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 6. DESEMBER 1973
Fa
IIII. I l.l.ll. I >
AiAit:
22-0-22*
RAUÐARÁRSTIG 31
BÍLALEIGA
CAR RENTAL
TS 21190 21188
Itel 14444 • 25555
muffm
|BILAŒIGA_car_ren™.
(c*
BÍLALEIGAN
51EYSIR
CAR RENTAL
«‘24460
í HVERJUM BÍL
PIOIMŒGJR
ÚTVARP OG STEREO
Kasettutæki

(Hverfisgotu 18
SENDUM 86060
SKODA EYÐ1R MINNA.
Shobh
LEIGAH
AUÐBREKKU 44-46.
SiMI 42600.
HOPFERÐIR
Til leigu í lengri og
skemmri ferðir 8—50 far-
þega bílar.
KJARTAN
INGIMARSSON.
sími 86155 og 32716.
FERÐABlLAR hf.
Bílaleiga - Sími 81260.
Fimm manna Citroen G S stat-
lon Fimm manna Citroen G S
8—22 manna Mercedes Benz
hópferðabílar (m brlstjórum).
HVER ER
SINNAR
ÆFU SMIDUR
^ SAMVINNUBANKINH
Lagaprófessorinn
og lögin
Tíminn birtir nú daglega á
baksfðu áskorun til manna um
að gerast áskrifendur að
hlaðinu. Hefur blaðið efnt til
happdrættis, þannig að áskrift
að hlaðinu gildir sem happ-
drættismiði. Þar sem Morgun-
hlaðið er þess fullvisst, að laga-
prófessorinn Ölafur Jóhannes-
son, sem er formaður blað-
stjórnar Tímans, hefur áhuga
á, að farið sé að landslögum,
jafnvel þótt mikið ríði nú á að
auka sölu Tímans, bendum við
honum á 14. gr. laga rir. 84 frá
1933 um varnir gegn órétt-
mætum verzlunarháttum. en
greinin er svohljóðandi:
„Bannað er að gefa með
ver/.lunarvörum kaupbætis-
miða. happdrættismiða, vöru-
gjafir eða annað, sem dregið
getur kaupendur til að kaupa
þá vörutegund vegna
terðma-tis í því. er henni fvlg-
ir. — Sömuleiðis eru hannaðar
atiglýsingar um þessháttar
kaupha'ti. — Brol á þessu varða
sektum allt að 5000 kr.“

Fáfræði” og
„blygðunarleysi”
Eins og fram hefur komið
hér í blaðinu áður birtist
ath.vglisverð forystugrein í
Tímanum sl. laugardag, þar
sem segir, að ógerlegt sé að láta
herinn fara á kjörtfmabilinu.
nema til komi uppsögn varnar-
samningsins, og síðan er því
lýst yfir, að Framsóknar-
flokkurinn leggi áherzlu á. að
endurskoðun á samningnum
náist fram, þ.e. að samningnum
verði ekki sagt upp einhliða.
Undir þessari forystugrein eru
stafir Tómasar Karlssonar rit-
stjóra.
Það er augljóst mál. að
forvstugrein þessi er rituð með
fullum vilja og samþvkki Ólafs
Jóhannessonar forsætisráð-
herra og Einar Agústssonar
utanríkisráðherra enda stað-
festist það f viðtölum við
hlutaðeigandi f Vísi s.l. þriðju-
dag. Það gat hver maður séð
strax, að þessi leiðari hafði
ekki inni að halda persónuleg-
ar skoðanir Tómasar Karlsson-
ar, heldur skoðanir forsætisráð-
herra og utanrfkisráðherra.
Meira að segja Magnúsi
Kjartanssyni mátti vera þetta
fullljóst og verður því að skoða
yfirlýsingar hans í Þjóðviljan-
um sl. þriðjudag sem árásir á
þessa ráðmenn Framsóknar-
flokksins og samráðherra
sfna. Hér fara á eftir glefsur úr
viðtali Þjóðviljans við Magnús
Kjartansson.
„Eg hef ekki nokkra hug-
mynd um hvað þessi forustu-
grein Tómasar Karlssonar
táknar. Eg hef að undanförnu
veitt athygli afar einkennileg-
um skrifum hans f Tímanum,
m.a. forustugrein, þar sem
hann líkti verulegum hluta af
miðstjórn Framsóknarflokks-
ins, flokksmönnum og
kjósendum, við illgresi sem
þyrfti að uppræta. f þessari
nýju forustugrein gengur hann
að þvf leyti feti framar, að hún
er ódulbúin árás á Ólaf Jó-
hannesson forsætisráðherra og
Einar Agústsson utanríkisráð-
herra.“
„Einnig þessi túlkun er til
marks um algera fáfræði eða
blygðunarleysi, nema hvort
tveggja sé. Þegar herinn kom
hingað að þjóðinni fornspurðri
1951 og hinn svonefndi varnar
samningur var gerður, var
þvf heitið hátfðlega af hálfu
ráðamanna, að herinn færi
fljótlega aftur. Hins vegar var
gert ráð fyrir þvf, að varnar-
samningurinn svokallaði gilti
áfram þótt herinn færi, og í þvf
tilviki áttu fslendingar að gæta
tækja og mannvirkja. Á þetta
hefur hins vegar aldrei reynt,
vegna þess að herinn hefur nú
setið hér í nær aldarfjórðung
þvert ofan í alla svardaga.
Þegar hins vegar er búið að
segja samningunum upp og
hann er fallinn úr gildi, eru
þessi ákvæði hans horfin eins
og öll önnur: þar gildir engin
grein annarri lengur. Ég held
að samningamönnum Banda-
ríkjamanna hafi ekki einu
sinni dottið í hug að bera á borð
þessar firrur Tómasar Karls-
sonar — en kannski læra þeir
af honum.“
Það eru venjulegu vinnu-
brögðin, sem hér eru á ferð.
Það er „algjör fáfræði“ og
“blygðurnarleysi“ að vera
annarrar skoðunar en meistar-
inn sjálfur. Það, sem hér vekur
athygli, er, að þessi orð beinast
að samráðherrunum í ríkis-
stjórninni, þó að dulbúin séu
sem árás á Tómas Karlsson.
spurt og svarad
I Lesendaþjcnusta MORGUNBLAÐSINS
Q Hver ber
ábyrgðina?
Aðalheiður Ólafsdóttir,
Hofteigi 8, Reykjavík, spyr:
„1. Væri hægt að fá úr því
skorið. hvaöa aðili það er. sein
ber ábyrgð á lcstri siigunnar
„Biirnintaka tilsinna ráða“sem
lesin er f Morgunstund barn-
anna um þessar mundir?
2. Þar sem mikil mótmæli
hafa komið fram vegna þessa
lestrar. er þá ekki von til þess,
aðlesturinn verði stöðvaður?"
Ifjörtur Pálsson. dagskrár-
stjóri, svarar:
„1. Eins og frani hefur komið,
hafa Baldur Pálmason og Silja
Aðalsteinsdóttir valið þær sög-
ur, sem lesnar hafa verið í
Morgunstund barnanna undan-
farið. og tók Silja við í október.
Þau starfa undir mínni
stjórn, og ég er áb.vrgur gagn-
vart útvarpsráði.
2. Það fer eftir ákvörðun út-
varpsráðs, en ég mun ekki
leggja það til. enda einungis
eftir fjórir lestrar af sögunni,
eftir því sem ég veit bezt."
□ Gangstéttar-
lagning í
Fossvogshverfi
Ólafur Sölvason, Gautlandi
5, sp.vr:
í sumar var gengið frá götum
og gangstéttum við Gautland.
Gert var ráð fyrir, að 30 sm
hæðarmunur yrði frá gangstétt
upp í útidyrnar við húsin. Ein-
hvern veginn tókst svo til, að
þetta snerist alveg við, þannig
að menn, sem ætla inn i húsin
þurfa að stíga niður af gang-
stéttinni inn í húsin. Hver ber
ábyrgð á svona vinnubrögðum?
Már Gunnarsson, skrifstofu-
stjóri borgarverkfræðings,
svarar:
Hæð götunnar og gangstéttar-
innar er í samræmi við upp-
gefna kvóta, nerna kafli á móts
við Hörgsland er örlítið hærri
en uppgefnir kvótar. Sam-
kvæmt þessu hefur verið rétt
að þessu staðið af hálfu borgar-
innar og virðist því ekki vera
um neina bótaskyldu borgar-
innar að ræða í þessu tilviki.

F
Haflidi Jónsson
99
Jóladót
99
Síðast liðinn sunnudag hófst
jólafasta, og börnin eru farin að
telja dagana til jóla. Tilhlökkun
er einnig farin að segja til sín
hjá öllum þeim, er verzlun
stunda. og jafnvel þingmenn-
irnir okkar eru komnir í áber-
andi jölaskap, en samkvæmt
fornri siðvenju mega allir búast
við einhverjum glaðningi um
það leyti, sem jólasveinarnir
hefja sína för til byggða, en það
er eins og alþjöð veit, niu
dögum fyrir jól. Það brást
aldrei, þó vant væri að
skammta naumt hversdagslega,
að eitt kvöld á jólaföstu væri af
örlæti í askana látið allt það
bezta, er í búri var til og ríflegt
af floti og sméri. Þessi gamli
þjóðarsiður mun nú hvarvetna
niður lagður eða eins og Jónas
frá Hrafnagili segir á einum
stað:
„Það er eins og allt það inn-
lenda og þjóðlega sé dæmt til
dauðaog fullrar gleymsku fyrir
ýmsu útlendu, mest dönsku hé-
gómatildri, sem hefur stnogið
inn i kaupstaðina og síðan
borizt þaðan út um sveitirnar
og átt þar öþarfan þátt í því að
sópa öllu þjóðlegu burt úr þjóð-
lífi voru.“ (Isl. þjöðhættir, bls
245).
Tilefni þessara hugleiðinga
er upphringing frá Guðmundi,
sem sagðist vera 12 ára Kópa-
vogsbúi og fyrir fáeinum dög-
um hafa farið ásamt fleiri
skólabörnum í skoðunarferð í
Arbæjarsafn. Þar væri margt
fróðlegt að sjá, en þó hefði
hann ekki fundið neitt gamalt
„jóladót“ eins og hann orðaði
það. Nú spyr hann, hvernig
„jóladót" hafi verið i gamla
daga.
Þetta viðtal gaf vissulega
ástæðu til að ætla, að fleiri börn
en Guðmundur hefðu áhuga á
að endurvekja og koma í tízku
gömlum, islenzkum jólasiðum,
eða alla vega að gera okkar
jólasiði eins þjóðlega og verða
má.
Vissulega væri slíkt skemmti-
legt og gagnlegt og gæti eflaust
sparað talsverð útgjöld á mörg-
um heimilum.
Mögulegt var að fræða Guð-
mund um, að i Arbæjarsafni er
til jólatré eins og afi hans og
amma áttu. Smíði þess er ekki
mjög vandasöm og sjálfsagt
munu allir smíðakennarar í
barnaskólum geta leiðbeint við
smíði þess. Heimasmíðuð jóla-
tré voru algeng á mörgum
heimilum fram til 1935 eða
lengur, en úr þvi var farið að
flytja inn frá öðrum löndum
lifandi rauðgrenitré eða jólatré
úr lituðum hampi, sem bundinn
var saman með vlr, þannig að
eftirliking fékkst af grenitré. Á
mörgum heimilum munu ennþá
við lýði þessar eftirlíkingar af
trjám, og á seinustu árum hafa
komið á markaðinn mjög góðar
eftirlíkingar, gerðar úr plast-
efni.
Víða voru húsakynni svo
þröng í tíð afa og ömmu og
jafnvel líka pabba og mömmu,
að erfitt var að finna stað fyrir
jólatré. Þá var stundum reynt
að bjarga jólagleðinni með jóla-
stjörnu. er þjónaði sama hlut-
verki og jólatré. Jólastjörnur
voru gerðar þannig, að þrjár
mjóar og þunnar fjalir voru
negldar í þríhyrninga, en síðan
voru þríhyrningarnir tengdir
saman með grönnum vír,
þannig að þeir héngu hver
niður af öðrum og voru þannig
festir í baðstofuloft, þar sem
minnst hætta var á, að þær
væru í gangvegi fólks. Gott
millibil var á milli þri'hyrning-
anna, sem oft voru skreyttir
með lyngi og ætíð kertum og
jólasælgætispokum, en af þessu
skrauti ákvarðast millibil milli
: þríhyrninganna.
Algengast var að nota sortu-
lyng til skreytinga, en viða varð
þó að notast við bóluþang, sem
var þurrkað og síðan silfur-
bronsað.
Nánar um þjóðlegt jólaskraut
ínæstaþætti.
^ jpr'o.ío't*''"j*

ir*.

í 1 i » \ -1-
1 l'.A' i
1 1 I
Í y/írÞriSur-