Morgunblaðið - 27.03.1975, Blaðsíða 40

88
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 27. MARZ 1975
„Þú hefur ekki verið
lánlaus, drengur minn”
Helgi S. Eyjólfsson.
Ljósmynd Friðþjófur Helgason.
Helgi S. Eyjólfsson tók á móti
okkur á tröppum húss síns við
Faxaskjól í Reykjavik og bauð í
bæinn hjá sér og konu sinni Ragn-
heiði Jóhannsdóttur. I rétt tæp-
lega hálfa öld hefur Helgi verið
vörubilstjóri og fyrsti billinn
hans var Ford-vörubíll, árgerð
1912. Hann hefur því ekið ófáa
kílómetrana um dagana og löng
leið liggur að baki undir stýri, en
það hefur að sjálfsögðu sitthvað
fleira drifið á daga Helga og hon-
um er margt til lista lagt. Auk
vörubilstjórastarfsins hefur hann
stundað sjósókn^ hann var þriðji
Islendingurinn sem tók flugpróf,
nam í Kanada og brá fyrir sig i
tómstundum hér heima. Þá er
Helgi tónskáld að upplagi og hef-
ur samið milli 30 og 40 lög og
skipslíkön af ára og seglskipum
hefur Helgi smíðað og þykja þau
hinir mestu kostagripir enda unn-
in af mikilli vandvirkni og hag-
Ieik. Skipslíkön Helga eru ma. á
söfnum og lög sin á hann skrifuð
upp í möppu heima hjá sér. Hann
er ekki málgefinn um verk
sin og þykir jafnvel fátt um, en
lög hans eru hrífandi og skipa-
líkön hans eru listagripir. Eftir
hálfgerða atlögu að Helga, sett-
umst við niður og röbbuðum
saman um eitt og annað sem á
daga hans hefur drifið.
Helgi er fæddur á Akranesi i
lágreistum og nafnlausum torfbæ
árið 1906. A Akranesi ólst hann
upp hjá fósturforeldrum sínum,
Guðnýju Jónsdóttur og Stefáni
Jósepssyni. Hans bernska var eins
og hjá öðrum strákum, ærsl og
alvara í bland og strax í bernsku
eignaðist hann ágætis félaga,
Axel Sveinbjörnsson kaupmann
og hafa þeir verið félagar alla tíð
síðan. 14 ára gamall fór Helgi á
sjó, kokkur á mótorbát, en „ekki
leið á löngu þar til ég var rekinn í
land vegna sjóveiki,“ sagði Helgi
hlæjandi, „en ég gafst þó ekki
upp og fór á hina og þessa báta.
Fljótlega varð ég skárri af sjó-
veikinni og ágætur er á leið.
Svolítið skritið var það. Ég var
ráðinn háseti á bát í Sandgerði 18
ára gamall, Sólveig hét hann. Rétt
áður en við byrjuðum róðra kom
Nikulás Steingrímsson til mín og
spurði mig hvort ég vildi ekki
koma á Foldina, Isafoidina fullu
nafni, og þar bauðst mér starf 2.
vélstjóra. Ég sagði honum að ég
væri ekki mikill vélamaður, en
hann kvaðst mundu hjálpa mér i
því efni. Sjálfur var hann-I. vél-
stjóri. Það varð úr að ég fór á
Foldina og fékk skófluréttindin
svokölluðu, en aumlegri vélstjóra-
gráðu var vart hægt að nefna, en
þetta gekk nú allt vel samt sem
áður. Af Sólveigu er það hins veg-
ar að segja að hún fórst með allri
áhöfn í fyrsta eða öðrum róðri.
Við hættum á Foldinni eftir
vetrarvertíðina. Nokkrum dögum
síðar kemur Lási til min og spyr
hvort ég vilji ekki koma aftur til
sjós. Ég kvaðst til í það. Réðum
við okkur á vélbátinn Gunnar.
Gunnar rúllemann var hann
kallaður, vist vegna þess hve
hann var valtur, blessaður. Lási
var I. vélamaður, ég 2.
Við fórum að vinna í vélinni og
gera klárt fyrir úthaldið, en vél-
smiðir höfðu nýlokið viðgerð á
katlinum. Svo kom að þvi að það
þurfti að rétta kompásinn og þá
vildi svo til að Lási var ekki um
borð, svo skipstjórirn bað mig að
vera einan í vélinni á meðan farið
var út að rétta. Það var blanka-
logn og fíniríisveður, en þegar ég
fór að keyra vélina, reyndist hún í
mesta ólagi og hélt alls ekki gufu-
þrýstingi. Ég bað skipstjórann að
vera fljótan í stillingunni, því ella
yrðum við stopp. Allt gekk þetta
Rætt við vörubílstjórann,
Helga S. Eyjólfsson: flugmann,
sjómann, modelsmið og tónskáld
þó, en síðar sagði ég Lása frá
þessu og því að mér litist ekki á
þessa vél, rusl. Hann taldi það nú
vitleysu og hélt því fram að það
væri hægt að gera við hana og það
var gert. Skömmu síðar var haldið
af stað norður til Siglufjarðar á
sild.
Sjórinn var eins og rjómatrog
þegar við sigldum út bugtina frá
Reykjavík, en ekki ieið á löngu
þar til við tókum eftir því að
ketillinn var farinn að gliðna svo
að eidristarnar héngu ekki á sin-
um stað og við urðum að snúa
aftur við til hafnar. Þegar við
komum aðbryggju sagði ég Niku-
lási og skipstjóranum að ég færi
ekki um borð i þetta skip meir.
Mér leizt ekki á þetta. Báðir töldu
þeir þetta vitleysu, en ég sat við
minn keyp og kvaddi. Eftir
nokkra daga kom Lási til mín og
sagðist vera hættur líka. Skipið lá
svo i 2—3 vikur til viðgerðar við
gömlu steinbryggjuna og nýir
vélamenn voru fengnir á skipið.
Þegar skipið var klárt á ný lögðu
þeir af stað og ég held að þeir hafi
komið við á Isafirði til þess að
taka tunnur. Þaðan héldu þeir svo
áfram norður fyrir, en hafa aldrei
sést sfðan og ekkert til.þeirra
spurst.
Skrýtið þetta, hann bjargaði
mér og ég bjargaði honum.
Helv. .. var það skrýtið, kom
svona mikill óhugur í mig, vildi
ekkert eiga undir þessu.“
„Hvenær keyptir þú fyrsta
vörubílinn?"
„Það var um 1924, ég var þá 18
ára gamall og keypti gulan Ford-
vörubíl, árgerð 1912, og 1000 kall
borgaði ég fyrir hann. Þá var að
hella sér út í starfið og auðvitað
fór maður að reyna að þéna I
fyrstu túrunum. Ég lenti i slag-
togi í akstursbransanum með
félaga mínum Ingimundi Nóvem-
ber, sem var mun eldri en ég.
Einhverju sinni komu sveita-
menn til okkar og kváðust þurfa
að koma timbri austur i Holt
á Rangárvöllum. Við tókum að
okkur að fara þessa ferð. Það
var farið í Völund, en ekki
vissum við hvað mikinn þunga
mátti láta á bílana, svo við
settum bara það sem sveita-
mennirnir þurftu að flytja og
það var auðvitað allt of mikið.
Við fórum siðan af stað í sólskins-
veðri kl. 3 að degi og kl. 5 var ég
kominn upp í Árbæ og allt sjóð-
andi á Fordinum. Þar urðum við
að láta vatn á bílana og kl. 7 um
kvöldið vorum við komnir að Lög-
bergi. Þar urðum við að stanza,
því það þurfti að lagfæra gúmmí á
bílunum. Var það gert í brekkunni
á Lögbergi, ekki hjá því komizt
lengur. Kl. 1 um nóttina orum
við komnir að Kolviðarhól og var
haldið áfram án viðdvalar og kl. 6
um morguninn vorum við hjá
Öifusá og þar urðum við benzín-
lausir. Við ræstum út Egil Thor-
arensen og fengum benzin hjá
honum og síðan var haldið áfram
austur þar til kl. 1 um daginn að
bílarnir stöðvuðust í brekkunni
við Þjórsá, komust ekki lengra,
pungarnir stóðu út úr öllum
dekkjum. En eigendur timbursins
voru fyllilega ánægðir, enda
timbrið komið langleiðina heim.
Reiknað var með að við góðar
aðstæður til aksturs gætu þessir
bílar tekið um 750 kg. þunga, en
við vorum ábyggilega með um 1,5
tonn á bil, yfirhlaðið og tóm vit-
leysa, en svona var nú lífið, það lá
við.
Næsti túr var einnig með timb-
ur. Þá átti að fara upp i Grímsnes
með hlass. Gekk það bærilega þar
til í Kömbum að bíllinn bilar í
efstu brekkunni þannig að ég gat
ekki notað 1. gírinn. Bóndinn,